QĐND-Ở nông thôn, vùng sâu, vùng xa, các tuyến xe buýt đã và đang làm đổi thay diện mạo đời sống nhân dân, góp phần thúc đẩy giao thương, phát triển kinh tế, rút ngắn khoảng cách nông thôn với thành thị. Nhưng trên địa bàn tỉnh Cà Mau, khi hạ tầng giao thông nông thôn chưa thể đáp ứng các yêu cầu kỹ thuật, không đủ điều kiện an toàn, UBND tỉnh vẫn quyết định cho các tuyến xe buýt hoạt động. Việc “đốt cháy giai đoạn” này  khiến dư luận lo ngại. 

Xe đò “chặn đầu” xe buýt 

Sự việc bắt đầu vào ngày 11-11-2010, khi đoàn xe buýt (28 chiếc) tuyến đường liên huyện TP Cà Mau - Sông Đốc và TP Cà Mau - Khánh Hội chính thức đi vào hoạt động. Ngay từ sáng sớm, 44 đơn vị vận tải xe khách (66 đầu xe) chuyên hoạt động tại tuyến đường trên cản trở không cho xe buýt lăn bánh. Nguyên nhân dẫn đến tình trạng trên là do các chủ xe khách đồng loạt đấu tranh, ngăn cản các phương tiện xe buýt của hai đơn vị vận tải Thanh Thảo và Tuấn Hiệp - vừa được Sở Giao thông vận tải (GTVT) tỉnh Cà Mau cấp phép hoạt động. Sự việc khiến giao thông trong khu vực bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Chính quyền địa phương đã đến hòa giải nhưng bất thành. Tình hình căng thẳng này diễn ra suốt thời gian dài khiến cả xe khách và xe buýt đều không thể hoạt động. Thiệt thòi nhất là những hành khách buộc phải xuống xe đi bộ hoặc chọn các phương tiện khác như xe ôm, ghe, vỏ lãi.

Đại diện các DNVT trình bày sự việc với phóng viên Báo Quân đội nhân dân.

Các doanh nghiệp vận tải (DNVT) trên địa bàn cho rằng, việc đưa xe buýt vào hoạt động cùng tuyến sẽ khiến họ phá sản. Trong nhiều ngày qua, tất cả đơn vị kinh doanh vận tải ở 2 huyện Trần Văn Thời và U Minh đã có ý kiến lên Sở GTVT, UBND tỉnh Cà Mau nhưng sự việc vẫn không được giải quyết dứt điểm, thỏa đáng. Vậy là các DNVT đã “đắp chiếu” những chiếc xe chở khách - cần câu cơm của gia đình - cùng nhau đi nhờ cấp có thẩm quyền can thiệp.

Mệt mỏi sau cuộc hành trình dài (từ Cà Mau đến Thành phố Hồ Chí Minh, quay về Cần Thơ) nhờ các cơ quan chức năng giải quyết, bà Trịnh Thanh Nhàn, chủ DNVT Anh Kịch bức xúc:

- Chúng tôi chỉ muốn cạnh tranh kinh doanh một cách công bằng, minh bạch. Các đơn vị vận tải đều quá bất ngờ khi Sở GTVT Cà Mau thông báo mở hai tuyến xe buýt trên với sự tham gia của DNVT ngoài tỉnh.

Ông Nguyễn Ngọc Tân, trú tại thị trấn Sông Đốc cho biết thêm:

- Khi thấy cán bộ Sở GTVT kẻ vạch trạm dừng xe buýt, chúng tôi đã đến UBND huyện Trần Văn Thời để tìm hiểu việc này. Cán bộ Phòng Hạ tầng kinh tế huyện cho biết, sẽ chưa triển khai tuyến xe buýt TP Cà Mau – Sông Đốc do hạ tầng giao thông tại địa phương không bảo đảm an toàn. Nhưng ít lâu sau, đột nhiên xuất hiện những chiếc xe buýt công khai hoạt động trên tuyến đường.

Vậy vì sao các chuyến xe buýt vẫn hoạt động trên tuyến đường này? Nhóm phóng viên chúng tôi đã có mặt tại các huyện Trần Văn Thời, U Minh để tìm hiểu sự việc.

Hai xe dưới 24 chỗ (nhỏ hơn xe buýt) vẫn không thể tránh nhau trên tuyến đường TP Cà Mau – Sông Đốc và TP Cà Mau – U Minh.

Người dân lo ngại, DNVT bức xúc

Công văn số 481 của UBND huyện Trần Văn Thời (ký ngày 4-6-2010), nêu nõ: Tuyến đường TP Cà Mau – Sông Đốc với hiện trạng mặt đường và cầu trên tuyến hẹp, khi tuyến xe buýt hoạt động với tần suất 20 phút/lượt xe xuất bến (theo dự án), sẽ gây ảnh hưởng rất lớn đến các phương tiện tham gia giao thông khác. UBND huyện đề nghị Sở Kế hoạch và Đầu tư xem xét lại vấn đề này và tham mưu với UBND tỉnh cho phép chậm hình thành tuyến xe buýt TP Cà Mau – Sông Đốc.

Ngày 28-10-2010, UBND tỉnh Cà Mau có văn bản chấp thuận cho Sở GTVT sớm đưa xe buýt vào hai tuyến nói trên nhưng phải bảo đảm yêu cầu về bến bãi đậu xe, gia cố lề đường tại trạm dừng, lắp đèn tín hiệu tại các cầu. Nhưng theo khảo sát của chúng tôi, cho đến ngày tuyến xe buýt đi vào hoạt động (ngày 11-11), còn rất nhiều cầu chưa được lắp đặt hệ thống đèn tín hiệu. Phần lớn các đoạn đường trên toàn tuyến chỉ rộng 3,5m, trong khi đó, chiều rộng (bề ngang) của xe buýt (loại đang hoạt động ở Cà Mau) lại hơn 2m. Thử hỏi, nếu 2 xe đi ngược chiều sẽ tránh nhau bằng cách nào? Điều này được lý giải khi các xe buýt liên tục bị sạt, trượt bánh xuống vệ đường trong thời gian qua.

Chị Lê Thị Kim Ngân, chủ DNVT Kim Ngân ở U Minh, cho biết:        

- Khi chúng tôi đăng ký loại xe 24 chỗ nhằm phát triển kinh doanh lâu dài nhưng đã không được cấp phép. Các cơ quan chức năng nói là do mặt đường trên tuyến hẹp, chỉ có thể cho phép xe dưới 16 chỗ lưu thông. Vậy tại sao Sở GTVT lại cấp phép cho xe buýt hơn 24 chỗ hoạt động? Điều này khiến các doanh nghiệp kinh doanh vận tải hoang mang, bức xúc.

Ông Tạ Quốc Nam, chủ DNVT Việt Bắc, ngậm ngùi:

- Hầu hết các doanh nghiệp đều chuyển từ vận tải đường sông sang kinh doanh dịch vụ xe khách. Tài sản không có gì ngoài thuyền, ghe nên phải vay vốn của người quen, có người phải chịu lãi suất cao. Xe không chạy là cả gia đình chết đói. Chúng tôi chặn xe buýt không phải để gây rối mà chỉ mong các cơ quan chức năng giải quyết.

Được biết, hai DNVT được Sở GTVT cho phép hoạt động xe buýt đều không ở tỉnh Cà Mau, chưa từng kinh doanh vận tải trên tuyến đường này. Vậy tại sao Sở GTVT lại không phối hợp với các DNVT của địa phương, đang hoạt động trên tuyến đường này thực hiện dự án? Ông Nguyễn Ngọc Tân, đại diện cho các đơn vị vận tải từng nhiều lần làm việc với Sở GTVT cho biết:

- Đại diện Ban giám đốc Sở GTVT tỉnh Cà Mau có nhận thiếu sót vì không thông báo rộng rãi, kịp thời dự án xây dựng tuyến xe buýt cho các DNVT trong tỉnh. Doanh nghiệp Tuấn Hiệp (ở tỉnh Bạc Liêu) “tự tìm hiểu thông tin”, chuẩn bị tốt các điều kiện nên được cấp phép hoạt động.

Phát triển phương tiện giao thông công cộng đang là xu thế tất yếu không chỉ ở nước ta mà ở tất cả các nước trên thế giới. Chủ trương xây dựng tuyến xe buýt tới các huyện ở tỉnh Cà Mau là rất tốt, rất đúng. Tuy nhiên, sự thiếu đồng bộ, thống nhất để thực hiện dự án của các cơ quan chức năng có thẩm quyền đã gây những hậu quả đáng tiếc. Giá như Sở GTVT tỉnh Cà Mau phối hợp tốt với các DNVT của tỉnh nhà, những người gắn bó với địa phương cùng xây dựng hai tuyến xe buýt sẽ không có sự việc trên. Và đến nay, những chuyến xe buýt kềnh càng, lấn hết lòng đường vẫn hoạt động và gây ra sự bất bình, thiếu công bằng trong vận chuyển hành khách.

Bài và ảnh: Anh Kiệt