Lầu Năm Góc. Nguồn: Internet

QĐND - Một cuộc điều tra độc lập về chi phí cho chiến tranh của Mỹ tiết lộ 60 tỷ USD đã bị lãng phí và gian lận trong cuộc chiến ở I-rắc và Áp-ga-ni-xtan trong hơn một thập niên qua do sự giám sát lỏng lẻo hoạt động thầu khoán, kế hoạch tồi tệ và tham nhũng. Những tin tức bất lợi này xuất hiện giữa lúc có những tranh cãi về kế hoạch cắt giảm ngân sách quốc phòng khiến Lầu Năm Góc phải “đau đầu”.

Trong báo cáo cuối cùng gửi tới Quốc hội, Ủy ban về các hợp đồng thời chiến cho biết có thể tránh được lãng phí phần lớn số tiền đó nếu các kế hoạch tái thiết được xây dựng tốt hơn và có sự giám sát chặt chẽ hơn. Ủy ban này khuyến cáo rằng, để tránh lặp lại sai lầm ở I-rắc và Áp-ga-ni-xtan các cơ quan liên quan của chính phủ Mỹ nên xem xét lại cách thức họ cấp và quản lý các hợp đồng ở các vùng chiến sự. Còn theo một báo cáo điều tra của Trung tâm Liêm chính công, một tổ chức phi lợi nhuận, chính sự thiếu tính cạnh tranh trong việc ký kết các hợp đồng đã dẫn tới tình trạng lãng phí, chất lượng thực thi thấp và gian lận.

Hãng tin AP đã có được bản sao của báo cáo dày 240 trang của Ủy ban về các hợp đồng thời chiến trước khi nó được công bố ngày 31-8. Ủy ban đã tổ chức nhiều phiên điều trần, phỏng vấn hàng trăm sĩ quan quân đội và quan chức cũng như đi thực tế nhiều lần tới I-rắc và Áp-ga-ni-xtan. Báo cáo cuối cùng của Ủy ban này được coi là đánh toàn diện nhất về khả năng quản lý của chính phủ Mỹ đối với các nhà thầu ở những khu vực chiến tranh.

Theo ủy ban trên, chi phí cho các hợp đồng và cấp các hợp đồng để hỗ trợ cho các chiến dịch quân sự của Mỹ ở I-rắc và Áp-ga-ni-xtan ước tính vượt quá 206 tỷ USD vào cuối năm tài khóa 2011. Kết quả điều tra cho thấy, tình trạng lãng phí cho các hợp đồng ở Áp-ga-ni-xtan chiếm từ 10 đến 20% trong tổng số 206 tỷ USD này. Còn gian lận trong cùng thời gian chiếm từ 5 đến 9%. Ủy ban đã dẫn ví dụ trường hợp lãng phí 360 triệu USD cho chương trình phát triển nông nghiệp ở Áp-ga-ni-xtan do Mỹ tài trợ. Một bằng chứng nữa được ủy ban đưa ra Mỹ đã đầu tư xây dựng một nhà tù ở I-rắc với tổng kinh phí 40 triệu USD nhưng chưa bao giờ được hoàn thành. Hay Mỹ đã chi 300 triệu USD cho một nhà máy điện ở Ca-bun trong khi chính phủ Áp-ga-ni-xtan không đủ khả năng để duy trì hoạt động cũng như thiếu đội ngũ chuyên gia kỹ thuật để vận hành nhà máy.

Ủy ban trên còn khuyến cáo nguy cơ lãng phí sẽ lớn hơn khi Mỹ rút quân khỏi I-rắc và Áp-ga-ni-xtan và trong bối cảnh sự hỗ trợ của Mỹ cho các dự án tái thiết ở đây đã suy yếu dần. Cơ sở hạ tầng đang được xây dựng cũng như hoạt động xây dựng lực lượng an ninh của hai nước này mà Mỹ đã đổ một đống tiền vào sẽ bị bỏ dở chừng.

Khi những thông tin trong báo cáo được tiết lộ, Lầu Năm Góc đã lên tiếng biện hộ trước những cáo buộc Bộ Quốc phòng phung phí hàng chục tỷ đồng vốn là những đồng tiền đóng thuế của người dân Mỹ. Bào chữa cho việc sử dụng các hợp đồng không thông qua đấu thầu thời chiến, người phát ngôn Lầu Năm Góc, Đại tá Đây-vít La-pan (David Lapan) thanh minh rằng, giới chức quân đội đều biết về các sai phạm và cố gắng khắc phục tình trạng này. Ông La-pan còn nói rằng, trong nhiều trường hợp việc ký kết hợp đồng không thông qua đấu thầu xuất phát từ nhu cầu cấp bách của thời chiến.

Báo cáo chỉ trích việc lãng phí trong các hợp đồng thời chiến sẽ là một áp lực không nhỏ đối với nỗ lực bảo vệ ngân sách chi tiêu cho quốc phòng của Lầu Năm Góc. Bộ Quốc phòng Mỹ đang chịu sức ép buộc phải cắt giảm chi tiêu cho bộ máy quân sự tới 350 tỷ USD trong vòng 10 năm tới.

ĐỨC ANH