QĐND Online - Chúng tôi về xã Sơn Giang (huyện Sông Hinh, tỉnh Phú Yên) - nơi từng chứng kiến cuộc tháo chạy “chiến lược” của binh lính Cộng hòa miền Nam Việt Nam từ Tây Nguyên xuống đồng bằng Tuy Hòa vào tháng 3-1975, bị bộ đội địa phương và du kích của ta đánh cho tan tác đúng vào dịp cả nước đang tưng bừng kỷ niệm 37 năm Ngày giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất Tổ quốc (30/4/1975-30/4/2012). Tận mắt chứng kiến vùng đất kinh tế mới nghèo khó ngày nào giờ đã và đang thay da đổi thịt, khởi sắc từng ngày, trong lòng tôi rộn rã niềm vui.

Sơn Giang nằm bên bờ sông Ba, dọc quốc lộ 29, giáp với xã Sơn Thành Tây (huyện Tây Hòa) cách TP Tuy Hòa khoảng 50km và cách trung tâm thị trấn huyện lỵ sông Hinh khoảng 10 km. Xã có 9 thôn, dân số khoảng 5.000 người gồm nhiều dân tộc anh em, gồm: Kinh (chiếm đa số), Bana, Chăm H’Roi, Nùng, Tày, Dao, Hoa… Toàn xã có diện tích tự nhiên hơn 5.000ha, địa hình đồi núi xen lẫn các thung lũng ven suối, rất thích hợp với việc trồng cây nông nghiệp, công nghiệp và chăn nuôi bò. Mùa này, dọc hai bên đường và trải dài đến hút tầm nhìn là những ruộng mía, sắn đang lên xanh tốt. Là xã miền núi nhưng nhịp sống của người dân nơi đây khá sôi nổi.

Dừng chân tại thôn Nam Giang, gặp những người gắn bó lâu năm với vùng đất này, chúng tôi được biết, sau ngày giải phóng miền Nam, thống nhất Tổ quốc, khu vực Sơn Giang bây giờ chỉ có 2 thôn: Nhiễu Giang và Hà Giang (thuộc xã Sơn Hà, huyện Sơn Hòa) với vài chục hộ và hơn 130 người dân sinh sống. Đây là một trong những nơi chứng kiến cuộc tháo chạy “chiến lược” của quân lính Cộng hòa miền Nam Việt Nam từ Tây Nguyên xuống Tuy Hòa theo đường 7 (nay là quốc lộ 25), rồi bắc cầu phao vượt sông Ba qua đường 5 (nay là quốc lộ 29) bị quân chủ lực, bộ đội địa phương, du kích của ta đánh cho tan tác.

Trường THCS Sơn Giang đạt chuẩn quốc gia

Ông Trần Đức Hiển (Hội Người cao tuổi xã Sơn Giang) nhớ lại: Hồi ấy, muốn qua huyện lỵ Củng Sơn, bà con phải đi bằng đò. Từ thôn này đến thôn kia chỉ có những con đường mòn, vừa hẹp vừa bị cỏ dại che phủ. Bà con chủ yếu trồng lúa  và một vài loại hoa màu. Tháng 4-1979, Nhà nước có chủ trương đưa dân từ Khánh Hòa ra khai hoang, xây dựng vùng kinh tế mới Nhiễu Giang. Nhưng do không quen với điều kiện thời tiết khắc, lao động nặng nhọc và bệnh sốt rét thường xuyên xảy ra nên nhiều người chỉ trụ được một thời gian ngắn rồi bỏ đi. Năm 1983, xã Sơn Gi­ang được thành lập. Sau đó năm 1985 huyện Sông Hinh ra đời (tách ra từ huyện Sơn Hòa), bao gồm các xã phía bờ Nam sông Ba trong đó có Sơn Giang. Kể từ đây, Sơn Giang bắt đầu thay da, đổi thịt.

Sau gần 30 năm xây dựng và phát triển, Sơn Giang bây giờ đã khác xưa. Chủ tịch UBND xã Sơn Giang Phạm Quốc Thông cho biết: “Phát huy truyền thống yêu nước, tinh thần đoàn kết của dân tộc, nỗ lực vươn lên của chính mình, thời gian qua được sự quan tâm, đầu tư của Đảng và các cấp chính quyền từ nhiều nguồn, nhất là từ các chương trình mục tiêu quốc gia, diện mạo của Sơn Giang đã từng bước thay đổi, khác trước rất nhiều, đặc biệt là từ khi tái lập tỉnh đến nay, đời sống vật chất, tinh thần của người dân ngày một nâng cao”.

Cũng từng là xã có rất “nhiều không” (không điện, không đường, không trường, không trạm…), nhưng nay thì ngược lại. Điện lưới quốc gia đã phủ kín 9/9 thôn phục vụ nhu cầu sinh hoạt và sản xuất cho hơn 98% số hộ dân. Hệ thống giao thông phát triển khá đồng bộ với 7,5km đường nhựa, gần 4,5km đường bê-tông, việc đi lại thuận lợi, dễ dàng góp phần khơi dậy tiềm năng thương mại - dịch vụ của xã nông-lâm nghiệp vùng núi.

Cùng với chợ cũ (xây dựng từ năm 1994 ở thôn Vạn Giang), Sơn Gi­ang vừa xây dựng chợ mới với diện tích trên 300m2 ở thôn Nam Giang. Ngoài hàng nông sản do bà con trong vùng sản xuất, tại các chợ này còn bày bán nhiều mặt hàng thiết yếu, đồ điện dân dụng… phục vụ nhu cầu ngày càng cao của người dân trong và ngoài xã. Trạm y tế xã có bác sĩ, trang thiết bị là nơi chăm sóc sức khỏe ban đầu cho gần 5.000 dân.

Trường THCS Sơn Giang được thành lập từ năm 1996 là trường đạt chuẩn quốc gia. Từ khi thành lập đến nay, nhà trường luôn là một trong những đơn vị đi đầu trong công tác giảng dạy ở huyện sông Hinh.

Chủ tịch xã Sơn Giang Phạm Quốc Thông, phấn khởi khoe: Năm 2005 thu nhập bình quân của của người dân Sơn Giang khoảng 5,5 triệu đồng/người/năm, thì nay đã tăng lên đạt khoảng 13 triệu đồng. Có kết quả này ngoài biết vận dụng và phát huy tiềm năng, thế mạnh hiện có còn phải kể đến sự hỗ trợ tích cực của các cấp, các ngành về khoa học kỹ thuật, đưa những mô hình hay, cách làm hiệu quả đến với bà con nông dân.

Bí thư Đảng ủy xã Sơn Giang Lê Ngọc Loan cho biết: “Sơn Giang là một trong những xã được tỉnh Phú Yên chọn làm điểm xây dựng mô hình nông thôn mới. Đây vừa là vinh dự cũng đồng thời là trách nhiệm nặng nề của Đảng bộ, chính quyền và nhân dân Sơn Giang”.

Theo Phó trưởng ban Dân vận huyện ủy sông Hinh Nguyễn Như Đông, Sơn Giang là xã làm rất tốt công tác vận động quần chúng, nhất là trong di dời, giải phóng mặt bằng, thực hiện việc học tập và làm theo gương Bác. Cùng với sự quan tâm đầu tư, đôn đốc của huyện, tỉnh, nếu cấp ủy, chính quyền, các đoàn thể của xã tiếp tục tạo được sự đồng thuận trong nhân dân, cùng đoàn kết, chung sức, chung lòng xây dựng nông thôn mới thì Sơn Giang sẽ sớm hoàn thành mục tiêu đề ra.

Bài, ảnh: XUÂN HIẾU