QĐND - Những năm qua xảy ra tình trạng nhiều cô dâu Việt Nam kết hôn với người nước ngoài lâm vào hoàn cảnh khó khăn, trớ trêu. Hội nghị toàn quốc về hôn nhân và gia đình có yếu tố nước ngoài do Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội phối hợp với Bộ Tư pháp tổ chức tại Cần Thơ ngày 22-4 vừa qua đã bàn các giải pháp khắc phục... 

HÔN NHÂN QUA MÔI GIỚI: VỠ MỘNG LÀM GIÀU 

Theo thống kê của Bộ Tư pháp, từ năm 1995 đến hết năm 2010 đã có hơn 257 nghìn công dân Việt Nam kết hôn với người nước ngoài hoặc kết hôn với công dân Việt Nam định cư ở nước ngoài. Trong đó, có hơn 80% trường hợp là phụ nữ Việt Nam đã kết hôn với công dân của hơn 50 vùng lãnh thổ và quốc gia, số lượng đông nhất là ở Đài Loan (chiếm 30%), Hàn Quốc (chiếm 12,8%), Trung Quốc (chiếm 10,86 %),… Tình trạng này phát triển mạnh trong thời gian gần đây và có chiều hướng tăng dần. Riêng Thành phố Hồ Chí Minh và 13 tỉnh, thành phố khu vực Đồng bằng sông Cửu Long đã chiếm 79% tổng số phụ nữ kết hôn với người nước ngoài, tập trung chủ yếu là những phụ nữ nghèo, trình độ văn hóa thấp.

Đến nay, không ít cô gái sinh ra và lớn lên từ vùng nông thôn nghèo đã chọn con đường kết hôn với người đàn ông không quen biết chỉ vì muốn phát triển kinh tế gia đình. Việc này làm biến đổi chuẩn mực xã hội, làm thay đổi quan niệm về giá trị của hôn nhân trong một bộ phận người dân. Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội cho biết, có 31% phụ nữ muốn lấy chồng Đài Loan để tìm việc làm tăng thu nhập, 15,6 % muốn lấy chồng nước ngoài để giúp đỡ gia đình. Chẳng hạn như tại xã Mỹ An Hưng B, huyện Lấp Vò (Đồng Tháp) vừa qua có 115 phụ nữ lấy chồng Đài Loan và 85% gia đình trong số đó được xây dựng nhà mới. Tuy nhiên, vấn đề đặt ra là đa số những người phụ nữ lấy chồng nước ngoài là những người có trình độ học vấn thấp, nhận thức còn nhiều hạn chế do đó dễ bị lợi dụng và lừa gạt. Không ít cô gái đã vỡ mộng vì lấy phải người chồng nghèo khó, bệnh tật, bị bóc lột sức lao động, lạm dụng thân thể…

Mẹ của Thạch Thị Hoàng Ngọc, xã Thới Hưng, huyện Cờ Đỏ, thành phố Cần Thơ thắp hương cho con gái

 

Tại hội nghị, bà Nguyễn Thị Kim Ngân, Bí thư Trung ương Đảng, Bộ trưởng Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội, Chủ tịch Ủy ban quốc gia vì sự tiến bộ của phụ nữ Việt Nam cho biết:

- Trong vài năm trở lại đây, tại nhiều địa phương đã xuất hiện tình trạng phụ nữ Việt Nam kết hôn với người nước ngoài thông qua cò mồi, các hoạt động môi giới dẫn dắt hình thành những đường dây buôn bán người xuyên quốc gia, xuất hiện nhiều vụ xem mặt, chọn vợ bất hợp pháp, gây dư luận xấu trong xã hội.

Đến nay, người dân huyện Cờ Đỏ (Cần Thơ) vẫn chưa hết thương xót về cái chết đau thương của cô dâu Lê Thị Kim Đồng và Thạch Thị Hoàng Ngọc. Vào 25-4-2007, vì bị gia đình bên chồng hành hạ, cô dâu Lê Thị Kim Đồng (quê ở xã Thới Hưng) đã chết đau thương trong bệnh viện. Trước đó, do sống không hạnh phúc nên vào lúc nửa đêm cô đã tìm cách bỏ trốn bằng cách buộc rèm cửa vào người leo xuống. Do rèm cửa bị tuột nên cô bị thương rất nặng và chết sau đó. Cô dâu Thạch Thị Hoàng Ngọc (ngụ tại thị trấn Cờ Đỏ) bị người chồng Hàn Quốc mắc bệnh tâm thần liên tiếp đánh đập và đâm chết cô vào ngày 7-7-2010 gây bất bình trong xã hội. Được biết, từ năm 2007 đến 2010, ở Cần thơ đã có hơn 100 trường hợp xin ly hôn với người nước ngoài, nguyên đơn hơn 99% là phụ nữ Việt Nam.

CẦN CÓ QUY ĐỊNH, CHẾ TÀI XỬ LÝ 

 Trao đổi về tình trạng hôn nhân với người nước ngoài ông Nguyễn Thanh Sơn, Thứ trưởng Bộ Ngoại giao, cho biết:

- Tình trạng cô dâu không hạnh phúc, bị ngược đãi, hành hạ hoặc bị bóc lột sức lao động do kết hôn thông qua các hoạt động môi giới hôn nhân bất hợp pháp, trá hình ngày càng phức tạp. Để ngăn chặn ngay tình trạng trên thì cần phải có chính sách cụ thể, đưa hoạt động môi giới kết hôn quốc tế vào khuôn khổ pháp luật để quản lý. Cần bổ sung, sửa đổi pháp luật theo hướng tăng nặng hình phạt đối với việc xử lý các đối tượng tổ chức, môi giới hôn nhân có yếu tố nước ngoài trái pháp luật vì hiện nay mức độ xử phạt hành chính đối với đối tượng trên vẫn chưa đủ răn đe.

Đồng tình ý kiến trên, Thiếu tướng Đỗ Kim Tuyến, Phó tổng cục trưởng Tổng cục Cảnh sát phòng chống tội phạm-Bộ Công An, nói:

- Việc xử lý các cá nhân, tổ chức trong nước về cò mồi, môi giới hôn nhân bất hợp pháp chưa kiên quyết, chưa có tác dụng ngăn chặn, phòng ngừa. Đề nghị các cấp cần nghiên cứu và đề xuất ý kiến bổ sung và sửa đổi lên Quốc hội về những biện pháp xử lý hình sự đối với những đối tượng trên.

Theo Trung ương Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam, hoạt động của các trung tâm hỗ trợ kết hôn còn nhiều lúng túng, kết quả hạn chế. Số người có nhu cầu đến trung tâm còn rất ít nên chưa thực hiện tốt yêu cầu “hoạt động có hiệu quả góp phần bảo đảm việc kết hôn giữa công dân Việt Nam với người nước ngoài đúng pháp luật và lành mạnh” theo tinh thần chỉ thị số 03 của Thủ tướng Chính phủ. Hệ thống pháp luật về hôn nhân có yếu tố nước ngoài chưa được sửa đổi, bổ sung kịp thời, thiếu cụ thể, chưa thật sự hội nhập, nhất là các cơ chế chính sách.

Phát biểu tại Hội nghị toàn quốc về hôn nhân và gia đình có yếu tố nước ngoài, Phó thủ tướng Nguyễn Thiện Nhân, nhấn mạnh:

- Bên cạnh những kết quả đạt được, nhìn chung, công tác tuyên truyền, giáo dục pháp luật nói chung chưa đạt hiệu quả cao. Sự phối hợp của các cấp, các ngành còn thiếu đồng bộ, chưa chặt chẽ, chưa đáp ứng được yêu cầu đề ra, công tác thanh tra, kiểm tra hoạt động hôn nhân có yếu tố nước ngoài còn lúng túng từ các cấp chính quyền... Đề nghị các cơ quan có liên quan, từ Trung ương đến địa phương rà soát cụ thể hơn về tình hình trên, đồng thời thống nhất với nhau trong việc triển khai thực hiện, tăng cường công tác giúp đỡ, tuyên truyền, dạy nghề đối với những phụ nữ đang cư trú tại địa phương và những người lấy chồng nước ngoài khi về nước sinh sống.

Bài và ảnh: Huỳnh Văn Xây