Nước uống là nhu cầu thiết yếu của người lính trên chiến trường và thực thi các nhiệm vụ khác như cứu hộ, cứu nạn, tuần tra biên giới, hoạt động trên biển... Bảo đảm nước uống đủ về định lượng, phù hợp tiêu chuẩn, vệ sinh môi trường giúp cho người lính duy trì tốt sức khỏe, thể lực để chiến đấu và làm việc dài ngày, trong điều kiện khắc nghiệt là vấn đề quan tâm của quân đội các nước. Trong điều kiện chiến tranh hóa học, sinh học và phóng xạ hoặc xảy ra sự cố môi trường, việc bảo đảm nước uống cho người lính làm tròn nhiệm vụ càng trở nên cấp thiết. Vì vậy, trong những năm gần đây, quân đội các nước đã chú trọng đầu tư nghiên cứu, phát triển công nghệ và mua sắm các hệ thống thiết bị xử lý nước sạch hiện đại, đáp ứng yêu cầu cơ động và hoạt động dã chiến của người lính.

Kỹ thuật viên Mỹ thao tác thiết bị lọc nước cá nhân Lifesaver.

Để đáp ứng cho các lực lượng quân sự tham gia hoạt động tác chiến trên chiến trường, tìm kiếm cứu hộ, cứu nạn, Hải quân Mỹ đang triển khai các chương trình hợp tác nghiên cứu phát triển các hệ thống lọc nước dã chiến. Các hệ thống này có khả năng cung cấp nước sạch từ hầu hết các nguồn nước, kể cả nguồn nước bị nhiễm các tác nhân sinh-hóa, phóng xạ. Hải quân Mỹ phối hợp với Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển công nghệ xe quân sự thuộc Lục quân Mỹ và Cục Bảo vệ Môi trường Liên bang (Mỹ) phát triển thành công các công nghệ lọc sử dụng màng siêu lọc (UF) và thẩm thấu ngược (RO) trong Chương trình khoa học-công nghệ tinh chế nước sinh hoạt (EUWP). Các thiết bị ứng dụng công nghệ lọc UF, RO được đặt trong các công-ten-nơ tiêu chuẩn, đặt trên các xe việt dã, có khả năng cơ động trên các địa hình, nhằm bảo đảm kịp thời nước uống cho người lính. Hệ thống thiết bị công nghệ từ EUWP có công suất cung cấp từ 500 nghìn lít nước trở lên mỗi ngày, và có thể được chuyên chở bằng máy bay C-130. Hệ thống xử lý nước EUWP có tính tự động hóa cao, giảm được nhân lực vận hành và bảo dưỡng hệ thống. Gần đây, Hải quân Mỹ tiếp tục nghiên cứu, lắp thêm hệ thống vi lọc (MF) và khử trùng i-ông hóa cho hệ thống EUWP nhằm bảo đảm nước uống tiệt trùng và thời gian bảo quản lâu dài hơn.

Quân đội Nga đã đưa vào trang bị hệ thống máy lọc nước không sử dụng điện năng Geizer có công suất lọc lớn, kích thước nhỏ gọn, sử dụng lõi lọc vật liệu Aragon hoàn nguyên. Máy do Công ty Geizer (LB Nga) thiết kế, chế tạo. Nước sau xử lý đạt tiêu chuẩn nước sạch thế giới (NSF) và vẫn giữ được các khoáng chất vi lượng cần thiết cho cơ thể. Công suất lọc bình quân của máy Geizer đạt 3 lít/phút. Hiện nay, hệ máy lọc nước Geizer đã được quân đội nhiều nước mua sắm, đưa vào trang bị, như quân đội Áo, Pháp, Nhật Bản... Quân đội Nga cũng đã đưa vào sử dụng các loại máy lọc nước sử dụng thiết bị lọc bằng các loại vật liệu na-nô USVR và AquaVallis do các nhà khoa học thuộc Viện Hàn lâm khoa học Nga sáng chế. Các thiết bị lọc nước ZF, DUET, TRIO, MOBILE, MOB ứng dụng vật liệu na-nô USVR, AquaVallis lọc được các chất bẩn kim loại nặng, khử khuẩn, vô trùng. Nước sau lọc là nước sạch ăn uống, vẫn giữ lại được các khoáng chất và vi lượng cần thiết cho cơ thể. Máy còn có thể lọc nguồn nước nhiễm asen cao tới 0,3mg/lít trở thành nước sạch ăn uống đúng tiêu chuẩn cho phép. Các máy lọc nước sử dụng công nghệ lọc bằng vật liệu na-nô rất thân thiện với môi trường, do không sử dụng điện, không dùng đèn tia cực tím. Máy còn có ưu điểm tốc độ lọc cao, kích thước nhỏ gọn, dễ cơ động, thuận tiện sử dụng trong mọi điều kiện địa hình khác nhau.

Trong điều kiện chiến trường và làm nhiệm vụ độc lập, để người lính tự bảo đảm được nước uống là yêu cầu đặt ra rất cao đối với ngành hậu cần. Công ty Prit-xa (Mỹ) đã nghiên cứu phát triển loại thiết bị lọc nước cá nhân Lifesaver đa năng, kết hợp giữa màng siêu lọc và bộ lọc than hoạt tính. Thiết bị có khả năng lọc các hạt siêu nhỏ, kích thước tới 15 na-nô mét, loại bỏ được hoàn toàn các loại vi khuẩn, ký sinh trùng gây bệnh mà không cần dùng hóa chất. Mỗi thiết bị Lifesaver lọc được từ 4.000 đến 6.000 lít nước mới phải thay màng lọc và khối than hoạt tính. Thiết bị Lifesaver còn có ưu điểm là độ an toàn cao, xử lý được nước nhiễm độc, chất lượng nước bảo đảm và ổn định. Thiết bị Lifesaver đã được trang bị cho quân đội các nước khối NATO và một số nước khác. Hiện nay, quân đội Mỹ và các nước châu Âu còn được trang bị các thiết bị lọc nước cá nhân tiên tiến như Lifestraw, Survivalstraw. Các thiết bị này có khả năng lọc từ 200 lít đến 1.800 lít nước uống, tùy theo chất lượng lượng nước lọc. Hãng công nghệ BW đã cung cấp cho quân đội Anh thiết bị lọc nước cá nhân có khả năng lọc được 350 lít nước uống. Thiết bị này có thể thu gọn trong túi, đặt trong ba-lô đeo trên người.

Nhu cầu nước uống của người lính rất đa dạng và cấp thiết. Nhờ đó, các thiết bị lọc nước, bảo đảm nước uống cho người lính ngày càng phát triển nhằm phù hợp tính chất, hoạt động của người lính trên chiến trường và trong các môi trường khác nhau, giúp người lính hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao.   

Hoàng Hồng Phương