Thực tế những năm qua cho thấy, công tác HNQT và ĐNQP đã góp phần quan trọng thực hiện mục tiêu xây dựng Quân đội ta cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại. Do đó, để thực hiện chiến lược hiện đại hóa quân đội với mục tiêu, lộ trình mà Đại hội XIII của Đảng và Đại hội Đảng bộ Quân đội lần thứ XI đã xác định, đòi hỏi phải tiếp tục coi trọng, phát huy, nâng cao hiệu quả công tác HNQT và ĐNQP trong tình hình mới.

Đánh giá về vai trò của công tác HNQT và ĐNQP trong thực hiện mục tiêu xây dựng Quân đội ta cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại, trước hết, phải khẳng định rằng những năm qua, công tác HNQT và ĐNQP đã góp phần quan trọng vào việc xây dựng lòng tin, giúp bạn bè quốc tế hiểu rõ hơn về lịch sử, truyền thống, bản chất của Quân đội nhân dân (QĐND) Việt Nam-một quân đội chính nghĩa, của dân, do dân và vì dân, được đặt dưới sự lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt của Đảng, với chính sách quốc phòng tự vệ, không sử dụng vũ lực hoặc đe dọa sử dụng vũ lực trong giải quyết xung đột và quan hệ quốc tế. Đặc biệt, trong bối cảnh các đối tượng thù địch ráo riết thực hiện chiến lược “diễn biến hòa bình”, thúc đẩy “tự diễn biến, tự chuyển hóa” trong nội bộ ta, HNQT, ĐNQP chính là kênh kết nối thông tin hiệu quả giữa Việt Nam và thế giới; qua đó khẳng định Đảng, Nhà nước, Quân đội ta có chủ trương, đường lối đúng và khẳng định sự trung thành tuyệt đối của QĐND Việt Nam đối với chế độ, với Đảng, Nhà nước và nhân dân.

leftcenterrightdel
Thượng tướng Phan Văn Giang chủ trì buổi tiếp Đại tướng Nikolai Patrushev, Thư ký Hội đồng An ninh quốc gia Liên bang Nga cùng đoàn công tác sang thăm Việt Nam, tháng 3-2021. Ảnh: LINH OANH

Thực tế cho thấy, hợp tác quốc phòng trên lĩnh vực chính trị, tư tưởng giữa Việt Nam với các nước đã và đang được quan tâm, ngày càng mở rộng với phương châm không phân biệt thể chế chính trị, trên cơ sở mục tiêu chung là tăng cường hữu nghị, sự hiểu biết và tin cậy lẫn nhau. Đặc biệt, đối với các nước láng giềng, các nước XHCN và bạn bè truyền thống của Việt Nam, hợp tác trong lĩnh vực này được tập trung ưu tiên thúc đẩy bằng cách trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm, tăng cường tuyên truyền, giáo dục về quan hệ hữu nghị truyền thống thông qua việc cùng xuất bản các ấn phẩm tái hiện lịch sử quan hệ hợp tác quốc phòng...

Bên cạnh đó, công tác HNQT và ĐNQP cũng đóng góp tích cực vào việc xây dựng đội ngũ cán bộ quân đội có bản lĩnh chính trị vững vàng, tuyệt đối trung thành với sự nghiệp cách mạng của Đảng, của đất nước, tiếp thu kịp thời các kiến thức quân sự, tiếp cận và làm chủ các loại vũ khí, trang bị hiện đại. Với quan điểm “người trước, súng sau” và ưu tiên xây dựng, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao là yếu tố có ý nghĩa quyết định trong xây dựng QĐND cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại, công tác HNQT và ĐNQP thời gian qua luôn chú trọng thúc đẩy hợp tác đào tạo và một số lĩnh vực khác nhằm mục tiêu phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao. Đây là “cánh cửa mở” để đội ngũ cán bộ QĐND Việt Nam có thêm nhiều cơ hội học hỏi, cọ xát, trải nghiệm thực tế trong môi trường làm việc quốc tế, từ đó góp phần nâng cao năng lực, tính chính quy, tinh nhuệ của quân đội.

Chúng ta không chỉ gửi cán bộ đi đào tạo ở nước ngoài để tiếp thu kiến thức khoa học, kỹ thuật quân sự hiện đại mà còn qua thực tiễn các hoạt động HNQT và ĐNQP để bồi dưỡng, rèn luyện đội ngũ cán bộ. Việt Nam đã cử nhiều cán bộ, sĩ quan ra nước ngoài đào tạo ngoại ngữ, các ngành chuyên môn, kỹ thuật quân sự, tham gia các khóa học, tập huấn, trao đổi kinh nghiệm với các nước trong một số lĩnh vực, như: Nâng cao năng lực thực thi pháp luật trên biển, cứu hộ, cứu nạn, gìn giữ hòa bình Liên hợp quốc...; đồng thời cử nhiều đoàn tham gia các hoạt động hợp tác trên thực địa với quân đội các nước như: Giao lưu, huấn luyện, diễn tập đối phó với các vấn đề an ninh phi truyền thống, tham gia các hoạt động diễn tập thực binh trong khuôn khổ các Nhóm chuyên gia Hội nghị Bộ trưởng Quốc phòng các nước ASEAN mở rộng (ADMM+). Hay như trong lĩnh vực khắc phục hậu quả chiến tranh, nhờ các dự án hợp tác về tẩy độc dioxin, rà phá bom mìn, năng lực chuyên môn của lực lượng ta, cán bộ ta đã được nâng lên đáng kể.

 
leftcenterrightdel
Tập huấn, trao đổi kỹ năng bắn súng quân dụng giữa hai nước Việt Nam-Australia, tháng 2-2020. Ảnh: QUÂN HUẤN

Cũng cần thấy rằng, xây dựng một quân đội hiện đại không thể tách rời xu hướng hợp tác quốc tế trong lĩnh vực quân sự, quốc phòng, mà cụ thể hơn là công nghiệp quốc phòng (CNQP). Thông qua hoạt động thương mại quốc phòng và các cơ chế hợp tác về CNQP, HNQT và ĐNQP đã tranh thủ được nhiều nguồn lực về vốn, khoa học-công nghệ, kinh nghiệm, trình độ quản lý tiên tiến, từ đó dần đi theo hướng vừa đẩy mạnh trao đổi công nghệ nhằm trang bị cho quân đội các loại vũ khí, khí tài hiện đại, vừa tăng cường nghiên cứu, tự sản xuất, tự chủ về khoa học, kỹ thuật quân sự. Những năm gần đây, hợp tác giữa Việt Nam với các nước trong lĩnh vực kỹ thuật quân sự đã có bước chuyển mình đáng kể, từ thuần túy mua sắm sang giai đoạn phối hợp nghiên cứu, chuyển giao công nghệ, tự sửa chữa, cải tiến và sản xuất vũ khí. Nhờ đó, ta đã tranh thủ công nghệ, trình độ của các nước có nền khoa học quân sự tiên tiến vào việc nâng cao khả năng bảo đảm về vũ khí, trang bị, đồng thời có thêm nhiều sự lựa chọn về công nghệ để phát triển ngành CNQP phù hợp với nghệ thuật quân sự và đặc điểm địa hình, thời tiết của Việt Nam. Điển hình là năm 2018, lần đầu tiên Việt Nam đưa các sản phẩm CNQP tự thiết kế và sở hữu trí tuệ tham dự triển lãm quốc phòng tại Indonesia, trong đó có các trang bị, vũ khí lục quân, các sản phẩm phục vụ ngành đóng tàu, một số thiết bị công nghệ cao, đạt trình độ tiên tiến trong khu vực và thế giới và cũng đã được xuất khẩu sang một số nước. Trong số các doanh nghiệp quốc phòng, Tập đoàn Công nghiệp-Viễn thông Quân đội (Viettel) là một doanh nghiệp dẫn đầu về các sản phẩm công nghệ cao, được bạn bè đánh giá cao

Tựu trung, với việc thúc đẩy hợp tác cả trên bình diện song phương và đa phương, công tác HNQT và ĐNQP những năm qua đã góp phần tạo nguồn lực quan trọng để xây dựng quân đội. Thực tiễn cũng chứng minh rằng, trong quá trình hiện đại hóa quân đội, ngoài việc “trông ở thực lực”, rất cần hợp tác quốc tế.

Hiện nay, HNQT và ĐNQP phục vụ mục tiêu hiện đại hóa quân đội đang đứng trước những cơ hội và thách thức đan xen. Cách mạng công nghiệp 4.0, sự xuất hiện của các hình thái chiến tranh hiện đại cùng phương thức tác chiến mới một mặt tạo ra động lực mới cho quá trình hiện đại hóa quân đội, mặt khác làm gia tăng nguy cơ tụt hậu nếu chúng ta không bắt nhịp nhanh, theo kịp sự phát triển như vũ bão của nền khoa học công nghệ quân sự thế giới. Bên cạnh đó, dù HNQT và ĐNQP giúp chúng ta thiết lập được những mối quan hệ hợp tác cởi mở hơn trong lĩnh vực CNQP trên cơ sở bình đẳng, cùng có lợi, thì việc tăng cường năng lực làm chủ và tự chủ các loại vũ khí hiện đại, vũ khí công nghệ cao vẫn là nhiệm vụ cấp thiết...

Đại hội XIII của Đảng đã xác định: Xây dựng QĐND cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại, một số quân chủng, binh chủng, lực lượng tiến thẳng lên hiện đại; đến năm 2025, cơ bản xây dựng quân đội tinh, gọn, mạnh, tạo tiền đề vững chắc, phấn đấu năm 2030 xây dựng QĐND cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại... Đây là chủ trương hoàn toàn đúng đắn, thể hiện tầm nhìn chiến lược của Đảng, đáp ứng với yêu cầu nhiệm vụ BVTQ trong tình hình mới. Bên cạnh đó, nghị quyết đại hội cũng nêu rõ: Kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại; nêu cao ý chí độc lập, tự chủ, chủ động, tích cực hội nhập và nâng cao hiệu quả hợp tác quốc tế; phát huy tối đa nội lực, tranh thủ ngoại lực, trong đó nguồn lực nội sinh, nhất là nguồn lực con người là quan trọng nhất.

Bám sát chủ trương trên, để tiếp tục đóng góp hiệu quả vào thực hiện mục tiêu xây dựng QĐND Việt Nam cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại trong tình hình mới, trong bối cảnh toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng với nhiều thời cơ nhưng cũng không ít thách thức, đòi hỏi công tác HNQT và ĐNQP phải được tiến hành tích cực, chủ động, không ngừng đổi mới, linh hoạt, sáng tạo, nâng cao hiệu quả, thiết thực.

Trước hết, hoạt động HNQT và ĐNQP phải luôn quán triệt và triển khai theo đường lối đối ngoại, nhiệm vụ quân sự, quốc phòng được xác định trong Nghị quyết Đại hội lần thứ XIII của Đảng; Nghị quyết Trung ương 8 (khóa XI) về Chiến lược bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới; Nghị quyết số 22-NQ/TW của Bộ Chính trị (khóa XI) về hội nhập quốc tế; Nghị quyết Đại hội Đảng bộ Quân đội lần thứ XI và Nghị quyết số 806-NQ/QUTƯ của Quân ủy Trung ương về HNQT và ĐNQP đến năm 2020 và những năm tiếp theo. Tiếp tục phát huy vai trò tiên phong của công tác đối ngoại trong việc tạo lập và giữ vững môi trường hòa bình, ổn định, huy động các nguồn lực bên ngoài để phát triển, nâng cao vị thế, uy tín của đất nước. Quán triệt sâu sắc nhiệm vụ của ĐNQP là góp phần bảo vệ Tổ quốc từ sớm, từ xa bằng các biện pháp hòa bình phù hợp với luật pháp quốc tế; bảo vệ lợi ích quốc gia, dân tộc, bảo vệ độc lập, chủ quyền toàn vẹn lãnh thổ, duy trì môi trường hòa bình, hữu nghị, hợp tác và phát triển. Công tác HNQT và ĐNQP phải tiếp tục làm cho các nước nói chung, quân đội các nước nói riêng hiểu rõ và có niềm tin vào sự ưu việt của Nhà nước và Quân đội ta, tính cách mạng của quân đội chính nghĩa, từ đó có sự ủng hộ, hợp tác, giúp đỡ hiệu quả trên cơ sở bình đẳng, tôn trọng lẫn nhau, dựa trên luật pháp quốc tế cũng như các thỏa thuận song phương và đa phương.

Tiếp tục xây dựng quân đội cách mạng là nội dung quan trọng hàng đầu. Vì vậy, cần thông qua các hoạt động HNQT và ĐNQP để tiếp tục mở rộng hợp tác quốc tế trong lĩnh vực chính trị, tư tưởng với nhiều nội dung và hình thức, qua đó xây dựng niềm tin, vị thế, uy tín của QĐND Việt Nam; góp phần đấu tranh làm thất bại mọi âm mưu, hoạt động can thiệp của các thế lực thù địch vào công việc nội bộ; đồng thời tiếp tục xây dựng bản lĩnh, lòng trung thành của cán bộ, chiến sĩ, sự tin tưởng của nhân dân để QĐND Việt Nam luôn là lực lượng tin cậy, nòng cốt của Đảng, Tổ quốc và nhân dân.

Đẩy mạnh hợp tác quốc tế trong lĩnh vực CNQP, kỹ thuật quân sự cũng là một nhu cầu tất yếu trong bối cảnh tác động của công nghiệp 4.0 và cũng là một yêu cầu quan trọng trong nhiệm vụ của quân đội. Vì vậy, chúng ta cần tiếp tục đa phương hóa, đa dạng hóa trong hợp tác, mua sắm, nghiên cứu, chuyển giao công nghệ, tiếp thu các công nghệ mới để tiến tới làm chủ công nghệ hiện đại, sản xuất được các loại VKTB công nghệ cao, mang tính răn đe, từ đó tăng cường được sức mạnh của quân đội, bảo đảm hoàn thành tốt nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới. Bên cạnh đó, thông qua hợp tác quốc tế, chúng ta tiếp tục quảng bá và tiêu thụ các sản phẩm quốc phòng. 

Với tư duy “vũ khí rất quan trọng, nhưng con người mới là quyết định”, thời gian tới, hợp tác quốc tế trong lĩnh vực đào tạo, huấn luyện cần được ưu tiên hàng đầu. Theo đó, tiếp tục mở rộng hợp tác, nhất là trong đào tạo các ngành nghề kỹ thuật, ngoại ngữ, thực thi luật pháp, ứng phó với các thách thức an ninh phi truyền thống và một số nội dung trong lĩnh vực khoa học xã hội... Cùng với đó là tăng cường hoạt động trao đổi chuyên môn, phối hợp hoạt động chung theo các cơ chế đa phương và song phương để nâng cao năng lực mọi mặt trong điều kiện chiến tranh công nghệ cao, ứng phó hiệu quả với các thách thức, góp phần xây dựng đội ngũ cán bộ đủ năng lực, tự tin, làm chủ trong mọi lĩnh vực chuyên môn, đáp ứng với yêu cầu xây dựng quân đội chính quy, tinh nhuệ, ngày càng hiện đại và hơn nữa là một đội ngũ cán bộ, quân nhân góp phần nâng cao hình ảnh, vị thế của QĐND Việt Nam, của đất nước Việt Nam trong mắt bạn bè quốc tế.      

Xây dựng quân đội hiện đại, tăng cường sức mạnh của quân đội là tất yếu khách quan, đòi hỏi phải tiến hành đồng bộ nhiều giải pháp, trên các lĩnh vực, tranh thủ nhiều nguồn lực. Bên cạnh xác định phát huy nội lực là chính, việc tranh thủ nguồn lực từ hoạt động HNQT và ĐNQP cần tiếp tục được quan tâm triển khai một cách bài bản, hiệu quả, qua đó góp phần thiết thực để thực hiện thắng lợi mục tiêu xây dựng QĐND Việt Nam cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại, đáp ứng với yêu cầu nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới, đồng thời đóng góp ngày càng nhiều hơn cho hòa bình của khu vực và thế giới.

Trung tướng VŨ CHIẾN THẮNG, Cục trưởng Cục Đối ngoại, Bộ Quốc phòng