“Không nói lên toàn bộ câu chuyện”

Trong những năm qua, đã có nhiều báo cáo về tình trạng các thủy thủ tàu sân bay của Mỹ phải làm việc quá sức. Ví dụ tiêu biểu gần đây nhất là tàu sân bay USS Nimitz đã phá kỷ lục khi được triển khai thực hiện nhiệm vụ trên biển trong thời gian kéo dài tới 10 tháng. Theo tạp chí Popular Mechanics, Hải quân Mỹ hiện sở hữu 11 tàu sân bay. Tuy nhiên, điều đó “không nói lên toàn bộ câu chuyện”. Tàu sân bay thứ 11 USS Gerald R. Ford, cũng là siêu tàu sân bay đắt giá nhất thế giới từng được hứa hẹn là một “át chủ bài” đáng gờm có thể giúp Mỹ duy trì được thế thượng phong trong “cuộc chơi” trên đại dương, cho đến nay vẫn chưa thể được triển khai thực hiện nhiệm vụ vì gặp hàng loạt các vấn đề kỹ thuật. Dự kiến phải đến năm 2024, tàu sân bay USS Gerald R. Ford “mới có thể thực hiện chuyến tuần tra đầu tiên”.

Trong khi đó, thời gian qua, 10 chiếc tàu sân bay còn lại của Hải quân Mỹ có lịch hoạt động dày đặc, “khiến cả tàu lẫn thủy thủ đoàn bị kiệt sức”. Trong giai đoạn giữa thập niên 1970 đến đầu thập niên 1990, mỗi một đợt triển khai thực hiện nhiệm vụ trên biển đối với 13-15 tàu sân bay của Hải quân Mỹ thường kéo dài khoảng 6 tháng (180 ngày). Thời gian của các đợt triển khai này đã dần được kéo dài khi số lượng tàu sân bay của Hải quân Mỹ ít đi. Theo đó, tàu sân bay USS Abraham Lincoln đã kết thúc đợt triển khai thực hiện nhiệm vụ trên biển kéo dài 295 ngày vào tháng 1-2020. Cùng năm, tàu sân bay USS Dwight D. Eisenhower cũng lênh đênh trên biển trong thời gian 200 ngày. Theo USNI News, trong năm 2020, hạm đội tàu sân bay Mỹ đã có tổng cộng 855 ngày thực hiện nhiệm vụ trên biển, nhiều hơn 258 ngày so với năm 2019. Nguyên nhân được chỉ ra là do tác động từ yêu cầu cách ly bắt buộc trong giai đoạn tiền triển khai để phòng, chống dịch Covid-19, căng thẳng tại vùng Vịnh cũng như việc siêu tàu sân bay USS Gerald R. Ford chưa thể thực hiện nhiệm vụ.

leftcenterrightdel
 Tàu sân bay USS Nimitz đi qua eo biển Hormuz hồi tháng 9-2020. Ảnh: US Navy 

 

Nguyên tắc 1/3

Tạp chí Popular Mechanics cho biết, với số lượng 10 tàu sân bay của Hải quân Mỹ như hiện nay (không tính siêu tàu sân bay USS Gerald R. Ford), điều đó không có nghĩa là 10 tàu này luôn sẵn sàng được triển khai thực hiện nhiệm vụ vào bất cứ lúc nào. Các tàu sân bay thường hoạt động theo nguyên tắc 1/3. Tức là vào một thời điểm bất kỳ nào đó, có 1/3 số tàu thực hiện nhiệm vụ trên biển trong khi 1/3 số khác chuẩn bị thực hiện hoặc vừa kết thúc nhiệm vụ và 1/3 còn lại được bảo dưỡng tại nhà máy. Trong các trường hợp khẩn cấp, nhiều (nhưng không phải tất cả) tàu trong trạng thái chuẩn bị có thể được triển khai thực hiện nhiệm vụ sớm hơn và các tàu vừa hoàn thành nhiệm vụ có thể “trì hoãn” việc quay về. Vì vậy, vào một thời điểm bất kỳ, có thể có 4 tàu sân bay Mỹ thực hiện các sứ mệnh trên biển và trong các trường hợp khẩn cấp là 5 hoặc 6 tàu.

Liệu rằng Hải quân Mỹ có thể xoay sở với 10 hoặc 11 tàu sân bay không? Tạp chí Popular Mechanics cho rằng câu trả lời là có với điều kiện họ chọn thay thế tàu sân bay bằng tàu chiến khác hoặc cắt giảm các sứ mệnh đòi hỏi sự tham gia của tàu sân bay. “Các tàu khu trục lớp Zumwalt hoặc các phiên bản tương lai của tàu ngầm lớp Virginia, được trang bị các tên lửa siêu thanh diệt hạm, có thể thay thế cho tàu sân bay trong trường hợp cần thiết. Hải quân Mỹ cũng có thể quyết định rằng một khu vực nào đó không phải lúc nào cũng cần đến sự hiện diện của tàu sân bay. Tuy nhiên, điều đó sẽ phát đi tín hiệu gì tới các đối thủ tiềm tàng? Có một điều rõ ràng là đối với Hải quân Mỹ hiện nay, 10 hay thậm chí là 11 tàu sân bay cũng không đủ để thực hiện nhiệm vụ. Hải quân Mỹ cần thêm tàu sân bay, thêm tàu chiến thay thế tàu sân bay hoặc ít sứ mệnh hơn”, tạp chí Popular Mechanics nêu rõ.

Về phần mình, Đô đốc John Aquilino, Tư lệnh Hạm đội Thái Bình Dương, người được đề cử làm Tư lệnh Bộ chỉ huy Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương của Mỹ, tin rằng Hải quân Mỹ hiện đã có tất cả các tàu sân bay mà lực lượng này cần, “trừ khi mối đe dọa mới xuất hiện”. “Tôi cho rằng quy mô 11 tàu sân bay như hiện nay là phù hợp nếu không xuất hiện thêm các thách thức”, Đô đốc John Aquilino nhận định.

HOÀNG VŨ