Nan giải việc điều hành giá

QĐND - Giá xăng, dầu trên thị trường thế giới tăng kéo theo việc xuất khẩu lậu xăng, dầu qua biên giới. Giá điện thấp không kích thích việc đầu tư vào ngành điện khiến điện thiếu trầm trọng. Giá than bán trong nước chỉ bằng già nửa giá xuất khẩu làm “chảy máu than”… Sức ép tăng giá lên nhiều mặt hàng làm cho việc điều hành giá và kiềm chế lạm phát vô cùng nan giải.

Trao đổi với Báo Quân đội nhân dân, đại diện Bộ Tài chính vẫn khẳng định rằng, việc quản lý giá phải theo cơ chế thị trường có sự quản lý của Nhà nước...

Mỗi lít xăng lỗ gần 2000 đồng?

Theo bảng thông báo công khai về giá xăng, dầu ngày hôm qua (10-2) của Tổng công ty Xăng dầu Việt Nam (Petrolimex), giá xăng RON 92 thế giới ngày 9-2 đang ở mức 105,19 USD/thùng. Sau khi tính toán, cộng đủ các khoản như phí xăng, dầu, trích quỹ bình ổn, chi phí và lợi nhuận định mức..., giá thành cơ sở xăng RON 92 ở Việt Nam là 18.398 đồng/lít, trong khi doanh nghiệp vẫn phải bán giá 16.400 đồng/lít. Với dầu đi-ê-den, mức chênh lệch còn cao hơn, tính ra mỗi lít dầu bán ra, doanh nghiệp phải lỗ đến hơn 3000 đồng. Theo đại diện của Petrolimex, do giá bán xăng, dầu trong nước thấp hơn giá nhập khẩu và thấp hơn nhiều so với giá bán của các nước trong khu vực nên trong thời gian qua đã xuất hiện tình trạng xăng, dầu xuất lậu qua các cửa khẩu biên giới, nhiều nhất là tại vùng biên giới Việt Nam - Cam-pu-chia. Mấy ngày qua, một số đại lý bán xăng, dầu của tư nhân cũng phải đóng cửa do thua lỗ nặng.

Các doanh nghiệp kinh doanh xăng, dầu đang đề nghị tăng giá bán, nhưng Bộ Tài chính khẳng định, trước mắt vẫn giữ nguyên.

Không chỉ có Petrolimex mà nhiều doanh nghiệp kinh doanh xăng, dầu đầu mối cũng kêu lỗ. Tổng công ty Xăng dầu Quân đội, một trong những doanh nghiệp mạnh của quân đội đang rơi vào cảnh nợ nần do không bù đắp nổi cho việc kinh doanh xăng, dầu.

Đại diện một doanh nghiệp kinh doanh xăng, dầu đầu mối nói với phóng viên Báo Quân đội nhân dân rằng, các doanh nghiệp đang “thiệt đơn, thiệt kép”, không được tăng giá xăng, dầu, trong khi đó lại không được mua ngoại tệ từ ngân hàng theo giá niêm yết mà phần lớn phải đi mua theo giá thỏa thuận hoặc đi vay, đến thời điểm thanh toán, mức phí sẽ tính theo thời điểm đó.

Mới đây, trao đổi với các nhà báo, ông Bùi Ngọc Bảo, Chủ tịch Hội đồng quản trị kiêm Tổng giám đốc Petrolimex khẳng định, giá bán xăng, dầu từ tháng 3-2010 đến nay không tiếp cận được đúng giá cơ sở theo Nghị định số 84/2009 về kinh doanh xăng, dầu. Ông Bảo cũng cho rằng, việc giảm thuế của Bộ Tài chính là “nhỏ giọt” gây khó khăn cho doanh nghiệp.

Thế nhưng, theo ông Nguyễn Tiến Thỏa, Cục trưởng Cục Quản lý giá (Bộ Tài chính) thì quỹ bình ổn giá xăng, dầu hiện vẫn còn tiền và sẽ tiếp tục giữ bình ổn giá xăng, dầu bởi “việc điều hành giá xăng, dầu phải theo mục tiêu chung nhằm bảo đảm ổn định vĩ mô, phù hợp với sức chịu đựng của nền kinh tế”.

Sẽ điều hành giá theo cơ chế thị trường có sự quản lý của Nhà nước

Ngay buổi sáng của ngày làm việc đầu tiên năm mới Tân Mão (ngày 8-2, tức mồng 6 Tết), Cục Quản lý giá (Bộ Tài chính) đã tổ chức họp triển khai ngay công tác tham mưu quản lý, điều hành giá cả. Theo ông Nguyễn Tiến Thỏa, Cục trưởng Cục Quản lý giá, thì một trong những nội dung trọng tâm của cuộc họp là bàn giải pháp thực hiện Nghị quyết số 02/NĐ-CP ngày 9-1-2011 của Chính phủ về những giải pháp chủ yếu chỉ đạo, điều hành thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và chi tiêu ngân sách Nhà nước năm 2011, trong đó “Tiếp tục thực hiện lộ trình điều chỉnh giá theo cơ chế thị trường đối với những mặt hàng thuộc diện Nhà nước đang quản lý như điện, than, nước sạch…” . Cục Quản lý giá nhất trí cho rằng, sẽ điều hành giá theo cơ chế thị trường, có sự quản lý của Nhà nước. Tất nhiên, phải điều chỉnh giá các mặt hàng thiết yếu, quan trọng nói trên, nhưng vào thời điểm thích hợp. Mức độ điều chỉnh sẽ không “giật cục” và phù hợp với sức chịu đựng của nền kinh tế, của người tiêu dùng.

Cũng theo ông Thỏa, hiện Bộ Tài chính đang phối hợp với Bộ Công Thương xây dựng phương án điều chỉnh giá điện để trình Chính phủ quyết định. Bộ Tài chính đang kiến nghị phương án tăng “có kiềm chế”, tránh tác động quá nhiều đến sản xuất, tiêu dùng và đi theo đó là vẫn có chính sách hỗ trợ đối với người nghèo, người có thu nhập thấp.

Theo các chuyên gia kinh tế, tình hình giá cả năm 2011 của Việt Nam khá phức tạp và khó lường, do chịu hợp lực của nhiều nhân tố tác động trực tiếp và gián tiếp, tức thời hay trễ muộn ít nhiều do sự gia tăng không chỉ một lần các chi phí “đầu vào”, như: Tăng giá xăng, than, điện (theo lộ trình thực hiện giá cả thị trường), nước, chi phí vận tải, mức tiền lương, lãi suất ngân hàng và các chi phí vốn của doanh nghiệp… Ngoài ra, còn phụ thuộc vào sự biến đổi của kinh tế thế giới.  

Các chuyên gia kinh tế cho rằng, để thực hiện được mục tiêu kiềm chế lạm phát và giữ ổn định kinh tế vĩ mô, Việt Nam cần chú ý hơn đến việc bảo đảm yêu cầu cạnh tranh kinh tế thị trường đầy đủ có sự kiểm soát có hiệu lực, hiệu quả của Nhà nước.  Các cơ quan quản lý Nhà nước cần cân nhắc hợp lý thời điểm và mức tăng giá các mặt hàng điện, than...; tăng cường hoạt động kiểm toán, giám sát, kiểm soát và xử lý độc quyền và các vi phạm về giá từ phía các doanh nghiệp và các bên có liên quan; cần quan tâm hơn đến sự đủ đầy của các kho dự trữ quốc gia để sẵn sàng can thiệp vào thị trường khi cần thiết. Đặc biệt, cần chủ động, linh hoạt, thận trọng và phối hợp đồng bộ các công cụ và hoạt động quản lý Nhà nước, giữa yêu cầu thắt chặt với nới lỏng tài chính-tiền tệ, bảo đảm an toàn và hiệu quả vốn đầu tư; kiểm soát chặt chẽ thâm hụt ngân sách Nhà nước, nợ công, đầu tư Nhà nước, lãi suất, tỷ giá...

Dư luận nhân dân hài lòng với việc điều hành giá trong dịp Tết Tân Mão. Tình trạng “sốt” giá hàng hóa đã không xảy ra. Hy vọng đó sẽ là bài học quý cho công tác điều hành giá cả năm 2011.

Bài và ảnh: Đỗ Phú Thọ