QĐND Online - “Cũng từ nghề thu mua, tái chế phế liệu ở đây mà nhiều hộ gia đình trở nên giàu có. Đại đa số gia đình theo nghề đều buôn bán, sản xuất theo hình thức tự phát nên chúng tôi vẫn đang hoay tìm lối đi phát triển làng nghề cha ông để lại” - ông Đỗ Công Bình ở xóm 2, thôn Cao Quán, xã Hồng Tiến, huyện Khoái Châu (Hưng Yên) chủ hộ kinh doanh thu gom phế liệu chia sẻ.

Nghề phụ - thu nhập chính

Theo chỉ dẫn của ông Bùi Văn Tuấn, trưởng thôn Cao Quán, chúng tôi tới thăm nhà cụ Phan Văn Nghiên (101 tuổi), có hơn nửa thế kỷ làm nghề đúc xoong nồi, thu gom phế liệu. Cụ Nghiên cho biết: “Ngày xưa làng Cao Quán có nghề đúc xoong nồi, nhưng thu nhập thấp nên bây giờ chỉ còn mấy gia đình làm. Ngày ấy, khi thấy phế liệu của người dân quăng quật, bỏ đi nên nhiều người tinh ý tự chuyển nghề đi mua phế liệu. Nghề này thu nhập còn hơn nghề chính đấy”.

Ông trưởng thôn cho biết thêm: “Người dân nơi đây năng động lắm, người thì đi thu mua, người thì làm tái chế, người lại sản xuất kinh doanh... với 3 loại sản phẩm chính là nhôm, nhựa và đồng. Hiện nay, toàn thôn có 80 hộ có ô tô tải để vận chuyển, kinh doanh. Vì thế, tiếng là nghề phụ nhưng thực sự đã đem lại thu nhập chính cho phần lớn người dân trong làng”.

Đến thăm gia đình ông Nguyễn Chí Dũng (xóm 5) - một hộ làm nghề đúc xoong nồi lâu năm trong làng. Trong khoảng sân nhà ông xếp đầy những vỏ hộp, vỏ lon bia các loại - những phế liệu nhôm; ông Dũng cho biết: “Thường mỗi ngày gia đình tôi sản xuất khoảng gần 1 tạ nhôm phế liệu, những tháng cao điểm có thể gần 2 tạ. Nghề này đã gắn bó với gia đình tôi từ bao đời và cũng mang lại thu nhập ổn định”.

Theo ông Đỗ Công Bình (xóm 2) - chủ hộ chuyên thu gom phế liệu: “Mỗi ngày gia đình tôi tập kết thu gom, mua lại của những người dân trong vùng từ 9 đến 10 tấn nhôm. Hằng ngày, gia đình tôi thuê từ 5 đến 6 nhân công, trả công từ 4-5 triệu đồng/tháng/người. Trừ chi phí vận chuyển, trả công người làm…, mỗi năm gia đình cũng thu về từ 250 đến 300 triệu đồng”.

Ông Đỗ Công Bình, xóm 2, thôn Cao Quán, xã Hồng Tiến (Khoái Châu, Hưng Yên) đang hướng dẫn công nhân phân loại, sắp xếp phế liệu.

Tìm lối đi phát triển nghề

Hiện nay toàn thôn Cao Quán có 1.204 hộ, với 4.800 nhân khẩu (chiếm 33,04% dân số trong xã) đang theo nghề thu mua, tái chế phế liệu (nhôm, đồng, nhựa…); thu nhập bình quân từ 5-6 triệu đồng/người/tháng, nhiều người có tay nghề cao thu nhập lên tới 7-8 triệu đồng/tháng. Nhiều hộ làm đại lý có ô tô chuyên chở thu mua phế liệu đi các tỉnh trong nước.

Việc thu mua, tái chế phế liệu là nghề mang lại thu nhập ổn định cho người dân nơi đây, nhưng cũng tác động không nhỏ tới ảnh hưởng môi trường, sức khỏe của người dân trong vùng. Đại đa số các hộ làm nghề vẫn nằm xen kẽ trong các khu dân cư của thôn Cao Quán nên điều dễ nhận thấy là khi công việc sản xuất, kinh doanh phế liệu trong làng càng sôi động thì tiếng ồn, mùi phế liệu, rác và nước thải sẽ càng nhiều, ảnh hưởng đến những hộ dân sống xung quanh.

Lý giải vấn đề này, ông Bùi Văn Tuấn, Trưởng thôn Cao Quán cho biết: “Trước kia người dân ở đây mua bình ắc quy, súc đổ axit để lấy nhôm, đốt dây điện để lấy đồng, nhôm… nên cũng ảnh hưởng tới sức khỏe người dân và môi trường xung quanh. Tuy nhiên, gần đây đại đa số các hộ đều chuyển dần sang kinh doanh thu mua phế liệu. Để xử lý việc vứt rác thải bừa bãi, chúng tôi đã thành lập tổ, đội dọn vệ sinh môi trường. Các đội tổ chức dọn vệ sinh từ 2- 3 lần/tuần, kịp thời nhắc nhở những gia đình đổ rác thải không đúng quy định”.

Trao đổi với chúng tôi về hướng đi của nghề thu mua, tái chế phế liệu ở đây, ông Hoàng Văn Hỷ, Phó Chủ tịch Thường trực UBND xã Hồng Tiến, cho biết: “Đảng ủy, UBND xã đã thông qua dự án quy hoạch làng nghề từ nay đến năm 2020. Theo đó, sẽ có kế hoạch di chuyển làng nghề đúc xoong nồi, thu mua phế liệu ở thôn Cao Quán ra khu vực Tầm Củ, với diện tích 2ha. Mục đích di dời nhằm tránh tiếng ồn và gây ô nhiễm môi trường, làm ảnh hưởng tới sức khỏe người dân. Bên cạnh đó, chúng tôi sẽ tổ chức lại sản xuất, lập hồ sơ đề nghị các cơ quan chức năng phối hợp với các công ty, doanh nghiệp ký kết, hợp tác cho các hộ kinh doanh vay vốn ưu đãi để tạo việc làm thường xuyên cho người dân nơi đây yên tâm với nghề”.

Bài và ảnh: THIỆN THÁI