Tri ân thiết thực
Thôn Đình Tràng xưa có chừng chục nóc nhà tranh, vách đất ọp ẹp, nay tổ dân phố Đình Tràng trở lên no ấm hơn, với nhiều ngôi nhà cao tầng to, rộng, nước sơn sáng sủa, bắt mắt. Ngôi nhà các chị Nguyễn Thị Thu, Nguyễn Thị Thi ở trước kia, nay cũng chỉ còn trong hoài niệm của các thành viên trong gia đình, bởi một ngôi nhà mới đã mọc lên trên nền đất cũ. Đứng trước ngôi nhà 4 gian đổ mái bằng bê tông kiên cố, ông Nguyễn Văn Kiên (cháu trai của các chị Thu, Thi) cho biết, kinh phí xây dựng ngôi nhà chừng hơn 200 triệu, trong đó Thành đoàn Phủ Lý hỗ trợ 70 triệu đồng.
Cán bộ địa phương và các cựu dân quân thắp hương tưởng nhớ 10 nữ liệt sĩ dân quân Lam Hạ.
Anh Nguyễn Đức Thọ, Bí thư Thành đoàn Phủ Lý chia sẻ: Trong nhiều năm qua, tuổi trẻ Phủ Lý luôn coi trọng và tiến hành hiệu quả các hoạt động đền ơn đáp nghĩa. Ngoài tặng nhà tình nghĩa cho gia đình 2 liệt sĩ Thu, Thi, còn có nhiều hoạt động đã được Thành đoàn thực hiện như tổ chức đại lễ cầu siêu cho các liệt sĩ, tu sửa nghĩa trang, giúp đỡ thương binh, các gia đình liệt sĩ…
Bà Nguyễn Thị Mai Nga, Trưởng Phòng Lao động, Thương binh và xã hội Thành phố Phủ Lý cho biết thêm, nhằm tri ân các nữ dân quân đã hy sinh vì Tổ quốc, địa phương đã lập 10 sổ tiết kiệm, mỗi sổ trị giá 5 triệu đồng dành tặng gia đình 10 nữ liệt sĩ dân quân Lam Hạ.
Đặc biệt, năm 2010, theo đề nghị của các cấp có thẩm quyền, Đại đội dân quân phòng không Lam Hạ đã được Chủ tịch nước tặng danh hiệu Anh hùng LLVT nhân dân trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước; cá nhân liệt sĩ Nguyễn Thị Thi được tặng danh hiệu Anh hùng LLVT nhân dân. Tiếp đó, ngày 18-8-2016, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã ký Quyết định về việc xếp hạng Di tích lịch sử cấp quốc gia trận địa pháo phòng không Lam Hạ (1965-1972).
Như bao gia đình liệt sĩ khác, gia đình ông Nguyễn Văn Phước (em trai liệt sĩ Nguyễn Thị Thuận) cho rằng, so với sự hy sinh của cả dân tộc thì sự đóng góp của gia đình ông vẫn rất nhỏ bé. Ông bảo, gia đình ông luôn được hưởng đúng, đủ chính sách dành cho gia đình liệt sĩ. Mong muốn lớn nhất của ông lúc này là khu Đền thờ liệt sĩ và di tích lịch sử, văn hóa tỉnh Hà Nam sớm hoàn thành, để thế hệ hôm nay và mai sau ghi nhớ công lao của các thế hệ đi trước và tiếp tục phát huy truyền thống anh hùng của quê hương.
Nhóm phóng viên Báo Quân đội nhân dân và các cán bộ Thành phố Phủ Lý đến thăm gia đình liệt sĩ Nguyễn Thị Thuận.
Cùng với chia sẻ niềm cảm phục về sự hy sinh anh dũng của 10 nữ dân quân Lam Hạ, đồng chí Lê Hùng, Phó giám đốc Sở Lao động, Thương binh và Xã hội tỉnh Hà Nam tâm sự: 10 nữ liệt sĩ là những người trực tiếp chiến đấu và phục vụ chiến đấu, đã không tiếc tuổi xuân và xương máu vì sự nghiệp giải phóng đất nước, vậy nên bà con nhân dân cũng như chính quyền địa phương vẫn có một mong muốn thiết tha là Nhà nước tiếp tục xem xét, truy tặng danh hiệu Anh hùng LLVT nhân dân cho 9 nữ liệt sĩ dân quân còn lại.
Địa chỉ đỏ
Nói về một thời oanh liệt của quê hương và những con người quả cảm của Lam Hạ, đồng chí Nguyễn Đình Khang, Bí thư Tỉnh ủy Hà Nam tâm sự: Với lòng biết ơn sâu sắc, cấp ủy, chính quyền địa phương đã có nhiều hoạt động đền ơn đáp nghĩa với thân nhân các nữ liệt sĩ quân dân Lam Hạ. Đến năm 2009, chính trên khu vực bị bom đạn cày xới, tỉnh đã phê duyệt quy hoạch và xây dựng khu Đền thờ liệt sĩ và di tích lịch sử, văn hóa tỉnh Hà Nam, trong đó có miếu thờ 10 nữ liệt sĩ dân quân Lam Hạ.
Được biết, tổng diện tích đất dành cho việc xây dựng theo quy hoạch là 18,7ha, chia làm 3 khu chức năng: Khu bảo tồn, khu tái hiện di tích, khu tôn tạo, với nhiều công trình như: Đền thờ Bác Hồ và các anh hùng liệt sĩ, miếu thờ 10 nữ liệt sĩ dân quân Lam Hạ, trận địa pháo phòng không, quảng trường trung tâm, vườn ổi và khu nhà cổ truyền, nhà điều hành, khu trưng bày, khu dịch vụ...với tổng mức đầu tư phê duyệt là 99 tỉ đồng, chia làm 2 giai đoạn. Đến nay, khu quy hoạch đã cơ bản hoàn thành giai đoạn 1 với tổng diện tích 3,5ha, bao gồm các công trình chính như: Đền thờ anh hùng liệt sĩ tỉnh Hà Nam, miếu thờ 10 nữ liệt sĩ dân quân Lam Hạ, tượng Chủ tịch Hồ Chí Minh, lầu chuông, gác trống, nhà tả hữu vu, cầu đá, đường xung quanh đền, bãi đỗ xe...
Đền thờ liệt sĩ tỉnh Hà Nam.
Các công trình hoàn thành đã bàn giao cho phường Lam Hạ quản lý, tổ chức đón các đoàn khách và nhân dân trong và ngoài tỉnh đến dâng hương và tham quan. Hằng năm, vào các ngày kỷ niệm lớn như 30-4, 1-5, 27-7, 2-9, 1-10, nhiều hoạt động có ý nghĩa lại được tổ chức tại đây như lễ dâng hương, cầu siêu, thắp nến tri ân, thả đèn hoa đăng...để tưởng nhớ, tri ân các anh hùng liệt sĩ đã hy sinh vì nền độc lập của dân tộc.
“Tỉnh tiếp tục triển khai giai đoạn 2, nhằm xây dựng khu di tích ở Lam Hạ xứng đáng là một địa chỉ du lịch, văn hóa, lịch sử trọng điểm của địa phương và cả nước. Trong quá trình phát triển, khu di tích này sẽ kết nối, sâu chuỗi liên hoàn các điểm du lịch phong phú trong tỉnh và khu vực”, Bí thư Tỉnh ủy Hà Nam Nguyễn Đình Khang cho biết thêm.
Kỷ niệm 50 năm sự kiện 10 nữ dân quân Lam Hạ hy sinh và đón Bằng xếp hạng di tích lịch sử văn hóa cấp quốc gia trận địa pháo phòng không Lam Hạ, trong một vài ngày tới, Báo Nhân dân sẽ phối hợp với tỉnh Hà Nam, Đài truyền hình Việt Nam tổ chức Chương trình nghệ thuật đặc biệt “Mười bông hoa thép trên vùng đất Lam Hạ anh hùng” và Hội thảo khoa học “Mười nữ dân quân pháo phòng không Lam Hạ”. Trước và sau hội thảo khoa học sẽ diễn ra lễ dâng hương tại Đền thờ liệt sĩ và lễ cầu siêu các anh hùng liệt sĩ.
Mùa thu, dòng Châu Giang như trong xanh hơn. Trời thu cũng trong ngần soi bóng xuống dòng sông phẳng lặng. 2 bên bờ Châu Giang, ngô, chuối bời bời xanh tốt. Để có màu xanh Lam Hạ hôm nay, máu đào của bao người đã đổ, trong số đó có 10 nữ dân quân.
Xin cúi mình biết ơn các chị, những người đã hy sinh bao ước mơ riêng, mang tuổi xuân, xương máu vun đắp ước mơ chung của cả dân tộc là cùng phấn đấu đánh đuổi giặc thù, để non sông nối liền một dải...
Ghi chép của PHẠM HOÀNG HÀ