Dù thế hệ cán bộ, chiến sĩ Sư đoàn 308 bây giờ không ai được cùng công tác với Trung tướng Phạm Hồng Cư vì đều ở lứa tuổi con, cháu, thậm chí là chắt của ông, nhưng hầu như ai cũng biết khá rõ về Trung tướng Phạm Hồng Cư bởi tên tuổi và hình ảnh của ông khá nhiều trong các phòng truyền thống, sách và phim về lịch sử của đơn vị, trong những câu chuyện cán bộ kể với chiến sĩ và nhất là nhiều lần ông về thăm, dự các buổi tọa đàm, nói chuyện với bộ đội...

leftcenterrightdel
Trung tướng Phạm Hồng Cư. Ảnh: TRẦN HỒNG 

 

Với các đồng chí cán bộ chính trị của sư đoàn như tôi còn được biết nhiều hơn, ấn tượng sâu sắc hơn về Trung tướng Phạm Hồng Cư qua những cuốn sách, bài báo ông viết, đặc biệt là viết về kinh nghiệm tổ chức hoạt động công tác Đảng, công tác chính trị; về phương pháp giải quyết mối quan hệ công tác giữa cấp ủy, người chỉ huy với chính ủy, chính trị viên; những bài học về tiến hành công tác tư tưởng, tổ chức trong quân đội...    

Trung tướng Phạm Hồng Cư gắn bó với Đại đoàn Quân Tiên phong-đại đoàn chủ lực đầu tiên của Quân đội ta (Sư đoàn 308 ngày nay) từ ngày đầu thành lập (28-8-1949). Trước đó, từ năm 1947, ông là Chính trị viên của Tiểu đoàn Bình Ca, Trung đoàn Thủ đô (nay là Trung đoàn 102, Sư đoàn 308). Sau khi thành lập Đại đoàn Quân Tiên phong, ông là Phó phòng Chính trị đại đoàn, rồi trải qua nhiều cương vị ở các cơ quan, đơn vị thuộc Sư đoàn 308, như: Phó chính ủy Trung đoàn 36; Chính trị viên Tiểu đoàn huấn luyện; Trưởng ban Tuyên huấn sư đoàn; Chính ủy Trung đoàn 36.

Là người được chứng kiến những ngày tháng đầu tiên thành lập Đại đoàn Quân Tiên phong, trải qua 10 năm công tác ở Sư đoàn 308, đồng cam cộng khổ với cán bộ, chiến sĩ sư đoàn trong thời kỳ đầu đầy khó khăn, gian khổ, nên sau này, trên cương vị Phó chủ nhiệm Tổng cục Chính trị và lúc nghỉ hưu, Trung tướng Phạm Hồng Cư đã nhiều lần về thăm sư đoàn. Kể cả lúc tuổi cao, sức yếu, ông vẫn dành tình cảm đặc biệt với Sư đoàn 308 và rất say sưa, hào hứng kể chuyện truyền thống cho cán bộ, chiến sĩ đơn vị. Dịp kỷ niệm 124 năm Ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh và 60 năm Ngày Bác Hồ giao nhiệm vụ cho Đại đoàn Quân Tiên phong khi về tiếp quản Thủ đô Hà Nội (1954-2014), trong buổi tọa đàm “Lời Bác-mệnh lệnh thiêng liêng”, Trung tướng Phạm Hồng Cư phát biểu rất tâm huyết, trong đó có câu mà chúng tôi nhớ mãi: Lời căn dặn của Bác không chỉ mang giá trị lịch sử, văn hóa, truyền thống mà còn có cả nội hàm là một quy luật. Chỉ vỏn vẹn hai câu mà khái quát cả mấy nghìn năm lịch sử, rút ra quy luật tồn tại và phát triển muôn đời của đất nước, dân tộc Việt Nam: Dựng nước phải đi đôi với giữ nước.

Tôi may mắn vì nhiều lần được gặp Trung tướng Phạm Hồng Cư. Mỗi lần gặp ông, tôi đều ấn tượng với phong cách nói chuyện rất cởi mở, chân tình, truyền nhiệt huyết và cảm hứng cho người nghe. Năm 2019, nhân dịp kỷ niệm 70 năm thành lập Sư đoàn 308, đơn vị triển khai làm phim truyền thống và tổ chức các hoạt động tuyên truyền về lịch sử, truyền thống của sư đoàn trong 70 năm xây dựng, chiến đấu, trưởng thành. Mặc dù khi ấy Trung tướng Phạm Hồng Cư đã 93 tuổi, song ông hết lòng ủng hộ và tham gia rất hào hứng. "Vì đây là đại đoàn chủ lực đầu tiên của Quân đội ta mà”-Trung tướng Phạm Hồng Cư tươi cười nói với chúng tôi như vậy. Nhớ về ngày thành lập Đại đoàn 308, Đại tướng Võ Nguyên Giáp giao nhiệm vụ cho đại đoàn: “Đi tiên phong trên con đường tiêu diệt sinh lực địch, đã đánh là thắng, quyết định chiến trường”, Trung tướng Phạm Hồng Cư cho biết: Câu nói lịch sử ấy của Đại tướng chính là nguồn gốc để Đại đoàn 308 mang danh hiệu Đại đoàn Quân Tiên phong.

Là cán bộ chính trị, khi tìm hiểu, nghiên cứu các tài liệu để nâng cao hiểu biết, phục vụ công tác, tôi đã được đọc nhiều bài viết của Trung tướng Phạm Hồng Cư về CTĐ, CTCT trong quân đội như: “Phẩm chất chính trị của người cán bộ chính trị”; “Chính ủy, chính trị viên phải là người giữ ngọn lửa thiêng”; “Kinh nghiệm công tác chính ủy, chính trị viên” do Nhà xuất bản Quân đội nhân dân phát hành. Tôi cũng được đọc nhiều bài viết của Trung tướng Phạm Hồng Cư trên Báo Quân đội nhân dân về những kinh nghiệm hoạt động CTĐ, CTCT, kinh nghiệm xử lý một số tình huống trong công tác của chính ủy, chính trị viên, qua đó giúp đội ngũ cán bộ chính trị chúng tôi thực hiện tốt Nghị quyết số 51 của Bộ Chính trị “Về tiếp tục hoàn thiện cơ chế lãnh đạo của Đảng, thực hiện chế độ một người chỉ huy gắn với thực hiện chế độ chính ủy, chính trị viên trong Quân đội nhân dân Việt Nam”. Đặc biệt, trong các bài viết của mình, Trung tướng Phạm Hồng Cư phân tích rất nhiều về lời căn dặn của Bác Hồ: “... Đối với bộ đội, chính trị viên phải thân thiết như một người chị, công bình như một người anh, hiểu biết như một người bạn”, với mong muốn các đồng chí cán bộ chính trị trong quân đội quán triệt sâu sắc và coi đó là bài học nằm lòng để phấn đấu thực hiện.

Là cán bộ chính trị ở đơn vị chủ lực, gắn bó với bộ đội, chúng tôi học được rất nhiều kinh nghiệm của Trung tướng Phạm Hồng Cư. Vĩnh biệt ông, cán bộ, chiến sĩ Sư đoàn 308 sẽ ghi nhớ những lời căn dặn đầy tâm huyết của ông trong những lần lên thăm đơn vị và ra sức phấn đấu học tập, công tác để góp phần xây dựng sư đoàn vững mạnh toàn diện "mẫu mực, tiêu biểu"-xứng đáng là Đại đoàn Quân Tiên phong, đại đoàn chủ lực đầu tiên của Quân đội ta mà Trung tướng Phạm Hồng Cư đã từng công tác trong những năm đầu thành lập.

Thượng tá NGUYỄN THẾ MẠNH, Phó chính ủy Sư đoàn 308