QĐND - Khi nói đến một dòng họ, chắc hẳn ai cũng nghĩ rằng, người đứng đầu thường là các bậc cao niên có uy tín. Thế nhưng, ở đây, chúng tôi muốn kể về “Dòng họ tự quản” - một mô hình được những người trẻ vận động, tham mưu, định hướng hoạt động và đạt được hiệu quả thiết thực trong bảo vệ an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội vùng biên giới.  

Những ngày đầu tháng 3, đến xã Quang Kim (huyện Bát Xát, tỉnh Lào Cai), cảm nhận đầu tiên của chúng tôi là sự thanh bình bao trùm mỗi nếp nhà. Bà con nơi đây đều yên tâm phát triển kinh tế, nâng cao chất lượng cuộc sống. Sự thanh bình ấy có sự đóng góp không nhỏ của các dòng họ trong việc đoàn kết bảo đảm, giữ gìn an ninh nông thôn.

Anh Nguyễn Chung Thủy, Bí thư Xã đoàn Quang Kim cho chúng tôi biết, địa phương vừa công nhận thêm một dòng họ tự quản, góp phần làm phong phú mô hình giữ gìn an ninh nông thôn. Đó là dòng họ Vàng, dân tộc Giáy ở thôn Làng Kim với 45 hộ trong dòng tộc ký cam kết tự quản theo quy ước. Họ Vàng là dòng họ thứ ba được UBND xã ra quyết định công nhận mô hình dòng họ tự quản, sau dòng họ Vương và dòng họ Liềng. Có được kết quả ấy là nhờ sự đóng góp quan trọng của đoàn viên, thanh niên Đồn Biên phòng Bát Xát và Xã đoàn Quang Kim.  

Thành viên trong dòng họ Vàng và cán bộ, ĐVTN Đồn Biên phòng Bát Xát, Xã đoàn Quang Kim tuyên truyền, vận động nhân dân tham gia bảo vệ đường biên, cột mốc.

Nhớ lại những ngày đầu vận động thành lập mô hình “Dòng họ tự quản”, Đại úy Nguyễn Đình Quang, Chính trị viên phó, Bí thư Đoàn cơ sở Đồn Biên phòng Bát Xát kể: “Xã đoàn Quang Kim và Đoàn cơ sở Đồn Biên phòng Bát Xát đã thực hiện nhiều chương trình phối hợp, trong đó, nổi bật là hiệu quả của mô hình Câu lạc bộ “Tuổi trẻ vì biên cương Tổ quốc”. Định kỳ hằng tháng, chúng tôi phối hợp tổ chức tuần tra đường biên, cột mốc, kết hợp vận động, tuyên truyền nhân dân cùng tham gia giữ gìn an ninh biên giới. Quá trình vận động, chúng tôi đặc biệt chú trọng tới vai trò của tộc trưởng, già làng, người cao tuổi có uy tín. Từ hiệu quả mô hình “Dòng họ tự quản” của họ Vương và họ Liềng, chúng tôi đề xuất, báo cáo với cấp ủy, chỉ huy đơn vị cũng như tranh thủ sự ủng hộ của cấp ủy, chính quyền địa phương, vận động tộc trưởng dòng họ Vàng cùng tham gia thực hiện mô hình này”.

Chúng tôi cùng cán bộ, đoàn viên thanh niên (ĐVTN) Đồn Biên phòng Bát Xát và Xã đoàn Quang Kim tới thăm gia đình ông Vàng Văn Phủ, Tộc trưởng dòng họ Vàng. Ông chia sẻ: “Trước đây, do nhận thức còn hạn chế cộng với điều kiện kinh tế khó khăn, đôi khi trong dòng họ chúng tôi còn để xảy ra các vụ việc mất an ninh trật tự. Được sự tham mưu, giúp đỡ của cán bộ, ĐVTN trong xã và Đồn Biên phòng Bát Xát, tôi đề xuất với cấp ủy, chính quyền địa phương, thống nhất trong dòng họ Vàng xây dựng và thực hiện mô hình “Dòng họ tự quản”. Theo đó, bà con trong dòng họ tích cực vận động con cháu thực hiện tốt phong trào quần chúng tham gia tự quản đường biên, giữ gìn an ninh trật tự thôn, bản khu vực biên giới. Các thành viên trong dòng họ tự giác tuân thủ những quy định ra vào khu vực biên giới, tích cực phối hợp với Bộ đội Biên phòng tuần tra biên giới đoạn đi qua địa bàn xã, thôn. Các cột mốc biên giới trên ruộng nương của gia đình nào, họ đều coi như tài sản của chính mình và thường xuyên thăm nom, bảo vệ. Nếu phát hiện những dấu hiệu lạ xung quanh cột mốc, đường biên, bà con đều báo cho Đồn Biên phòng Bát Xát để xử lý. Do vậy, tình hình an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội trên địa bàn những năm qua luôn ổn định, không có trường hợp di cư tự do hay vượt biên trái phép”.

Anh Vàng A Lùi (đội 4, thôn Làng Kim) cho chúng tôi biết thêm, vào các ngày giỗ tổ, lễ, Tết, con cháu họ Vàng sum họp về nhà thờ họ thắp hương tưởng nhớ tổ tiên và có nghĩa vụ báo cáo thành tích của mình. Hội đồng gia tộc đã lồng ghép tuyên truyền các chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước và các văn bản pháp luật, các quy định của địa phương, quy ước, hương ước, các tiêu chí phấn đấu để con cháu hiểu và thực hiện. Đây cũng là dịp để dòng họ nêu gương, biểu dương người tốt, việc tốt; nhắc nhở những trường hợp mắc sai lầm, khuyết điểm. Những nội dung này đều được ghi vào sổ gia phong của dòng họ để theo dõi, nhắc nhở con cháu trong những lần họp mặt tiếp theo.

Ông Vàng Văn Phủ phấn khởi khoe với chúng tôi: “Hằng năm, các “Dòng họ tự quản” trên địa bàn đều tổ chức ký giao ước thi đua. Nội dung giao ước được cụ thể vào những việc tham gia thực hiện tốt công tác giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội vùng biên giới. Cuối năm, có sơ kết đánh giá, rút kinh nghiệm và chỉnh sửa, bổ sung nội dung thi đua cho phù hợp với tình hình thực tế. Việc làm này có sự chứng kiến, tham gia của cấp ủy, chính quyền địa phương và Đoàn cơ sở Đồn Biên phòng Bát Xát, Xã đoàn Quang Kim”.

Trong chiều mưa lất phất, chúng tôi cùng cán bộ, ĐVTN Đồn Biên phòng Bát Xát, Xã đoàn Quang Kim và thành viên dòng họ Vàng đi vận động, tuyên truyền bà con khu vực biên giới tham gia giữ gìn, bảo vệ đường biên, cột mốc. Chúng tôi cảm nhận rõ hơn hiệu quả của mô hình “Dòng họ tự quản” trong việc nâng cao mối đoàn kết dân tộc, góp phần giữ gìn an ninh trật tự - một tiêu chí quan trọng trong xây dựng nông thôn mới mà xã Quang Kim đạt được trong thời gian qua.

Bài và ảnh: ĐÀO HỒNG