Đến độ Mai Đào…

QĐND - Đến độ Mai Đào là Xuân gõ cửa!

Chiều cuối năm, cụ Đồ Thư, tám mươi mốt tuổi ở cùng khu phố, mang đến tặng tôi đôi câu đối do chính tay cụ viết thư pháp trên nền giấy dó: “Đào thắm phương Nam, theo ý Đảng muôn nơi bừng cảnh Tết/ Mai vàng đất Bắc, thuận lòng dân vạn nẻo sáng tình Xuân”. Tôi thắc mắc, lẽ ra phải: “Đào thắm đất Bắc…/ Mai vàng phương Nam…” mới hợp lẽ? Cụ Đồ cười, giải thích: “Anh thấy đấy! Khắp các chợ hoa ở miền Nam, đâu đâu cũng có hoa đào, còn mai vàng vùng Thủ Đức, Chợ Lách, Cao  Lãnh, Tân An, Mỹ Tho… đã ùn ùn ra Bắc từ đầu tháng Chạp. Đó là biểu hiện sinh động của hành trình tiếp biến, giao thoa văn hóa. Từ những hình thức ăn Tết, chơi Tết cho đến các phong tục văn hóa cổ truyền ở đình chùa, lễ hội… tất cả đều có sự hòa quyện của văn hóa các vùng miền, tạo nên bức tranh văn hóa mùa Xuân dân tộc đa sắc, đa dạng. Ở miệt vườn vẫn có ca trù, hát quan họ, và những giai điệu mượt mà của đờn ca tài tử bên tà áo bà ba dịu dàng cũng đang cất lên bên bờ hồ Tây…”. Là người nghiên cứu văn hóa dân gian lâu năm, cụ Đồ Thư cho rằng, văn hóa truyền thống của dân tộc đã và đang có sự giao thoa, tiếp biến và cả sự thay đổi mạnh mẽ về hình thức xung quanh cái lõi bất biến, trường tồn. Cốt lõi của nền văn hóa ấy chính là truyền thống yêu nước, thương nòi, càng những lúc khó khăn, truyền thống ấy càng phát huy, tỏa sáng.

Nhìn ra khu vực và thế giới, năm Quý Tỵ 2013 khép lại với bức tranh chính trị không ít những gam màu tối. Biểu tình, bạo động, khủng bố, xung đột vũ trang, các vấn đề về dân tộc, tôn giáo... diễn ra ở nhiều quốc gia, vùng lãnh thổ; nhưng chúng ta vẫn giữ vững ổn định chính trị để phát triển. Dù vẫn còn không ít những yếu kém, hạn chế trong quản lý, điều hành kinh tế-xã hội cả ở tầm vĩ mô và cơ sở, nhưng tựu trung lại, đồ thị của đất nước vẫn là một hướng đi lên. Chính từ sự ổn định chính trị, toàn dân toàn quân đoàn kết một lòng dưới sự lãnh đạo của Đảng nên những thách thức, khó khăn về kinh tế-xã hội chúng ta đã vượt qua. Vị thế đất nước trong khu vực và trên trường quốc tế không ngừng được củng cố, phát triển.

Tôi vào lập nghiệp, sinh sống ở TP Hồ Chí Minh gần hai mươi năm, chưa năm nào chứng kiến một cái Tết đặc biệt như năm nay. Cả tháng nay trời phương Nam trở lạnh, đêm và sáng sớm buốt giá, sương mù giăng kín từ dãy Trường Sơn ra Biển Đông. Người dân Nam Bộ và hàng triệu kiều bào khắp nơi trên thế giới về quê hương đón Tết, ai cũng bày tỏ sự phấn khích, hào hứng trước sự kỳ diệu của thiên nhiên. Có lẽ vì thế nên năm nay ở phương Nam, khí thế đón Xuân đến sớm hơn. Bắt đầu từ 23 tháng Chạp, khắp nơi từ thành phố đến nông thôn, từ các buôn làng nơi cao nguyên mờ sương đến các làng quê sông nước miệt vườn, đâu đâu cũng rực rỡ, rộn ràng không khí, sắc màu Tết. Kiều bào về quê đón Tết đông hơn. Lượng kiều hối về đất nước cũng tăng theo. Cái cách người Việt ta sắm Tết đã mang đậm dấu ấn văn hóa hội nhập. Trên bàn thờ gia tiên cho đến thú chơi hoa, bon-sai ngày Tết, bên cạnh những sản vật truyền thống dân tộc là những sản phẩm của nền văn minh hiện đại. Bên cạnh hình ảnh những cụ già răng đen bỏm bẻm nhai trầu ngồi cửa ngóng con cháu đi xa trở về là những bậc cao niên rời quê hương theo con cháu ra thành phố vui Xuân. Bức tranh Xuân của đất nước, dân tộc dưới góc nhìn văn hóa phong tục, thực sự phong phú, đa dạng.

Một trong những dấu ấn quan trọng của thành tựu kinh tế-xã hội năm Quý Tỵ 2013 chính là sự ra đời của hàng loạt những công trình giao thông trọng điểm. Chỉ tính riêng TP Hồ Chí Minh và khu vực Đông Nam Bộ đã có hàng chục công trình cầu, đường khang trang, hiện đại vừa được thông xe trước Tết. Sự ra đời của những con đường huyết mạch, cao tốc, cầu… không những góp phần giải quyết căn bản tình trạng tắc đường, kẹt xe khủng khiếp kéo dài hàng chục năm qua, mà đã làm cho bộ mặt đô thị trở nên đẹp mắt, khang trang; tạo cầu nối thúc đẩy sự phát triển kinh tế-xã hội ở các địa bàn vùng ven trong vùng kinh tế trọng điểm phía Nam. Một trong những dự án giao thông đáng kể nhất là cải tạo, mở rộng, nâng cấp Xa lộ Hà Nội, con đường huyết mạch ở cửa ngõ TP Hồ Chí Minh, nối thành phố mang tên Bác với các tỉnh phía Bắc. Từ một con đường quá tải, xuống cấp trầm trọng, Xa lộ Hà Nội đã hiện hữu là một đại lộ rộng và hiện đại hàng đầu cả nước, mang trên mình nó những công trình thế kỷ, đẹp như những tác phẩm nghệ thuật kiến trúc đương đại: Cầu Sài Gòn 2; cầu vượt Rạch Chiếc, cầu Đồng Nai Mới, cầu vượt Thủ Đức, Ngã tư Vũng Tàu... Điểm cuối con đường này từ cầu Rạch Chiếc đến vòng xoay Điện Biên Phủ, dài hơn 7km, đã được ngành văn hóa TP Hồ Chí Minh lập hồ sơ đề nghị mang tên đường Võ Nguyên Giáp. Vì thế nên hội hoa Xuân năm nay ở TP Hồ Chí Minh đã tập trung về hai bên Xa lộ Hà Nội, trọng tâm là khu vực quận 2. Xa lộ Hà Nội trở thành con đường hội tụ, giao thoa của các sắc màu văn hóa. Trong gió lạnh se se sương giăng mờ ảo của mùa Xuân phương Nam, dòng người trẩy hội từ các địa phương về TP Hồ Chí Minh theo Xa lộ Hà Nội đông hơn. Tết hội nhập, giao thoa văn hóa đã làm mờ đi hình ảnh ngày xưa, cứ cận Tết thì người thành phố về quê, còn chiều ngược lại thì vắng hoe vắng hoắt…

Tết hội nhập đã thổi bùng lên những giá trị văn hóa tốt đẹp của dân tộc, đó là lòng nhân ái, sẻ chia. Như một sợi dây tinh thần nối liền, gắn kết những tấm lòng đến với nhau, dân ta coi Tết không chỉ là dịp sum họp, du Xuân, mà là dịp để tri ân, để san sẻ yêu thương. Từ chủ trương của Đảng, hàng vạn, hàng triệu tấm lòng thơm thảo, mạnh thường quân, cả trong nước và kiều bào nước ngoài, trong niềm vui ngày Tết, không ai quên nghĩa cử tri ân với những người đã hy sinh xương máu vì độc lập tự do của Tổ quốc; không ai quên những mảnh đời khó khăn nơi vùng bão lũ, vùng quê nghèo, người neo đơn, bệnh tật, trẻ khuyết tật… Từ đầu tháng Chạp đến nay, chỉ tính riêng cán bộ, phóng viên Cơ quan Đại diện phía Nam, Báo Quân đội nhân dân; đã có đến cả chục đợt đi cùng các đoàn từ thiện về tặng quà, chăm lo Tết các gia đình chính sách, người nghèo! Không để bất cứ một người dân nào, một hộ gia đình nào trên đất nước không có Tết. Đó là quyết tâm của Đảng, Nhà nước ta và cũng là tâm nguyện của hàng chục triệu người dân con Lạc cháu Hồng. Mỗi năm đến độ Mai Đào, nghĩa tình lại dâng đầy ăm ắp, tỏa sáng như sắc Mai, hồng thắm tựa hoa Đào…

Thật đẹp! Thật hùng tráng! Thật cảm động! Trong bức tranh bất tận của mùa Xuân đất nước, đâu đâu chúng ta cũng bắt gặp hình ảnh Bộ đội Cụ Hồ. Từ những người lính căng mình nơi đầu sóng ngọn gió, nơi biên cương tuyết phủ trắng trời cho đến những chiến sĩ dân quân miệt mài trên đường thôn, khu phố, ở đâu có khó khăn thử thách là ở đó có Bộ đội Cụ Hồ. Nhắc đến mùa Xuân là nói đến hình ảnh người lính Cụ Hồ. Nâng niu những ấn phẩm báo Xuân Quân đội nhân dân tôi biếu tặng, cụ Đồ Thư cứ tấm tắc rằng, thế hệ những con người đã ở tuổi gần đất xa trời như cụ cảm thấy thực sự tin tưởng, yên tâm về thế hệ Bộ đội Cụ Hồ hôm nay. Trong tiết trời Xuân thanh bình, ngước nhìn những cánh bay đầy uy dũng của Không quân Việt Nam trên bầu trời Tổ quốc; chứng kiến những chiến hạm, tàu ngầm hiện đại trấn giữ vùng biển; nghe tiếng đạn pháo gầm rú từ trường bắn Quốc gia Mây Tào của các đơn vị diễn tập cuối năm… thế hệ của những con người “Xẻ dọc Trường Sơn đi cứu nước…” cứ thấy chộn rộn trong lòng. Niềm tự hào xen lẫn niềm vui.  Quân đội mình đã tiến những bước quan trọng trong hành trình xây dựng chính quy, tinh nhuệ, hiện đại, đủ khả năng làm lực lượng nòng cốt cùng toàn dân, dưới sự lãnh đạo của Đảng, bảo vệ vững chắc độc lập chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ, bảo vệ Đảng và chế độ xã hội chủ nghĩa.

Tết Giáp Ngọ 2014, toàn quân ta được tiếp thêm động lực mới, đó là Cuộc vận động “Phát huy truyền thống, cống hiến tài năng, xứng danh Bộ đội Cụ Hồ” do Quân ủy Trung ương phát động. Các đơn vị cơ sở trong toàn quân đã đồng loạt làm Lễ phát động, triển khai thực hiện Cuộc vận động ngay trong mùa Xuân mới với niềm tin, sức mạnh mới. Việc phát huy những giá trị truyền thống của cha ông, cống hiến tài năng, sức lực để ngày càng xứng đáng hơn với danh hiệu cao quý Bộ đội Cụ Hồ, là một hành trình văn hóa, thể hiện sâu sắc bản chất quân đội ta, quân đội của dân, do dân và vì dân. Cuộc vận động của Quân ủy Trung ương thêm một lần nữa khẳng định, Đảng, Nhà nước và nhân dân ta đặt trọn vẹn niềm tin vào quân đội ta và hy vọng vào những cống hiến của mỗi cán bộ, chiến sĩ trong giai đoạn mới, giai đoạn đòi hỏi cao ở bản lĩnh chính trị, phẩm chất đạo đức, trình độ, khả năng làm chủ vũ khí, phương tiện kỹ thuật quân sự hiện đại của cán bộ, chiến sĩ. Sức mạnh của quân đội được xây dựng, đắp bồi, phát huy từ sức mạnh của mỗi quân nhân. Vũ khí trang bị dù có hiện đại đến mấy thì nó cũng là sản phẩm của con người. Nó được phát huy, chế ngự từ chính con người. Thế nên xây dựng con người mới xã hội chủ nghĩa trong quân đội chính là nhân tố cốt lõi tạo nên sức mạnh của quân đội ta. Đáp lại niềm tin của Đảng, của dân; những người lính Cụ Hồ hôm nay với bệ đỡ của sức mạnh truyền thống, bằng tài năng, tâm huyết, sức lực và cao hơn hết là tình yêu Tổ quốc, nhất định sẽ xứng đáng với niềm tin son sắt ấy. Chương trình hành động triển khai thực hiện Cuộc vận động đã thể hiện sâu sắc lời hứa quyết tâm của toàn quân ta, lời hứa được thực hiện ngay từ mùa Xuân mới Giáp Ngọ trước toàn Đảng, toàn dân, nối tiếp hành trình văn hóa của những thế hệ Bộ đội Cụ Hồ!

Đến độ Mai Đào là mùa Xuân gõ cửa! Đến độ Mai Đào, niềm tin và sức mạnh lại nhân lên! Đó cũng là lúc những giá trị văn hóa đạo đức dân tộc trong mỗi con người được soi rọi, tỏa sáng!

Tùy bút của PHAN TÙNG SƠN