QĐND - Tội phạm đang có xu hướng gia tăng. Làm thế nào để phòng, chống tội phạm hiệu quả? Đó là một trong những vấn đề mà bạn đọc của Báo Quân đội nhân dân đặc biệt quan tâm. 

Tội phạm gia tăng

Ngày 3-1, tại hội nghị tổng kết công tác năm 2013 và phương hướng, nhiệm vụ công tác năm 2014 của Ban Chỉ đạo 138/CP do đồng chí Nguyễn Xuân Phúc, Ủy viên Bộ Chính trị, Phó thủ tướng Chính phủ chủ trì, Thượng tướng Lê Quý Vương, Ủy viên Trung ương Đảng, Thứ trưởng Bộ Công an, trình bày báo cáo của Ban Chỉ đạo 138/CP. Nội dung báo cáo cho thấy, năm 2013, tội phạm gia tăng trên hầu hết các lĩnh vực.

Cụ thể, trong lĩnh vực trật tự xã hội, cả nước xảy ra hơn 59.000 vụ, tăng 5,03% so với năm 2012. Tội phạm giết người do nguyên nhân xã hội chiếm tỷ lệ cao (86,1% tổng số các vụ giết người), hành vi gây án ở nhiều vụ hết sức dã man, tàn bạo, gây bức xúc trong dư luận. Tệ nạn cờ bạc, mại dâm có xu hướng mở rộng về phạm vi, quy mô và diện đối tượng.

Trong lĩnh vực tội phạm về kinh tế, chức vụ, cả nước đã phát hiện, xử lý 12.138 vụ phạm tội và vi phạm pháp luật về kinh tế, gần 450 vụ phạm tội về tham nhũng, chức vụ, thu hồi, tạm giữ, kê biên gần 3.500 tỷ đồng. Nổi lên là nhóm tội phạm, vi phạm trong lĩnh vực tài chính, ngân hàng, chứng khoán… gây thiệt hại lớn về tài sản, ảnh hưởng đến quá trình tái cơ cấu và phát triển kinh tế, xã hội.

Lĩnh vực tội phạm ma túy tăng hơn 500 vụ và gần 2.500 đối tượng so với năm 2012. Cụ thể, cả nước đã xảy ra trên 18.000 vụ với hơn 28.000 đối tượng bị bắt giữ. Hoạt động tội phạm ma túy ngày càng tinh vi, xảo quyệt, manh động hơn, sẵn sàng sử dụng vũ khí nóng, hung khí chống trả quyết liệt khi bị phát hiện, truy bắt.

Tội phạm mua bán người cũng có chiều hướng gia tăng. Cả nước đã phát hiện trên 500 vụ, liên quan tới gần 700 đối tượng, lừa bán gần 1000 nạn nhân, trong đó, trên 70% là lừa bán sang Trung Quốc dưới dạng đưa người ra nước ngoài lao động trái phép, môi giới hôn nhân bất hợp pháp, hoạt động mại dâm và chiếm đoạt, bắt cóc phụ nữ, trẻ em.

Qua việc kiểm tra gần 200.000 cơ sở kinh doanh có điều kiện về an ninh, trật tự, các cơ quan chức năng đã phát hiện trên 27.000 trường hợp vi phạm, tăng hơn 2000 trường hợp so với năm 2012. Tình trạng mua bán, vận chuyển, tàng trữ, sử dụng trái phép vũ khí, vật liệu nổ, công cụ hỗ trợ, nhất là súng tự chế bắn đạn hoa hải, gia tăng.

Trung tâm dạy nghề 05-06 dạy nghề cho hàng trăm đối tượng cai nghiện ma túy. Ảnh: TTXVN

Phó chủ tịch Hội Liên hiệp phụ nữ Việt Nam Nguyễn Thị Tuyết bày tỏ sự quan ngại về “một vấn đề rất nóng hiện nay là phụ nữ, đặc biệt là các tỉnh biên giới phía Nam, các tỉnh miền Tây Nam bộ, đi đánh bạc ở biên giới Tây Nam”. Bà Nguyễn Thị Tuyết cho hay, đích thân bà đã đi khảo sát các casino (sòng bạc) ở khu vực biên giới Cam-pu-chia sát với Việt Nam. “Phải nói đến 80% là chị em phụ nữ, rất đau lòng” và “phần lớn biển số xe đến từ các tỉnh biên giới phía Nam”, bà Tuyết nói.

Bà Tuyết đã chỉ ra nhiều hệ lụy đau lòng của việc phụ nữ tham gia đánh bạc: “Chúng tôi thấy rằng, hệ lụy của việc phụ nữ tham gia đánh bạc rất nhiều, kể cả việc mẹ bán con, vợ giết chồng… Có rất nhiều hệ lụy ảnh hưởng tới an ninh trật tự xã hội”. Bà cũng nhấn mạnh rằng, sở dĩ có tình trạng đó là do chúng ta chưa có chế tài xử phạt đối với những người Việt Nam sang bên kia biên giới để đánh bạc và kiến nghị ban hành chế tài với các đối tượng này.

Tiếp lời Phó chủ tịch Hội Liên hiệp phụ nữ Việt Nam, Phó thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cũng nhắc tới vụ việc nhà báo Hoàng Hùng bị chính vợ của mình là Trần Thúy Liễu thiêu chết như là một minh chứng cho hệ lụy đau lòng của việc phụ nữ vượt biên tham gia đánh bạc.

Dang tay với người lầm lỡ

Để phòng, chống tội phạm hiệu quả, gia đình, nhà trường, các cơ quan, đoàn thể, hệ thống chính quyền các cấp đóng vai trò rất quan trọng và đó không phải là công việc của riêng ngành công an. Phó thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đặc biệt lưu ý lãnh đạo các địa phương về điều này và nhấn mạnh: “Muốn kiềm chế tội phạm, giải quyết căn bản vấn đề tội phạm thì cả hệ thống chính trị phải vào cuộc, nhân dân phải vào cuộc”.

Với những vụ án đã xảy ra, Phó thủ tướng yêu cầu cần tăng cường xét xử lưu động để răn đe, phòng ngừa chung trong xã hội. Để ngăn ngừa tội phạm mới nảy sinh, Phó thủ tướng yêu cầu các cấp, các ngành, các địa phương phải tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục, gắn với trách nhiệm cá nhân trong việc bảo đảm bình yên cho nhân dân. “Nơi nào để tình hình tội phạm phức tạp, kéo dài thì người đứng đầu chính quyền và cơ quan công an phải chịu trách nhiệm”, Phó thủ tướng kết luận.

Bộ đội Biên phòng tỉnh Lạng Sơn chốt chặn tại các đường mòn ngăn tội phạm buôn người qua biên giới. Ảnh: Thùy Lâm

Phó thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cũng tỏ ra rất tâm đắc với các mô hình giúp người lầm lỡ tái hòa nhập cộng đồng, ngăn ngừa họ quay lại con đường vi phạm pháp luật do TƯ Đoàn TNCS Hồ Chí Minh triển khai. “Chúng ta cần quan tâm hơn tới việc hỗ trợ người được đặc xá, người ra tù, người lầm lỡ quay về con đường lương thiện, nhất là với lớp trẻ”, Phó thủ tướng nói.

Theo Bí thư Trung ương Đoàn TNCS Hồ Chí Minh Dương Văn An, hiện nay, Đoàn TNCS Hồ Chí Minh đang triển khai mô hình 1-1-1, nghĩa là mỗi năm một tổ chức cơ sở đoàn xã, phường, thị trấn nhận cảm hóa, giúp đỡ 1 thanh - thiếu niên chậm tiến. “Nếu thực hiện tốt mô hình này, mỗi năm chúng ta sẽ có được 11.000 thanh - thiếu niên chậm tiến, những người từng lầm lỡ hòa nhập cộng đồng trở thành người có ích”, ông Dương Văn An nói và cho biết thêm, hiện nay, ông đã có được danh sách thống kê từ cơ sở với 8.782 thanh niên đã được giúp đỡ theo hình thức này.

Ông Dương Văn An đề nghị, xã hội nên rộng lượng hơn với những người đã từng lầm lỡ, tránh đẩy họ trở lại con đường tái phạm. Ông An nêu ví dụ, ở Đắc Lắc có một thanh niên sau cai nghiện mang hồ sơ đi vay vốn để làm ăn, nhưng hơn 1 năm không tìm được nơi nào đồng ý hỗ trợ. “Cuối cùng, Đoàn TNCS Hồ Chí Minh địa phương phải trích quỹ của mình ra 30 triệu đồng cho anh này vay mở một điểm rửa xe máy. Từ 30 triệu đồng đó, anh ta đã thành công, không tái nghiện, đồng thời cũng giúp những người khác đồng cảnh ngộ cùng tham gia để có thu nhập”, ông An chia sẻ.

Không gì cảm hóa người có lỗi lầm nhanh bằng tình yêu thương, sự cảm thông, sẻ chia, hỗ trợ từ gia đình, người thân và xã hội. Mong rằng, những mô hình như của Trung ương Đoàn TNCS Hồ Chí Minh sẽ sớm được nhân rộng với tất cả các cơ quan, đoàn thể khác. Đó chắc chắn sẽ là một cách làm hiệu quả góp phần cùng cả hệ thống chính trị ra tay đẩy lùi tội phạm, tệ nạn xã hội.

MINH THẮNG