Hiện nay, Lục quân Mỹ lên kế hoạch phát triển dự án đầy triển vọng về loại mìn chống tăng và xe chiến đấu. Giống như các vũ khí tương tự trước đó, loại mìn này có thể tấn công độc lập và đánh trúng mục tiêu cách xa vị trí hàng chục mét.

Đồng thời, tổ hợp mìn này được trang bị thêm các phương tiện hiện đại, hoạt động theo nguyên tắc kết nối với mạng lưới tác chiến điện tử, đem lại nhiều khả năng chiến đấu cao hơn trên chiến trường.

Chương trình chế tạo mới

Cơ sở sản xuất vũ khí của quân đội Mỹ là Picatinny Arsenal bắt đầu triển khai dự án mìn chống xe tăng và chống xe thông thường (CAVM). Trong khuôn khổ dự án này, Picatinny Arsenal mong muốn có được loại mìn có khả năng tấn công mục tiêu từ trên cao ở địa hình khó khăn (Terrain Shaping Obstacle Top Attack hay TSO-TA). Theo đó, đầu đạn có thể đánh vào khung gầm xe hoặc các hệ thống liên lạc của đối thủ.

Nguyên tắc hoạt động của tổ hợp mìn TSO-TA/CAVM.  

Ngày 1-4, Picatinny Arsenal đã đăng tải yêu cầu đề xuất về loại mìn TSO-TA/CAVM mới này. Văn bản chỉ ra các yêu cầu chung và mức độ mong muốn về các đặc tính cơ bản đối với vũ khí. Trong tương lai gần, nó có thể được thực hiện bởi các nhà phát triển tiềm năng và chuyển sang giai đoạn thiết kế. Tuy nhiên, thời gian hoàn thành dự án vẫn chưa được xác định.

Theo các điều khoản tham chiếu, mìn TSO-TA sẽ bao gồm một đầu đạn CAVM thống nhất và một mô-đun phóng (Dispenser Launcher Module - DLM). Với việc sử dụng các phương tiện điều khiển thống nhất, loại mìn mới này sẽ được kết nối qua sóng vô thanh với Trạm điều khiển từ xa (RCS).

Cũng theo yêu cầu, mìn có thể được lắp đặt thủ công hay cơ khí hóa. Sản phẩm phải ở chế độ chờ trong tối đa 6 tháng và ở vị trí trực chiến trong tối đa 30 ngày. Mỗi quả mìn sẽ kiểm soát một khu vực có bán kính 50m. Hiện nguyên tắc hoạt động của các sản phẩm DLM và CAVM không được nêu rõ, tuy nhiên, yêu cầu chúng phải vượt trội hơn các mẫu cùng loại hiện có về khả năng chiến đấu.

Các trạm điều khiển từ xa RCS có thể kết nối với hệ thống liên lạc của loại mìn mới này ở khoảng cách lên đến 5km và giám sát đồng thời 12 bãi mìn cùng lúc. Các tổ hợp mìn TSO-TA/CAVM sẽ thông tin về tình trạng hoạt động, sự hiện diện của các mục tiêu trong khu vực phụ trách,... Ngoài ra, RCS cũng có khả năng tạm thời vô hiệu hóa bãi mìn.

Nền tảng phát triển ý tưởng

Theo ý tưởng ban đầu, mìn chống tăng TSO-TA/CAVM không được thua kém về đặc điểm so với các mẫu hiện có của Mỹ, như M93 Hornet và XM204 về thiết kế và nguyên lý hoạt động cơ bản. Theo đó, thành phần được công bố của tổ hợp vũ khí này là việc vay mượn kiến trúc và nguyên tắc hoạt động của các loại mìn trước đó.

Mìn M93 Hornet của Mỹ trong điều kiện sẵn sàng chiến đấu. 

Mìn M93 Hornet WAM (Wide Area Bom) được phát triển vào những năm 1990 và được cung cấp cho quân đội Mỹ từ đầu những năm 2000. Chúng bao gồm các loại mìn hợp nhất, với khả năng lắp đặt thủ công hoặc cơ giới hóa để phá hủy các phương tiện bọc thép hoặc các phương tiện không được bảo vệ.

Sản phẩm M93 có khối lượng lên tới 16kg, và có bệ phóng để bắn đạn cỡ nhỏ. Ở vị trí chiến đấu, M93 sử dụng cảm biến mục tiêu địa chấn. Khi xe chiến đấu tiếp cận ở khoảng cách dưới 100m, các cảm biến hồng ngoại sẽ được kích hoạt.

Bằng cách xử lý dữ liệu từ một số nguồn, đơn vị điều khiển sẽ xác định phạm vi tới mục tiêu và hướng đi của nó. Đồng thời, việc tính toán dữ liệu để dẫn bắn và dẫn đường cho bệ phóng được thực hiện bằng cách nghiêng theo góc và quay theo hướng mong muốn.

Tại thời điểm bắn, một thành phần chiến đấu được trang bị cảm biến mục tiêu kích hoạt. Thành phần này di chuyển cơ động và khi tiến tới mục tiêu, sẽ phát nổ. Lõi tiếp xúc nặng 450g sẽ đánh trúng mục tiêu từ bán cầu trên. Độ xuyên thấu được công bố là không nhỏ hơn 90mm.

Đến nay, một loại mìn tương tự là XM204, với các đặc tính cao hơn đã được phát triển. Nó được thiết kế gồm một bệ phóng cho 4 loại đầu đạn, và tích hợp nhiều thiết bị điện tử tiên tiến hơn. Tuy nhiên, các đặc điểm chính xác của nó vẫn chưa được tiết lộ. Mìn XM204 đã vượt qua hầu hết các bài kiểm tra cần thiết và sẽ được đưa vào sử dụng trong thời gian tới.

Tham gia vào mạng tác chiến điện tử

Trong quá trình phát triển, mìn M93 Hornet đã bộc lộ một số thiếu sót khi thử nghiệm. Theo đó, bộ cảm biến mục tiêu không đáp ứng đủ yêu cầu việc phát hiện mục tiêu và xác định chính xác phạm vi và phương hướng. Ngoài ra, chúng cũng có những vấn đề với việc nhắm mục tiêu và khả năng bắn trúng mục tiêu.

Tuy nhiên, việc cải tiến thiết kế đã cho kết quả khả quan hơn, và một mô hình vũ khí mới đã được đưa vào sử dụng. Ngoài ra, thông qua dự án, các nhà phát triển đã tìm thấy cơ hội về khả năng tạo ra một quả mìn có thể tấn công xe tăng từ trên cao (TSO-TA).

Quá trình mìn M93 tấn công xe bọc thép. 

Trong dự án TSO-TA, đề xuất sử dụng thành phần chiến đấu tích lũy mới CAVM, với đặc tính xuyên phá tăng lên, đã được đưa ra. Đồng thời, có các phương án nhằm làm tăng xác suất phát hiện và tiêu diệt mục tiêu được tính toán, điều này sẽ mang lại lợi thế hơn so với M93 và XM204. Đồng thời, trong mọi trường hợp, các nhà phát triển vẫn giữ nguyên tắc tấn công mục tiêu từ bên trên xuống, nhằm vào phần yếu nhất của phương tiện.

Tuy nhiên, điểm đáng chú ý nhất trong dự án mới của Mỹ là các hệ thống và các vòng điều khiển có thể thay đổi hoàn toàn khả năng chiến đấu của từng quả mìn riêng lẻ hay toàn bộ. Trước hết, giao tiếp hai chiều giữa mìn và bộ điều khiển từ xa sẽ giúp đơn giản hóa việc bố trí trên chiến trường. Ngoài ra, nhà điều hành có thể giám sát tình trạng của bãi mìn và thực hiện các biện pháp cần thiết. Do đó, việc triển khai các bản đồ bố trí mìn sẽ được đơn giản hóa rất nhiều.

Cụ thể, một bãi mìn TSO-TA/CAVM có thể bị vô hiệu hóa tạm thời khi lực lượng quân sự Mỹ di chuyển quân qua vị trí, và sẽ được kích hoạt khi kẻ thù xuất hiện. Các loại mìn có cảm biến mục tiêu từ xa và liên lạc vô tuyến sẽ có thể gửi cảnh báo người điều khiển về sự tiếp cận của kẻ thù, bao gồm về hướng đi, số lượng và thành phần của chúng.

Một bảng điều khiển RCS có thể điều khiển một số lượng lớn các bãi mìn, cũng như tương tác với các phương tiện cao hơn trong hệ thống chỉ huy của quân đội. Do đó, một bãi mìn dựa trên tổ hợp TSO-TA mới sẽ có thể trở thành lực lượng tham gia vào các cấu trúc tác chiến mạng, với nhiều lợi thế đáng kể.

Tuy nhiên, dự án mới có thể gặp phải những vấn đề nghiêm trọng và ở một mức độ nào đó sẽ lặp lại các vấn đề của mìn M93 và XM204. Chưa kể quá trình phát triển của chúng khá khó khăn và tốn nhiều chi phí.

Ngoài ra, sản phẩm TSO-TA/CAVM sẽ nhận được các biện pháp kiểm soát bổ sung. Điều này sẽ làm phức tạp thêm cho dự án, tăng giá thành sản phẩm và dẫn đến các rủi ro mới ở tất cả các giai đoạn của thiết kế.

Thay đổi sức mạnh Lục quân Mỹ

Hiện tại, chương trình phát triển mìn TSO-TA/CAVM đang ở giai đoạn đầu. Lầu Năm Góc đã xác định các yêu cầu chung nhất đối với một sản phẩm vũ khí mới và đưa ra yêu cầu đề xuất. Theo đó, các nhà phát triển tiềm năng sẽ phải nghiên cứu các yêu cầu và hình thành phác thảo về diện mạo của tổ hợp đầy hứa hẹn này.

Mìn XM204 được quân đội Mỹ thử nghiệm năm 2020. 

Sau đó, sẽ diễn ra phần thi cạnh tranh để giành quyền thực hiện dự án. Đại diện thắng cuộc sẽ tiếp tục phát triển tổ hợp vũ khí này, và trong tương lai có thể nhận được đơn đặt hàng sản xuất mìn hàng loạt phục vụ cho quân đội Mỹ.

Hiện các ứng viên tiềm năng tham gia vào dự án này chưa được tiết lộ. Tuy nhiên, rõ ràng đây là một trong những dự án tiềm năng và hứa hẹn nhất trong thời gian gần đây của quân đội Mỹ.

Các loại mìn tiên tiến TSO-TA/CAVM do Picatinny Arsenal nêu ra có thể ảnh hưởng lớn đến khả năng tác chiến của lực lượng Lục quân Mỹ. Tất nhiên, thành công của dự án sẽ phụ thuộc vào các nhà phát triển, khi nỗ lực vượt qua mọi khó khăn và đưa dự án hoàn thiện đến chặng cuối cùng.

MINH TUẤN (Theo Topwar)