QĐND - Trường Sa - hai tiếng thiêng liêng, sâu nặng. Hình ảnh quân, dân kiên trung, vững vàng nơi “đầu sóng, ngọn gió” đắp xây hạnh phúc và bảo vệ vững chắc chủ quyền biển, đảo của Tổ quốc là minh chứng hùng hồn khẳng định sức sống mãnh liệt của những người con đất Việt, là biểu tượng của sức sống Trường Sa.

Kỳ 1: Sóng, gió đảo xa

Mặt biển thật bí ẩn và lạ kỳ, lúc bình yên, phẳng lặng, lúc cuồn cuộn sóng trào. Trong chuyến ra Trường Sa lần này, chúng tôi mới hiểu cặn kẽ thế nào là sóng gió đảo xa. Tuy mỗi đảo có điều kiện địa lý và đặc thù khác nhau, nhưng có chung một điểm đó là những người lính đảo luôn chắc tay súng, vững niềm tin, kiên cường bám trụ ở nơi “sóng cuồng, bão giật” để giữ “phên giậu” của Tổ quốc.

Sóng An Bang

Đảo An Bang ở cực Nam quần đảo Trường Sa. Từ xa nhìn lại trông giống như một quả nấm nhấp nhô giữa trùng khơi. Vì thềm san hô hẹp, sóng gió dữ dội hơn những đảo khác, nên việc vào, ra vô cùng khó khăn và nguy hiểm. Thế nên cánh lính trẻ còn gọi tên khác nghe ngồ ngộ “đảo Lò Vôi”. An Bang còn có một tên gọi khác nữa là đảo Đồng Hồ, vì dưới chân đảo thường nổi lên bãi cát nhỏ di chuyển theo mùa chạy vòng quanh. Theo chu kỳ, bãi cát di chuyển hết một vòng là tròn năm.

Đúng 7 giờ sáng ngày N, tàu Trường Sa - 22 kéo 3 hồi còi gióng giả rồi thả neo.

Trước khi chuẩn bị xuống xuồng chuyển tải vào đảo, Thượng tá Nguyễn Hồng Quân - Phó lữ đoàn trưởng Quân sự Lữ đoàn 146 căn dặn: “Quanh đảo An Bang sóng cuồn cuộn có thể cuốn phăng mọi thứ. Các đồng chí lưu ý mang áo phao, gói ghém đồ đoàn cẩn thận. Chốc nữa sẽ có người dẫn đoàn lên đảo!”.

Một đội gồm những chiến sĩ “thiện nghệ” về bơi lội, chịu trách nhiệm đón đưa khách và vận chuyển hàng hóa. Việc bơi ra bắt dây, kéo xuồng lên bờ hoặc đẩy xuồng xuống biển về lại tàu lớn, đòi hỏi các thành viên phải biết chớp thời cơ qua từng con sóng thực thi nhiệm vụ để tránh gặp rủi ro.

Cán bộ, chiến sĩ đảo An Bang kéo thuyền chuyển tải vào đảo. Ảnh: Phúc Thắng.

Lúc thủy thủ tàu Trường Sa - 22 chuẩn bị hạ xuồng thì bỗng nhiên từng con sóng lớn hung hãn ập tới. Sóng thét gào, xô đẩy nhau từ phía trước, phía sau, bên phải, bên trái tại các điểm tiếp đảo. Thuyền trưởng, Thượng úy Lê Minh Phúc trấn an: “Bão tố ở đảo An Bang là chuyện “như cơm bữa”. Mọi người hãy bình tĩnh!”. 

Thuyền trưởng Phúc nói vậy, nhưng phải hơn nửa giờ sau sóng mới tạm yên. Chúng tôi được “đội cảm tử” vất vả “áp tải” lên đảo trong tiếng thở phào nhẹ nhõm.

Trung tá Vũ Minh Thân, Chỉ huy trưởng đảo An Bang ra tận mép nước đón từng người lên đảo. Câu chuyện giữa chủ và khách ngày càng thắm thiết. Đảo trưởng Thân tâm sự: “An Bang là chốt tiền tiêu bảo vệ vùng biển, đảo phía Nam Trường Sa. Vì thường xuyên hứng chịu những trận cuồng phong của sóng dữ nên anh em trên đảo rất kiên cường về ý chí, vững vàng về tư tưởng, sức khỏe dẻo dai, sẵn sàng hoàn thành mọi nhiệm vụ!”.

Để nâng cao hiệu quả công tác rèn luyện sức khỏe và tạo ra những phút giây thư giãn bổ ích, ngày nghỉ, giờ nghỉ bộ đội và nhân viên Trạm hải đăng tổ chức thi đấu giao hữu bóng đá, bóng chuyền, cầu lông… Trên đảo còn có các cuộc "thi" thú vị:  Chiến sĩ “kéo co” với những chú cẩu hay “chạy thi” với các chú heo.

Nhiều năm qua, cán bộ, chiến sĩ đảo An Bang luôn hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ huấn luyện, SSCĐ, đạt danh hiệu “Đơn vị Quyết thắng”, vinh dự được Nhà nước tặng thưởng Huân chương Chiến công hạng ba. 

Theo Thiếu tá, Chính trị viên Trần Duy Tân, dẫu cuộc sống ở đảo còn nhiều thiếu thốn, nhưng bộ đội sẵn sàng nhường cơm, sẻ áo cho ngư dân. Câu chuyện cảm động về tình đoàn kết quân-dân trên đảo An Bang năm 2006 là kỷ niệm khó phai... Cơn bão Chanchu vừa tan, cũng là lúc tại khu vực đảo có tàu của ngư dân Quảng Ngãi chết máy trôi dạt trên biển. Trước tình hình đó, ban chỉ huy đảo nhanh chóng cho xuồng ra thăm hỏi, hỗ trợ lương thực, thực phẩm. Biết chiếc tàu cá vì tránh bão dài ngày nên đã hết nhiên liệu. Không ngần ngại, cán bộ, chiến sĩ đảo An Bang nhường luôn số dầu dự trữ thắp sáng để chiếc tàu ấy chạy về đất liền...

Nắng, gió Thuyền Chài

Buổi sáng, biển trời bình yên, từng đàn hải âu bay liệng trên sóng. Tàu Trường Sa - 22 lướt băng băng đến khu vực đảo Thuyền Chài.

Đứng trên mặt boong, thấy đảo chỉ cách tàu chừng 1/2 hải lý, thế nhưng vì thủy triều xuống, thềm san hô nhô lên, xuồng không thể vào được.

Cứ tưởng buổi chiều sóng yên, biển lặng. Ai ngờ, từng đám mây đen vần vũ kéo về, mưa rơi, gió quất ràn rạt. Xuồng HQ - 1196 do Trung úy Lê Cảnh Thân chở bộ đội, phóng viên ra giữa dòng bất ngờ quay tròn. Phải mất gần hai giờ đồng hồ “đánh vật” với từng con sóng dữ và gió lớn, đoàn công tác mới vào tới đảo Thuyền Chài.

Cán bộ, chiến sĩ đảo Thuyền Chài đánh bắt hải sản.

Đại úy, Đảo trưởng Lê Ngọc Phương, quê xứ Nghệ, tính thẳng thắn, chân thành, được mọi người quý mến. Anh chia sẻ: “Thuyền Chài là đảo rộng, dài, thềm san hô lớn, nên quanh năm “hứng” trọn các đợt bão, gió. Nắng ở đây cũng rất đặc biệt, bỏng rát, táp cháy thịt da. Điều kiện khí hậu, thời tiết khắc nghiệt là thế nhưng cán bộ, chiến sĩ vẫn “gồng mình” vượt qua, hoàn thành tốt nhiệm vụ".

“Đảo xa, nắng lắm, gió nhiều... nên công tác tăng gia, chăn nuôi cải thiện đời sống là “bài toán” cực kỳ nan giải!” - Đại úy Triệu Tiến Huy - Chính trị viên đảo chia sẻ.

Thiếu tá,  QNCN Nguyễn Huy Thành bổ sung: “Để có được cọng rau xanh, chúng tôi phải “vắt đất ra nước, thay trời làm mưa”! Thiếu tá Thành trông còn trẻ, nhưng có con gái lớn rất xinh, lại vừa tốt nghiệp đại học, chả thế mà cánh lính trẻ tranh nhau gọi “bố bố, con con”. Nghề “tài chính” quen với việc chăm lo “cơm, áo, gạo, tiền” nên kinh nghiệm tăng gia vào loại bậc nhất trên đảo.

Nói là “vắt đất ra nước” nhưng đất cũng đâu có nhiều nhặn gì. Đất màu, phân bón và xơ dừa tàu chở từ đất liền ra, sau đó dùng xuồng tăng bo vào đảo. Mỗi lần thay quân, hoặc tàu tiếp tế lương thực, thực phẩm, cán bộ, chiến sĩ không quên mang theo cả con giống, cây giống ra “góp vốn”. Gieo hạt rau nảy mầm trên đảo đã khó, việc chăm bón lại càng khó hơn. Lắm hôm mưa to, gió lớn, bộ đội “huy động tổng lực” tất cả các loại bao bì, áo mưa tận dụng may thành bạt che chắn gió. Có đợt sóng quá to, bộ đội hì hục suốt đêm khiêng các bồn rau vào nhà đảo... Người không phụ đất, đất chẳng phụ người, bao công lao của lính đảo được đáp đền xứng đáng. Trong năm, lượng rau xanh góp vào bữa ăn hơn 2.350kg. Cán bộ, chiến sĩ còn tranh thủ thời gian ngoài giờ đánh bắt hải sản, chăn nuôi gia súc, gia cầm. Con số tăng gia của đảo thật ấn tượng: Sản lượng đánh bắt hải sản vượt 10% so với chỉ tiêu; đàn chó hàng chục con; đàn gà, vịt đẻ trứng đủ cung cấp cho bộ đội theo định lượng... 

Dẫu còn nhiều khó khăn, thử thách, song cán bộ, chiến sĩ đảo Thuyền Chài vẫn luôn hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ bảo vệ vững chắc chủ quyền biển, đảo.

Đá Lát - “Nước ngọt là vàng”

Từ vị trí tàu Trường Sa - 22 thả neo vào đảo Đá Lát khoảng 500m, vậy mà Thiếu úy, QNCN Vũ Tiến Kiên phải điều khiển ca nô HQ - 1219 “đánh vật” với sóng gió để chở đoàn cán bộ vào đảo. Mất gần 2 giờ đồng hồ dọc ngang trên biển, ca nô HQ - 1219 mới hoàn thành nhiệm vụ.

Trên đảo, những chậu nước mưa trong vắt và khăn mặt đã được chuẩn bị sẵn. Thiếu tá Tạ Quang Hải - Chính trị viên đảo hồ hởi bắt tay từng người rồi hướng dẫn khách đến bên các chậu nước. Sau một hồi “hứng” trọn hàng trăm con sóng hắt nước mặn lên người, chúng tôi cảm thấy khoan khoái khi được vốc từng vốc nước ngọt khoát lên đầu, lên mặt.

Lính đảo Đá Lát chăm sóc những luống rau xanh.

Trước khi bước chân lên nhà đảo, tôi tình cờ thấy dòng chữ “Nước ngọt là vàng” được viết bên ngoài bể nước. Đá Lát là đảo chìm nên nước ngọt là thứ quý hiếm. Thế nên “màn chào hỏi” đầu tiên của lính đảo là đem thứ quý giá nhất của mình để “đãi khách” từ đất liền ra. 

Thượng tá Nguyễn Hồng Quân - Trưởng đoàn công tác căn dặn chúng tôi: “Tại các đảo chìm nước ngọt là vàng, bộ đội phải chắt chiu từng giọt để phục vụ sinh hoạt tối thiểu hằng ngày và dùng cho nhiệm vụ sẵn sàng chiến đấu!”.

Thiếu tá Trương Văn Núi, Chỉ huy trưởng đảo Đá Lát cho biết, mùa mưa, bộ đội huy động đủ các loại xô, chậu, soong, nồi hứng nước, vừa hứng vừa canh chừng kẻo tràn ra ngoài. Cán bộ, chiến sĩ chủ yếu để dành nước đánh răng và rửa mặt. Còn muốn tắm, giặt thì bộ đội phải xuống biển kỳ, cọ, vò, nhồi, sau đó "tráng" lại bằng nước ngọt. Nước ngọt sau khi dùng xong được đổ vào thùng đựng rác để tưới rau. Nhất là vào khoảng tháng 5, tháng 6, nắng như đổ lửa, nước khô cạn, bộ đội có lúc “tắm chay”. 

Gian khổ chẳng sờn lòng, bão tố không nản chí, cán bộ, chiến sĩ đảo Thuyền Chài là một trong những đơn vị có thành tích tốt; 10 năm liền luôn hoàn thành 100% nội dung, chương trình, kế hoạch và thời gian huấn luyện; quân số tham gia đạt hơn 98,5%. Kết quả huấn luyện quân sự đều đạt khá, giỏi. Hằng năm, Lữ đoàn 146 kiểm tra bắn đạn thật đạt 100% yêu cầu, trong đó có từ 70 đến 80% khá, giỏi... 

Chúng tôi tạm biệt các điểm đảo An Bang, Đá Lát, Thuyền Chài trong chiều cuối năm dùng dằng, quyến luyến. Gió biển vẫn ào ạt thổi, từng con sóng dềnh trắng xóa. Trong ráng chiều rực rỡ, ánh mắt, nụ cười của những người lính đảo rạng ngời…

Kỳ 2: “Làng” trên đảo

Bài và ảnh: PHAN TIẾN DŨNG