QĐND -  Đào tạo nguồn nhân lực cho đồng bào Khơ-me luôn được Đảng, Nhà nước và lãnh đạo các tỉnh, thành phố khu vực Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) đặc biệt quan tâm. Đồng chí Vũ Văn Ninh, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó thủ tướng Chính phủ, Trưởng ban chỉ đạo Tây Nam Bộ nói rằng: “Quan tâm đào tạo nguồn nhân lực trong đồng bào Khơ-me cũng như các dân tộc thiểu số khác ở miền Tây Nam Bộ, sẽ góp phần tạo ra sức bật lớn cho sự phát triển của vùng ĐBSCL. Đó cũng là mục tiêu của hôm nay và mai sau mà Đảng và Nhà nước ta quyết tâm thực hiện”.

Con chữ của Bác Hồ về phum, sóc

Trà Vinh là một tỉnh có số lượng bà con Khơ-me sinh sống đông thứ hai ở ĐBSCL. Ngay sau ngày miền Nam hoàn toàn giải phóng, Đảng và Nhà nước ta đã quan tâm đầu tư để xây dựng hệ thống trường học tại các vùng đồng bào Khơ-me. Đến nay, hệ thống trường lớp đã được xây dựng đến tận phum, sóc. Các trường tiểu học có tỷ lệ học sinh người Khơ-me cao, đều dạy song ngữ (tiếng phổ thông và tiếng Khơ-me). Theo ông Huỳnh Kịch, Phó trưởng ban Dân tộc tỉnh Trà Vinh, hiện địa phương có 6 trường dân tộc nội trú (5 trường cấp huyện và 1 trường cấp tỉnh). Năm học 2011-2012, tỉnh Trà Vinh có 57.107 học sinh người Khơ-me theo học, chiếm 30,73% số học sinh toàn tỉnh. Ngoài tỷ lệ học sinh cao, Trà Vinh còn có đội ngũ giáo viên người Khơ-me khá đông (2.383 giáo viên) dạy ở các cấp học.

Tiến sĩ Mông Ky Slay, cán bộ Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Trà Vinh đưa chúng tôi đi thăm một số trường học. Tuy còn gặp không ít khó khăn về cơ sở vật chất, thiếu giáo viên, nhưng điều rất mừng là tỷ lệ học sinh Khơ-me theo học ngày càng nhiều. Cô giáo Thạch Thị Bé, giáo viên Trường THCS Hàm Giang, huyện Trà Cú cho biết: “Trường chúng tôi dạy cả bằng tiếng phổ thông và tiếng Khơ-me nên các em tiếp thu bài khá nhanh. Nhiều học sinh còn về dạy chữ cho gia đình nữa. Con chữ của Bác Hồ đã có mặt ở từng nếp nhà rồi”.

Học sinh xã Hàm Giang, huyện Trà Cú, tỉnh Trà Vinh đi học trên những con đường được xây dựng từ Chương trình 135 của Chính phủ.

Ở tỉnh Sóc Trăng, ngoài việc quan tâm đầu tư cho các trường dân tộc nội trú, các trường tiểu học, THCS và THPT, lãnh đạo các cấp từ xã đến tỉnh rất coi trọng đầu tư xây dựng các trường mẫu giáo ở các phum, sóc. Ông Lý Thành Tài, Phó bí thư Đảng ủy xã Viên An, huyện Trần Đề nói: “Thôn, ấp nào ở xã tôi cũng có các lớp mẫu giáo. Các cô giáo người Khơ-me được đào tạo khá cơ bản, cũng là những người đầu tiên dạy các em nói tiếng phổ thông, viết chữ phổ thông và chữ Khơ-me. Do giáo dục tốt, đa số các em khi vào học lớp 1 không còn bỡ ngỡ nhiều nữa”. Bà Lâm Ươl ở xã Đại Tâm, huyện Mỹ Xuyên rất vui khi cậu con trai 7 tuổi của mình học giỏi, chăm ngoan. Bà nói: “Con của tôi vừa biết đọc, biết viết tiếng phổ thông và biết viết cả chữ Khơ-me nữa. Tôi hy vọng nó sẽ trở thành một kỹ sư nông nghiệp, hay một bác sĩ sau này”. Nhà giáo nhân dân Lâm Es, Chủ tịch Hội Khuyến học tỉnh Sóc Trăng tâm sự: “Con chữ của Bác Hồ đã giúp người Khơ-me sáng cái đầu lên rất nhiều. Đó là cơ sở để đào tạo nguồn nhân lực sau này”.

Cán bộ, trí thức người Khơ-me

Toàn tỉnh Sóc Trăng hiện có gần 3.800 đảng viên là người Khơ-me (chiếm gần 13%), trong đó 319 người được bầu vào Ban chấp hành, Thường vụ cấp ủy và các chức danh chủ chốt từ cấp xã đến cấp tỉnh. Đồng chí Võ Minh Chiến, Bí thư tTỉnh ủy Sóc Trăng cho biết: “Tỷ lệ cán bộ người Khơ-me trong các tổ chức Đảng, chính quyền và các đoàn thể ở địa phương chúng tôi tăng theo từng năm. Nhiều xã, bí thư và chủ tịch đều là người Khơ-me”.

Tại các huyện Trần Đề, Mỹ Xuyên và thị xã Vĩnh Châu, tỷ lệ cán bộ lãnh đạo là người Khơ-me ở cấp xã và cấp huyện khá cao. Như xã Viên An, huyện Trần Đề, 53% cán bộ xã và 56,8% cán bộ thôn, ấp là người Khơ-me. Ông Triệu Hường, Chủ tịch UBND xã Viên An nói: “Cán bộ địa phương tôi đều do nhân dân bầu ra. Điều này chứng tỏ trình độ chuyên môn, năng lực và uy tín lãnh đạo của cán bộ người Khơ-me không ngừng được nâng lên”. Ở các tỉnh An Giang, Kiên Giang, Cà Mau, Bạc Liêu, Đồng Tháp…, mặc dù số lượng người Khơ-me không nhiều, nhưng tỷ lệ cán bộ là người Khơ-me cũng chiếm từ 2 đến 5% ở các địa phương có bà con sinh sống.

Không chỉ chú trọng tạo nguồn, bố trí sắp xếp cán bộ ở các cơ quan Đảng, chính quyền, mà trong các lực lượng vũ trang như bộ đội, công an, dân quân tự vệ cũng rất quan tâm tới nhiệm vụ này. LLVT tỉnh Trà Vinh có 22 cán bộ người Khơ-me đã tốt nghiệp đại học, 49 người tốt nghiệp THPT, cán bộ trong lực lượng thường trực chiếm 14,01%. Đại tá Phạm Hoàng Hân – Chủ nhiệm Chính trị Bộ CHQS tỉnh Trà Vinh trao đổi với chúng tôi: “Do coi trọng nâng cao chất lượng cán bộ là người dân tộc, lực lượng dân quân tự vệ hiện có 4.272 người là dân tộc Khơ-me. Chúng tôi đang phối hợp với các tổ chức Đảng và chính quyền địa phương, bố trí nhiều chiến sĩ người Khơ-me nữa trong các đơn vị thuộc LLVT của tỉnh”.

Chấp hành Nghị quyết 386 của Thường vụ Đảng ủy Quân khu 9 về việc “Xây dựng đội ngũ cán bộ người dân tộc Khơ-me trong LLVT”, Bộ CHQS tỉnh Sóc Trăng đã ra một nghị quyết chuyên đề về nhiệm vụ này. Đến nay, cán bộ người Khơ-me trong LLVT tỉnh đã chiếm gần 12%, trong số đó 50% là đảng viên, hơn 20% có trình độ cấp III. Đại tá Lê Trung Hậu, Chính ủy, Bộ CHQS tỉnh Sóc Trăng nói: “Chúng tôi phấn đấu ở các đơn vị, địa phương có tỷ lệ người Khơ-me như thế nào, thì tỷ lệ cán bộ là người Khơ-me cũng phải tương xứng như thế”. Tại các tỉnh biên giới như: Kiên Giang, An Giang, Đồng Tháp, tỷ lệ cán bộ người Khơ-me trong LLVT, đặc biệt là Bộ đội Biên phòng đều chiếm tỷ lệ từ 13% đến 15%.     

Tạo nguồn cho tương lai

Đồng chí Nguyễn Phong Quang, Phó trưởng ban Thường trực Ban chỉ đạo Tây Nam Bộ cho rằng: “Chúng ta luôn chú trọng đến công tác xây dựng nguồn nhân lực trong đồng bào Khơ-me, nhưng thực tế chưa đáp ứng đủ với yêu cầu nhiệm vụ phát triển của toàn vùng và từng địa phương”. Hiện nay và những năm tiếp theo, chủ trương của các tỉnh, thành phố khu vực ĐBSCL là phải tăng cường số lượng cán bộ người Khơ-me từ 20% đến 35% so với tổng số cán bộ của địa phương mình.

Các tỉnh Sóc Trăng, Trà Vinh, An Giang, Kiên Giang đang tiến hành xây dựng, củng cố tổ chức cơ sở Đảng ở vùng đồng bào Khơ-me, phát hiện, bồi dưỡng để kết nạp nhiều quần chúng ưu tú là người Khơ-me (kể cả sư sãi) vào Đảng. Theo đồng chí Trần Chí Dũng, Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy Trà Vinh, số lượng cán bộ người Khơ-me đương chức đủ để đáp ứng cho nhu cầu công việc, nhưng thiếu nguồn kế cận. Nhiệm vụ cần thiết trước mắt cũng như lâu dài, là phải tạo đủ nguồn nhân lực cho tương lai. Hiện các địa phương đang nỗ lực nâng cao chất lượng giáo dục, đào tạo ở các trường dân tộc nội trú và các trường có đông học sinh Khơ-me theo học. Tăng cường đầu tư cho các trường dạy nghề, hỗ trợ cho Trường Đại học Trà Vinh trong công tác đào tạo các sinh viên Khơ-me, làm tốt công tác cử tuyển ĐH, CĐ, THCN. Nhiều địa phương đang thực hiện chiến lược tạo nguồn cán bộ trong đồng bào Khơ-me theo hướng quân sự như: Chủ động tạo nguồn tại chỗ, tạo nguồn ngay khi tuyển quân, tuyển sinh quân sự… Những ai tình nguyện phục vụ quân đội lâu dài sẽ được Quân khu 9, Bộ CHQS các tỉnh, thành phố quy hoạch, có kế hoạch đào tạo, những quân nhân xuất ngũ sẽ được ưu tiên tuyển lựa để đào tạo, bố trí làm cán bộ ở các địa phương.

Theo lãnh đạo các địa phương, điều quan trọng là phải có chính sách thu hút nguồn nhân lực chất lượng cao là người Khơ-me trở về quê hương làm việc. Hiện nay, không ít sinh viên sau khi tốt nghiệp đại học đã ở lại các đô thị mà không trở về địa phương của mình. Xây dựng nguồn nhân lực trong đồng bào Khơ-me, không chỉ đáp ứng cho nhu cầu phát triển của vùng ĐBSCL, mà còn là chiến lược phát triển của cả đất nước.

------------

 

Bài và ảnh: Phi Hùng - Bá Hiên - Văn Xây

Bài 1: Nỗ lực chiến thắng đói nghèo
Bài 2: Hiệu quả từ các mô hình phát triển kinh tế

Bài 4: Phát triển văn hóa dân tộc đậm đà bản sắc