- Nhưng còn chính sách khuyến nông?

- Khuyến nông, nhưng giá vật tư, phân bón, xăng dầu, ngày công thuê mướn lại tăng. Chi phí đầu vào cho từng ký (cân) lúa khá cao. Vậy thì nông dân đâu có lãi được bao nhiêu. Anh nói đúng đấy. Nông dân ta một nắng hai sương, nhưng vẫn còn nghèo, cuộc sống còn nhiều chật vật khó khăn.

Tôi tán đồng với những suy nghĩ và lý giải của Tám An:

- Giá cả các loại hàng hóa, công nghệ trên thị trường tăng nhanh, đồng tiền cứ dần dần bị mất giá. Nông dân làm ra nhiều lúa gạo, thủy sản, trái cây, rau màu, nhưng đồng tiền thu được chưa tương xứng với công sức của họ. Đúng không anh?

Tám An trầm tư suy nghĩ một lát, rồi nói:

- Về nông nghiệp, huyện đang dồn sức tổ chức sản xuất tập thể, tăng cường “liên kết 4 nhà”. Nhà nước giúp vốn và có chính sách hợp lý, sát thực tế địa phương cơ sở, chính sách quản lý, điều hành hiệu quả. Nhà khoa học giúp nhà nông chuyển giao kỹ thuật, công nghệ. Nhà nông lo đổi mới sản xuất, cung cách làm ăn, nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm. Nhà doanh nghiệp liên kết với nhà nông để tiêu thụ sản phẩm, tìm đầu ra, giá cả có sức kích thích sản xuất, có lợi cho nông dân, khẳng định thương hiệu.

- Năm nay, trọng điểm cần tập trung để phát triển kinh tế-xã hội của huyện là gì?

Tám An mở sổ tay công tác:

- Trong thời gian tới, huyện tập trung đẩy mạnh phát triển kinh tế-xã hội theo hướng vững chắc, tạo ra sự chuyển biến mới toàn diện trên các mặt, đẩy nhanh quá trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế trong nông nghiệp, chăm lo tốt hơn vấn đề an sinh xã hội, duy trì tăng trưởng kinh tế hợp lý, bền vững. Theo đó sẽ phát triển nông nghiệp để thúc đẩy công nghiệp-tiểu thủ công nghiệp, thương mại-dịch vụ-du lịch phát triển đồng bộ.

Tôi hỏi thêm:

- Rồi trên cơ sở đó, sẽ triển khai thực hiện chương trình hiện đại hóa nông nghiệp-nông thôn phải không?

Tám An như hưng phấn lên:

- Đúng thế! Huyện đang được tỉnh chỉ đạo trong năm nay phải đẩy nhanh hơn nữa việc hình thành những vùng cây con lớn, có tính định hướng thị trường, ổn định và cập thời về kỹ thuật, nâng cao chất lượng và hiệu quả. Huyện sẽ tập trung tổ chức lại sản xuất, củng cố và phát triển kinh tế hợp tác, chú trọng hình thức hợp tác xã cung ứng dịch vụ, vật tư và tiêu thụ sản phẩm, các hợp tác xã đa chuyên ngành về sản xuất, chế biến, tiêu thụ và tín dụng. Ngoài ra, chúng tôi còn tập trung đầu tư hệ thống kiểm soát lũ hoàn chỉnh, các trại giống cây con, đưa nhanh tiến bộ khoa học tiên tiến vào sản xuất để hiện đại hóa nông nghiệp. Hình thành chợ đầu mối nông-thủy sản, xây dựng và quảng bá các thương hiệu đặc sản.

- Trước mắt, năm 2010, các anh có những công trình trọng điểm gì?

- Hiện nay, tuy đường giao thông nông thôn đã khá hơn trước nhiều, nhưng mà những xã vùng sâu căn cứ như Vĩnh Viễn đường ô tô chưa về đến xã, năm nay sẽ mở đường về đây. Năm nay chúng tôi dồn sức chỉnh trang và mở hướng hiện đại cho đô thị, giao thông. Thị trấn huyện phải là đô thị loại 4. Tỉnh đang giúp huyện đầu tư xây dựng hạ tầng giao thông liên tỉnh. Tuyến đường qua xã Lương Tâm, nơi có đền thờ Bác Hồ sẽ mở rộng, rồi bắc cầu qua kênh Ngan Dừa nối thông sang Bạc Liêu. Một tuyến đường nữa sẽ nối thông với quốc lộ Quản Lộ-Phụng Hiệp, rồi đường qua Ngã Năm nối thông liên tỉnh với Sóc Trăng. Như thế, mới giải quyết được tình trạng ở một địa thế “góc khuất” của Long Mỹ. Không bao xa, huyện Long Mỹ sẽ là trung tâm giao thương với Bạc Liêu, Cà Mau, Sóc Trăng. Đây là mơ ước nhiều đời nay của người dân Long Mỹ.

- Nghe nói các anh còn xây dựng chợ nông sản hàng hóa lớn, rồi còn Dự án Khu nông nghiệp công nghệ cao?

- Vâng. Đúng như vậy! Năm nay huyện cũng khởi động để quy hoạch hệ thống chợ nông thôn cho hợp lý, xây dựng chợ Trung tâm nông sản, thúc đẩy thương mại, dịch vụ, khai thác và chế biến hàng nông sản. Rồi xây dựng nhà hàng khách sạn mở hướng đón du khách tại thị trấn Long Mỹ.

Mở đường về vùng sâu huyện Long Mỹ.

Về Long Mỹ lần này, tôi được biết, năm 2010, huyện Long Mỹ tiếp tục được đầu tư lớn hàng nghìn tỷ đồng để xây dựng cơ sở hạ tầng. Điện, đường, trường, trạm, chợ nông thôn xây dựng mở rộng đáp ứng yêu cầu phát triển và phục vụ lợi ích dân sinh. Đó là những điểm nhấn trên con đường bứt phá xây dựng nông thôn mới, mở hướng để từng bước công nghiệp hóa, hiện đại hóa cho vùng quê nghèo Long Mỹ.

Tám An rất tâm đắc về những dự án mang tính tạo lực, tạo thế cho Long Mỹ đi lên nhanh hơn và bền vững. Điều đáng mừng là huyện đang tập trung đầu tư xây dựng, phát triển cơ sở hạ tầng kinh tế-xã hội, trọng tâm là giao thông, thủy lợi, chợ nông thôn, tạo động lực thúc đẩy kinh tế phát triển ổn định, bền vững; nâng cao đời sống văn hóa tinh thần cho nhân dân, tích cực chăm lo cho người nghèo, giải quyết việc làm; nâng cao chất lượng hoạt động văn hóa, y tế, giáo dục. Đặc biệt là tổ chức sản xuất, đẩy mạnh phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư”, xây dựng “nông thôn mới”. Huyện đang tập trung chỉ đạo tổ chức sản xuất phù hợp theo tình hình thực tế của huyện; đẩy mạnh chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp, nông thôn tạo ra hàng hóa, chất lượng ngày càng cao, có sức cạnh tranh trên thị trường, phấn đấu giảm dần tỷ trọng nông nghiệp, tăng nhanh tỷ trọng công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp và thương mại-dịch vụ.

Có một dự án về giao thông rất táo bạo và sáng tạo mà huyện đã đề nghị tỉnh phê duyệt và cấp vốn xây dựng. Đó là Dự án mở rộng tuyến đường hai chiều gần 7km từ ngã ba Vĩnh Tường về thị trấn Long Mỹ. Tuyến đường này hiện tại rất hẹp. Huyện phải mở nhanh tuyến đường này để phá dần cái thế bị kẹt “góc khuất” trái nẻo của Long Mỹ. Đường sẽ được mở hai chiều, nhưng cái độc đáo và thiết thực là biến dòng kênh Mương Lộ thành dải phân cách đường hai chiều. Dòng kênh ở giữa, hai bên bờ kênh là đường. Bờ kênh có kè chống sạt lở vững chãi, có lối cỏ và hàng cau để trở thành con đường du lịch sinh thái độc đáo cho Long Mỹ.

Tôi hỏi Tám An:

- Tuyến đường này có kinh phí chưa?

Tám An cho biết:

- Dự án này đã được Chính phủ phê duyệt, tỉnh và huyện đang triển khai. Đó cũng là điều đáng mừng.

Tám An cũng nói kỹ thêm về Dự án Khu nông nghiệp công nghệ cao có tổng diện tích 5.000ha, thuộc địa phận 4 xã: Lương Tâm, Vĩnh Viễn, Lương Nghĩa, Vĩnh Viễn A. Đây là dự án có ý nghĩa quan trọng góp phần nâng cao năng lực của ngành nông nghiệp địa phương và khu vực Đồng bằng sông Cửu Long. Khu nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao này được đầu tư xây dựng theo hướng là một khu kinh tế đa chức năng như: Lĩnh vực nghiên cứu, đào tạo, chuyển giao công nghệ, sản xuất dịch vụ cung cấp giống, vật tư, chế phẩm sinh học phục vụ sản xuất nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, hội thảo, hội chợ triển lãm, tham quan, du lịch tri thức... Khu nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao là mô hình kiểu mẫu vận hành trong quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp. Hiện nay, ngành nông nghiệp tỉnh đã tham quan học tập kinh nghiệm một số khu nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao ở các tỉnh, thành phố trong cả nước để triển khai dự án.

Trong những bứt phá đi lên giữa cơ chế thị trường hiện nay, để nhanh chóng thoát nghèo và khuyến khích nông dân tự nỗ lực làm giàu, Long Mỹ đã xây dựng được nhiều mô hình sản xuất, kinh doanh có hiệu quả. Những cánh đồng mẫu, những vườn cây đặc sản chuyên canh, những mô hình nuôi cá tra và hàng nghìn hộ nông dân sản xuất giỏi.

Theo anh Nguyễn Phong Quang, Bí thư tỉnh ủy Hậu Giang đánh giá: Những năm gần đây, huyện Long Mỹ luôn là điểm sáng của tỉnh Hậu Giang trong phát triển kinh tế, nâng cao thu nhập cho người dân. Có được thành tích này là do chính quyền và nhân dân trong huyện đã vận dụng sáng tạo những mô hình sản xuất mới, nhất là đẩy mạnh kinh tế tập thể.

Chúng tôi đến thăm một mô hình nông dân làm ăn giỏi. Đó là gia đình anh Trần Văn Thương ở ấp 6, xã Long Nghĩa, nơi sắp tới sẽ xây dựng Khu nông nghiệp công nghệ cao. So với các địa phương khác trong huyện, xã Lương Nghĩa là nơi có số lượng trâu nuôi nhiều nhất (gần 200 con). Ngoài việc chỉ đạo phát triển đàn trâu, xã còn quan tâm đến vấn đề quy hoạch khu vực có điều kiện thuận lợi để nuôi trâu phục vụ sản xuất nông nghiệp và trâu thương phẩm.

Gia đình anh Thương trước đây có hoàn cảnh hết sức khó khăn, nhà có 5 công ruộng, nhưng do đất ở đây bị nhiễm phèn nên năng suất rất bấp bênh. Năm 1994, anh mua một cặp trâu về nuôi, dùng 5 công ruộng để trồng cỏ làm thức ăn cho trâu, từ đó đàn trâu của anh phát triển dần theo từng năm. Bình quân mỗi năm anh bán 2 đến 4 con trâu, mỗi con trọng lượng khoảng 250kg trở lên, thu về gần 100 triệu đồng. Anh Thương vui vẻ nói: “Nhờ nuôi trâu mà gia đình tôi đã tích lũy được vốn và mua thêm gần 60 công ruộng, trong số này tôi dành riêng 15 công chỉ trồng 1 vụ lúa, sau đó trồng cỏ và thả trâu”.

Theo giải thích của anh Thương, nuôi trâu không chỉ đem lại hiệu quả kinh tế cao mà còn phục vụ tích cực cho sản xuất nông nghiệp, cung cấp thực phẩm cho người tiêu dùng. Ở huyện Long Mỹ đã có nhiều hộ nhờ nuôi trâu mà cuộc sống trở nên khấm khá. Cách đây 5 năm, tổng đàn trâu của huyện chỉ có khoảng 100 con, thì đến cuối năm 2008 đã lên tới 869 con, với gần 400 hộ nuôi. Hỏi chuyện các nông dân ở đây, tôi mới biết: Việc phát triển mạnh đàn trâu ở địa phương thời gian qua là do bà con thấy được lợi nhuận đem lại từ con vật này. Ngành chức năng của huyện đã cử cán bộ thú y thường xuyên theo dõi tình hình dịch bệnh, giúp bà con nuôi trâu hiệu quả.

Không chỉ lựa chọn những mô hình cụ thể, bí quyết phát triển kinh tế của huyện Long Mỹ còn nằm ở việc đẩy mạnh phát triển loại hình kinh tế tập thể (KTTT), loại hình được đánh giá là sự lựa chọn đúng nhất trong những năm qua. Tuy không phát triển ồ ạt, số lượng HTX không nhiều, nhưng loại hình KTTT ở Long Mỹ đang phát triển theo hướng bền vững. Thừa hưởng thành tựu từ phong trào xây dựng cánh đồng cho giá trị thu nhập hơn 50 triệu đồng/ha/năm, KTTT ở Long Mỹ như được tiếp thêm sức mạnh. Các câu lạc bộ khuyến nông ra đời, trở thành đầu mối cung cấp và trao đổi thông tin trong sản xuất nông nghiệp. Huyện cũng sớm hình thành các mô hình sản xuất kinh doanh giỏi. Hiện toàn huyện có trên 10% nông dân tham gia các mô hình sản xuất kinh doanh giỏi và mô hình sản xuất đa canh, với tổng diện tích canh tác 7.400ha, chiếm hơn 32% diện tích đất sản xuất nông nghiệp.

Tôi có ý trao đổi với Tám An rằng, nếu như mô hình kinh tế tập thể không phù hợp, cung cách quản lý, điều hành không nhanh nhạy, không sát thực tế thì dễ rơi vào bấp bênh. Tám An cũng tán đồng với tôi như vậy. Anh nói: “Long Mỹ tuy đang chuyển mình theo hướng bền vững, nhưng hiệu quả còn thấp. Sản phẩm làm ra chưa có sức cạnh tranh do quy mô sản xuất kinh doanh nhỏ, không có nguồn quỹ tích lũy để đầu tư máy móc thiết bị phục vụ sản xuất kinh doanh và chưa thật sự chú trọng công tác thăm dò thị trường. Hơn nữa, bộ máy tổ chức của các hợp tác xã còn nhiều bất cập”.

Theo đánh giá và phân tích của anh Tám An: Xây dựng và phát triển các mô hình KTTT ở Long Mỹ cũng là bước đi lên cần thiết để thực hiện có hiệu quả chính sách “tam nông”. Một số hợp tác xã chưa tự thân vận động, chưa phát huy sức mạnh tập thể trong quá trình hoạt động... Để KTTT phát triển mạnh và đúng hướng, huyện Long Mỹ sẽ tiếp tục đẩy mạnh các giải pháp củng cố và phát huy hiệu quả hoạt động của Ban chỉ đạo đổi mới và phát triển KTTT từ huyện đến xã; tăng cường sự phối hợp đồng bộ giữa chính quyền với các đoàn thể trong xây dựng, phát triển và củng cố KTTT ở các địa phương. Vấn đề thành lập Quỹ hỗ trợ hợp tác xã cũng đang được huyện quan tâm giải quyết. Hy vọng với những giải pháp đồng bộ, KTTT ở Long Mỹ sẽ có những đóng góp tích cực cho quá trình phát triển kinh tế-xã hội ở địa phương.

Đi thăm các hộ nghèo, các hộ gia đình sản xuất giỏi, làm ăn khấm khá ở Long Mỹ, tôi nhận ra một thế mạnh nền tảng ở đây: Mối quan hệ Đảng với dân rất chặt chẽ, tính đồng thuận cao, bản chất truyền thống tốt đẹp năm xưa đang được phát huy trong cuộc đổi đời rất căn bản và bền vững. Tôi nhìn ra bến sông Long Mỹ. Tuyến giao thông thủy bộ liên hoàn đã hoàn chỉnh, tạo nét hiện đại hóa cho huyện vùng sâu căn cứ cũ. Dưới sông xuồng ghe tấp nập, trên bờ những chiếc ô tô tải chở đầy vật liệu nối đuôi nhau chạy về phía công trường xây dựng trong Dự án chỉnh trang đô thị nông thôn. Một Long Mỹ nghèo khó trước đây, nhưng rất kiên cường trong kháng chiến, giờ đây đang khởi sắc trong sự nghiệp đổi mới đất nước trên đất Hậu Giang anh hùng.

Bài và ảnh: Bùi Văn Bồng

Đất và người Long Mỹ  (kỳ 2)

Đất và người Long Mỹ  (kỳ 1)