QĐND Online - Từ nhiệm vụ ban đầu là sửa chữa tàu thuyền của Vùng 3 Hải Quân, đến nay, Nhà máy X.50- Xí nghiệp Liên hợp Sông Thu (Tổng cục Công nghiệp Quốc phòng) đã phát triển thành một cơ sở bảo đảm kỹ thuật tàu thuyền, vũ khí trang bị có uy tín của khu vực miền Trung và đang vươn xa ra cả nước. Đặc biệt, vừa qua, Nhà máy đã lần đầu tiên ký hợp đồng đóng mới tàu vận tải đổ bộ 80 tấn với Cục Vận tải- Tổng cục Hậu cần. Đây được coi là bước đột phá về năng lực, kỹ thuật của Nhà máy từ trước đến nay...

Những bước đi gian nan

Chúng tôi đến Nhà máy X.50 (tên giao dịch: Công ty TNHH MTV đóng và sửa chữa tàu Hải Sơn, thành lập ngày 26-10-1975), khi cả Nhà máy như một “đại công trường”, với tấp nập xe cộ ra vào và âm thanh náo nhiệt từ những tiếng gõ, cạo vỏ tàu đanh gọn vọng vào không trung. Phía xa xa, nơi gần cầu cảng, nhóm công nhân đang say sưa làm việc trên thân tàu cũ, những tia lửa của mũi hàn tóe ra lấp lánh. Đại tá Lê Văn Lưu, Bí thư Đảng ủy, Chính ủy Nhà máy vừa bắt tay tôi thật chặt vừa hồ hởi giới thiệu: “Giai đoạn này, Nhà máy đang triển khai đồng loạt nhiều việc lớn một lúc: Vừa tiếp tục đốc thúc đơn vị thi công đẩy nhanh tiến độ dự án xây mới khu nhà làm việc; vừa hoàn tất các khâu kỹ thuật để bàn giao tàu sửa chữa lớn cho đối tác. Đồng thời, gấp rút chuẩn bị vật tư, nguyên liệu, nhân lực trình độ cao để triển khai nhiệm vụ đóng mới tàu vận tải đổ bộ 80 tấn theo hợp đồng mới ký kết với Cục Vận tải. Không khí toàn Nhà máy lúc nào cũng sôi động, khẩn trương, tràn đầy khí thế”. Trước tâm sự chân thành của Chính ủy Nhà máy, tôi thầm nghĩ: Trong giai đoạn kinh tế suy thoái, khủng hoảng, nhiều công ty, nhà máy “lao đao” vì thiếu nguồn hàng, vậy mà Nhà máy vẫn có đơn hàng, cán bộ, công nhân viên vẫn bận rộn quả là đáng mừng. Chưa kể, sau gần 40 năm thành lập, lần đầu tiên, Nhà máy được đối tác tin tưởng, ký hợp đồng đóng mới tàu vận tải đổ bộ, chứng tỏ uy tín, năng lực của Nhà máy đã được khẳng định. Đây có thể coi là bước ngoặt trong bước phát triển của Nhà máy.

Vừa dẫn chúng tôi đi ra khu cầu cảng, nơi những con tàu trọng tải lớn nằm khoan thai dưới ánh nắng vàng rực, màu sơn mới lấp lánh in xuống mặt nước trong xanh, Đại tá Nguyễn Thanh Tuấn- Phó giám đốc tâm sự về những bước phát triển thăng trầm của Nhà máy. Anh không giấu được niềm ưu tư khi kể về giai đoạn đầu những năm thời kỳ đổi mới, đất nước chuyển sang nền kinh tế thị trường, đặt ra cho Nhà máy nhiều thách thức to lớn. Lúc đó, hạ tầng trang bị kỹ thuật của Nhà máy sau nhiều năm sử dụng đã xuống cấp, không đáp ứng được yêu cầu ngày càng cao của nhiệm vụ sửa chữa. Trình độ kỹ thuật của đội ngũ cán bộ, nhân viên kỹ thuật còn hạn chế. Đặc biệt, số lượng thợ giỏi, có tay nghề cao trong lĩnh vực sửa chữa, bảo dưỡng của Nhà máy rất ít. Trong khi đơn hàng chủ yếu là các tàu quân sự đòi hỏi hệ số kỹ thuật cao, thường sửa chữa đồng bộ. Vì vậy, có thời gian, Nhà máy hầu như chỉ làm việc “cầm chừng”, nhận những đơn hàng sửa chữa nhỏ là chủ yếu. Nếu không có sự quyết tâm, trên dưới đồng lòng của tập thể cán bộ, nhân viên, sự nỗ lực, cố gắng “vừa làm vừa tìm tòi, học hỏi”, chắc chắn Nhà máy không thể đứng vững và gây dựng được uy tín như hiện nay. Một thuận lợi cơ bản khác, đó là, Nhà máy đã tranh thủ được sự quan tâm, đầu tư của cấp trên để triển khai đồng bộ các chương trình, dự án về xây dựng, nâng cao năng lực hoạt động. Trong đó, có hàng loạt các công trình hiện đại như: Hệ thống cầu cảng với tổng chiều dài hơn 350m có thể tiếp nhận sửa chữa cùng lúc nhiều tàu, cho phép cập tàu có lượng giãn nước đến 5.000 tấn; đầu tư công nghệ phục vụ sản xuất kinh doanh sàn nâng tàu 300 tấn, tàu kéo 1.200 mã lực, thiết bị cơ khí chính xác công nghệ cao; các thiết bị cắt Plasma, các máy hàn chuyên dùng. Đầu tư lắp đặt dây chuyền công nghệ sửa chữa máy đi-ê-zen cao tốc hình sao dạng M-500 và phục hồi các chi tiết máy tàu.

Những con tàu vừa được Nhà máy X.50 sửa chữa

Cùng với đầu tư trang bị, phương tiện, công nghệ sửa chữa mới, Nhà máy còn đặc biệt quan tâm đến công tác đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao trình độ tay nghề cho cán bộ, nhân viên. Một số thợ kỹ thuật có năng lực, tâm huyết với Nhà máy được tạo điều kiện cho đi học bên ngoài để nâng cao trình độ. Các lao động làm việc năng suất, hiệu quả, có nhiều sáng kiến, cải tiến kỹ thuật được Nhà máy đãi ngộ, khen thưởng kịp thời. Nhờ thực hiện đồng bộ các giải pháp, sau một thời gian, năng lực sửa chữa của Nhà máy X.50 được nâng lên rõ rệt. Một số kỹ thuật, công nghệ trước đây Nhà máy chưa làm được đến nay đã triển khai thuần thục, đạt chất lượng cao. “Tiếng lành đồn xa”, uy tín của Nhà máy ngày càng được nhiều đơn vị, khách hàng trong và ngoài quân đội biết đến, ký kết hợp đồng sửa chữa, thuê dịch vụ. Trong đó, có một số đơn hàng lớn như: khôi phục thành công toàn bộ hệ thống chống ngầm 159-AE; sửa chữa đồng bộ, sửa chữa lớn các loại tàu quân sự. Đặc biệt, đơn vị đã tiếp nhận đưa lên đốc nổi sửa chữa thành công 2 tàu có mớn nước sâu của Quân chủng Hải Quân, điều mà trước đây, nhiều cán bộ, nhân viên của Nhà máy coi là “điều không tưởng”. Với những bước đi vững chắc, theo phương châm “tiếp cận từng bước, làm việc chắc chắn”, năm 2009, Nhà máy tiếp tục nghiên cứu thay tua bin tàu HQ-376 được Hội đồng nghiệm thu Bộ Quốc phòng, chuyên gia nước ngoài và cấp trên đánh giá rất cao. Hiện nay, Nhà máy đã có thể làm chủ công nghệ sửa chữa các loại tàu trọng tải lớn, từng bước tiếp cận công nghệ sửa chữa các loại tàu đặc biệt của Quân chủng Hải quân.

Bước chuyển mình mạnh mẽ

Chỉ tay vào con tàu chở dầu trọng tải 600 tấn của Cục Vận tải (Tổng cục Hậu cần) vừa được sửa chữa xong, đang nằm “hiên ngang” ở cầu cảng chờ ngày bàn giao, Đại tá Nguyễn Thanh Tuấn không giấu nổi niềm vui: “Trước đây, với những con tàu lớn, hiện đại thế này, Nhà máy chưa dám nghĩ đến việc có thể làm chủ các công nghệ, kỹ thuật để sửa chữa lớn, đồng bộ. Vậy mà, hiện nay, những người lính thợ nơi đây đã có đủ năng lực để “khuất phục” các loại tàu này. Khi mới ký hợp đồng bàn giao tàu cho Nhà máy sửa chữa, một số người phía đối tác còn băn khoăn, nghi ngờ năng lực của Nhà máy, chưa thực sự yên tâm. Tuy nhiên, vừa rồi, khi vào kiểm tra, giám sát, đối tác đã rất ngạc nhiên trước tiến độ và chất lượng sửa chữa của những người thợ nơi đây. Họ còn khẳng định, sắp tới, sẽ coi Nhà máy là đối tác tin cậy để ký kết các hợp đồng bảo dưỡng, sửa chữa”.

Với những bước phát triển vững chắc về năng lực, trình độ, lại có nhiều giải pháp đồng bộ trong hoạt động sản xuất, kinh doanh, nên năm 2012, mặc dù gặp nhiều khó khăn, Nhà máy đã chủ động tìm kiếm đủ nguồn hàng, bảo đảm việc làm và thu nhập ổn định cho người lao động. Năm 2012, Nhà máy đã tiếp nhận gần 200 tàu làm hàng với sản lượng hàng hóa qua cảng đạt trên 272 nghìn tấn. Hầu hết các chỉ tiêu sửa chữa, kinh doanh, dịch vụ cảng biển của Nhà máy đều đạt và vượt kế hoạch đề ra. Trong đó, tổng doanh thu năm 2012 của Nhà máy đạt xấp xỉ 90 tỷ đồng, vượt 35% so với năm 2011. Thu nhập bình quân của cán bộ, công nhân viên Nhà máy đạt gần 6 triệu đồng, tăng trên 20% so với năm 2011. Có nguồn hàng, thu nhập ổn định nên cán bộ, công nhân viên Nhà máy ngày càng yêu đơn vị, hăng say lao động, nghiên cứu, tìm tòi các sáng kiến, giải pháp nâng cao năng lực, hiệu quả sản xuất kinh doanh. Riêng năm 2012, Nhà máy đã làm thủ tục xét công nhận được 26 sáng kiến và giải pháp kỹ thuật cho đội ngũ cán bộ, công nhân viên.

Chúng tôi chia tay Nhà máy X.50 ra về khi những tiếng búa, tiếng khoan, tiếng hàn xì vẫn hòa quyện vang vọng trong không gian mặc dù mặt trời đã lên cao gần đến đỉnh đầu. Mồ hôi túa ra ướt đẫm những chiếc áo bảo hộ màu xanh, tuy nhiên, gương mặt những người lính thợ nơi đây vẫn say mê, chăm chú thao tác các kỹ thuật chuẩn xác. Dọc đường về, trong tôi vẫn văng vẳng lời tâm sự đầy phấn khởi của Đại tá Lê Văn Lưu: “ Khi ký kết hợp đồng đóng mới tàu vận tải đổ bộ 80 tấn, Đảng ủy, chỉ huy Nhà máy xác định đây là một bước ngoặt, một giai đoạn lịch sử mới. Thực hiện thành công hợp đồng này sẽ tạo động lực, niềm tin cho đội ngũ cán bộ, công nhân, thợ kỹ thuật nơi đây tiếp tục phấn đấu, cống hiến, nỗ lực xây dựng X.50 thành một cơ sở sản xuất, sửa chữa, kinh doanh tàu, bến cảng uy tín không chỉ trong và ngoài quân đội”...

NGUYỄN VĂN CHIỂN