QĐND - Đã hơn hai năm kể từ khi Tập đoàn Dassault của Pháp trúng thầu cung cấp 126 máy bay tiêm kích Rafale cho Không quân Ấn Độ, nhưng đến nay cả Pháp và Ấn Độ vẫn chưa thể ký kết hợp đồng. Thậm chí, Dassault có thể để tuột hợp đồng béo bở này vào tay các tập đoàn quốc phòng của Nga. Đó là lý do vì sao một phái đoàn Pháp dự kiến tới Ấn Độ vào những ngày tới nhằm cứu vãn tình thế...

Khó khăn khó tháo gỡ

Theo Roi-tơ, một phái đoàn quân sự cấp cao của Pháp sẽ tới Ấn Độ vào cuối tháng này để đàm phán về số phận 126 máy bay tiêm kích Rafale định bán cho không quân Ấn Độ. Trước đó, ngày 13-1, một phái đoàn cấp cao của Bộ Quốc phòng Ấn Độ do ông Ra-đa Crít-sna Ma-thơ (Radha Krishna Mathur), Thư ký Bộ trưởng Bộ Quốc phòng, dẫn đầu đã đến Pa-ri gặp Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Pháp Giăng Y-vơ Lơ Đri-ăng (Jean-Yves Le Drian), để bàn về thương vụ mua bán máy bay này. Tuy nhiên, cuộc gặp trên vẫn chưa thể tháo gỡ những khó khăn mà hai bên đang vướng phải.

Máy bay tiêm kích Rafale trên tàu sân bay Charles De Gaulle. Ảnh: Roi-tơ

Quyết định về thương vụ mua sắm 126 chiếc máy bay chiến đấu của Pháp được thực hiện năm 2012 sau khi Bộ Quốc phòng Ấn Độ mở thầu mua sắm “Máy bay chiến đấu hạng trung thế hệ mới” nhằm thay thế cho toàn bộ các máy bay tiêm kích MiG-21 và MiG-27 vào giai đoạn 2020-2023. Theo điều kiện hợp đồng, 18 máy bay đầu tiên sẽ do Pháp chế tạo, số còn lại sẽ được sản xuất theo giấy phép tại Ấn Độ. Ngoài ra, hợp đồng có thể mở rộng theo phụ lục hợp đồng mua thêm 64 chiếc.

Thế nhưng, suốt từ năm 2012 đến nay, quá trình thương thảo hợp đồng vẫn chưa ngã ngũ. Theo nguồn tin từ Bộ Quốc phòng Ấn Độ, việc ký kết hợp đồng bế tắc do hai nguyên nhân chính là giá trị hợp đồng đã bị đội lên gần gấp đôi là 20 tỷ USD và điều khoản chuyển giao công nghệ, sản xuất 108 chiếc ở Ấn Độ. Theo một số quan chức quốc phòng Ấn Độ, việc giá trị hợp đồng bị nâng lên gần gấp đôi không còn là vấn đề lớn đối với Niu Đê-li bởi Ấn Độ đã chấp nhận mức giá 20 tỷ USD. Khúc mắc chính là vấn đề chuyển giao công nghệ theo điều khoản trong hợp đồng.

Giới chức quốc phòng Ấn Độ cho biết, Rafale là loại máy bay chiến đấu có nền tảng công nghệ tiên tiến cùng với hệ thống điện tử, dẫn đường, vũ khí rất hiện đại, đòi hỏi trình độ rất cao của ngành chế tạo, lắp ráp máy bay. Bởi vậy, Chính phủ Ấn Độ và Bộ Quốc phòng nước này nhất quyết đòi đối tác Pháp phải chịu trách nhiệm kỹ thuật cho số máy bay do Công ty trách nhiệm hữu hạn hàng không Ấn Độ (Hindustan Aeronautics Limited-HAL) tại Bang-ga-lo lắp ráp.

Trong khi đó, phía Pháp cho hay, sẽ giúp HAL theo sát được lộ trình giao hàng, nhưng không cam kết bảo hành chất lượng việc sản xuất máy bay này tại một cơ sở mà họ không quản lý hoặc không có sự kiểm soát của chuyên gia Pháp. Tuy nhiên, thực chất Pháp không chấp nhận việc chuyển giao công nghệ cho HAL bởi lẽ thiết bị và trình độ công nghệ của HAL quá yếu kém đã dẫn đến hàng loạt sự cố gây tai nạn máy bay Ấn Độ thời gian gần đây. Đây mới là nguyên nhân chính khiến thương vụ mua sắm 126 máy bay chiến đấu Rafale giữa Pháp và Ấn Độ đã hơn hai năm đàm phán mà vẫn chưa ký kết được hợp đồng chính thức.

Cơ hội cho Su-30MKI của Nga?

Nếu Ấn Độ không giải quyết được về việc của HAL và Pháp cũng không nhượng bộ về vấn đề này thì rất có thể thương vụ này sẽ đổ vỡ. Phát biểu trên một kênh truyền hình địa phương gần đây, một quan chức của Bộ Quốc phòng Ấn Độ, ông Ma-nô-ha Pa-ri-ca (Manohar Parrikar) tuyên bố: “Nếu các điều khoản của hồ sơ dự thầu không được tôn trọng, khả năng đối tác sẽ buộc phải bị loại bỏ và biết làm sao được khi mà một máy bay khác xuất hiện với giá rẻ nhất có thể được đưa vào tầm ngắm”, ông nói thêm.

Điều này hoàn toàn có khả năng xảy ra khi một nguồn tin từ ngành công nghiệp quốc phòng Ấn Độ cho biết, không quân Ấn Độ đang xem xét khả năng mua thêm máy bay chiến đấu đa năng hạng nặng Su-30MKI của Nga. Sở dĩ, Ấn Độ có ý định mua máy bay của Nga bởi lẽ các loại máy bay Nga có giá thành thấp hơn sản phẩm phương Tây. Giá cả của Su-30MKI (65 triệu USD) rẻ gần bằng một nửa so với Rafale (khoảng 124 triệu USD) và cũng thấp hơn Typhoon (khoảng 80 triệu USD). Trong khi đó, tính năng của loại máy bay chiến đấu Nga được cho là vượt trội loại máy bay của Pháp. Thêm vào đó, Ấn Độ quay lại với Su-30MKI sẽ thuận lợi hơn so với mua sắm các máy bay chiến đấu châu Âu vì nước này đã quen sử dụng các chiến đấu cơ của Nga. Việc sử dụng đồng bộ các loại máy bay cùng một tiêu chuẩn sẽ có những thuận lợi nhất định trong chỉ huy tác chiến hay hiệp đồng, bảo đảm. Đồng thời, công tác bảo dưỡng sửa chữa cũng có nhiều thuận lợi do việc có sẵn các cơ sở kỹ thuật và đội ngũ nhân viên có thể phục vụ được nhiều loại máy bay cùng một tiêu chuẩn.

Vì vậy, nếu thỏa thuận mua sắm với Pháp đổ vỡ, Su-30MKI sẽ là món hàng tiềm năng nhất đối với Niu Đê-li. Trong khi đó, nếu thất bại trong việc ký hợp đồng mua bán máy bay tiêm kích Rafale với Ấn Độ, điều đó đồng nghĩa với việc 14 năm liền Pháp không bán nổi một chiếc Rafale nào, trong khi loại máy bay thế hệ cũ cũng của họ là Mirage đã bán được tới gần 600 chiếc. Trước đó, Rafale liên tiếp thất bại trong các cuộc tranh thầu máy bay F-X2 năm 2007 ở Bra-xin, cuộc đấu thầu tại Ma-rốc năm 2008 và cuộc đấu thầu mua 22 chiếc tiêm kích của Bộ Quốc phòng Thụy Sĩ tháng 11-2011. Do đó, chắc chắn phái đoàn Pháp đến Ấn Độ sắp tới sẽ cố gắng đưa ra những giải pháp hợp lý nhằm cứu vãn hợp đồng quan trọng này.

BÌNH NGUYÊN