Khổ vì nước thải từ các nhà máy

QĐND - Từ nhiều năm nay, người dân khu 4, thị trấn Lam Sơn (Thọ Xuân, Thanh Hóa) phải sống chung với tình trạng ô nhiễm nước thải từ các nhà máy trên địa bàn đổ ra dòng suối. Dòng suối trước đây trong xanh là vậy, nay bị ô nhiễm, bốc mùi xú uế gây tác động xấu đến cuộc sống của người dân trên địa bàn và sự tồn tại của các loài thủy sản… Tình trạng này đã kéo dài nhưng vẫn chưa được xử lý dứt điểm.

Suối “chết”, người cũng khó sống

Con suối Khe Mục bắt nguồn từ cánh đồng Xuân Bái chảy vòng qua địa bàn khu 4, thị trấn Lam Sơn đổ vào sông Đào rồi chảy ra sông Chu. Dòng nước đen kịt, đóng bọt dày hàng chục xăng-ti-mét, bốc mùi xú uế rất khó chịu, nên người dân địa phương vẫn gọi là “suối chết”. Đáng báo động là dòng suối ô nhiễm này lại nằm sát khu dân cư, khiến cuộc sống của hàng nghìn hộ dân các xã trên địa bàn bị ảnh hưởng.

Gia đình ông Nguyễn Cao Cường (58 tuổi) sống cạnh “suối chết” đã mấy chục năm nay cho biết: “Mùi xú uế bốc lên không thể chịu nổi, nhất là những hôm trở trời. Gia đình tôi cũng như hàng xóm phải đối phó bằng cách xoa dầu, nằm đắp chăn kín lại cho át mùi mà vẫn không đỡ. Người dân kiến nghị rất nhiều lần mà tình hình vẫn không cải thiện nhiều”.

Dòng nước thải do các nhà máy thải ra.

Nơi gia đình bà Nguyễn Thị Hường (48 tuổi) ở, trước mặt là sông, sau lưng là con suối ô nhiễm nên mọi người trong gia đình bà mang nỗi bức xúc đã nhiều năm nay. Bà Hường chỉ vào dòng nước đen, trình bày: “Con sông Đào trước nhà tôi vốn nhiều cá, tôm. Vài năm trước, nước thải tràn ra sông đã khiến nhiều loài chết hàng loạt. Hiện nay gần như không còn một loài thủy sản nào sống nổi. Dòng sông ô nhiễm nên các hộ nuôi cá lồng trên sông, cũng như thả cá ở ao của gia đình đều bỏ nghề. Ngay cả với sông Chu, lượng thủy sản cũng giảm sút rõ rệt vì bị ô nhiễm nguồn nước. Nhiều cánh đồng hoa màu của nông dân xung quanh bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Nguy hại hơn là nước thải đã ngấm vào các giếng thơi nên nước giếng đều có mùi tanh nồng, váng, bọt vàng nhầy nổi lên nên không thể dùng để nấu ăn được. Gia đình tôi cũng như các gia đình lân cận đều phải bỏ giếng đi mua nước sạch về sử dụng hằng ngày”.

Nguyên nhân chính của tình trạng ô nhiễm nêu trên được xác định là do việc xả nước thải, nước dùng trong sản xuất của nhà máy giấy và nhà máy đường không được xử lý đã đổ trực tiếp ra môi trường. Cụ thể là, nhà máy thuộc Công ty Cổ phần Giấy Mục Sơn có công suất 9.000 tấn/năm, lượng nước mỗi ngày hết 300m³/ngày… trong đó nguồn nước bị ô nhiễm bởi lượng xút dùng để tẩy trắng bột giấy là rất cao. Còn các nhà máy của Công ty Cổ phần Mía đường Lam Sơn có tổng công suất khoảng 9.000 tấn mía/ngày, sử dụng 0,6m³ nước/tấn nguyên liệu. Các công ty đều có hệ thống xử lý nước thải, tuy nhiên, công nghệ xử lý còn chưa triệt để. Được biết, hai công ty này đã từng bị Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Thanh Hóa xử phạt hàng trăm triệu đồng liên quan đến vấn đề xử lý nước thải.

Một dòng suối gánh chịu ba nguồn nước thải chưa qua xử lý

Theo ông Tô Văn Minh, Phó chủ tịch UBND thị trấn Lam Sơn, nước thải đổ vào suối Khe Mục đến từ ba nguồn chính: Công ty Cổ phần Mía đường Lam Sơn, Công ty Cổ phần Giấy Mục Sơn và nước thải sinh hoạt của khu dân cư. Chính quyền địa phương đã nhận được những kiến nghị, phản ánh của người dân và cũng đã thông báo lại cho các doanh nghiệp biết để có biện pháp khắc phục. Phía chính quyền địa phương xin nhận khuyết điểm là không có chuyên môn sâu để thẩm định mức độ ô nhiễm và chưa có biện pháp kiên quyết yêu cầu các doanh nghiệp xử lý dứt điểm nguồn nước thải ô nhiễm”.

Theo ông Lê Văn Thực, Giám đốc Công ty Cổ phần giấy Mục Sơn, suối Khe Mục là con suối tự nhiên, không dùng để sinh hoạt. Hệ thống xử lý nước thải của nhà máy giấy đã cũ, có nhiều bất cập nên hiện tại công ty đang đầu tư, nâng cấp. Nước thải đổ ra suối là do sự rò rỉ trong quá trình thi công hệ thống xử lý nước thải mới, chứ công ty không cố tình xả thải bừa bãi. Bởi vì, hằng quý phía công ty đều có báo cáo gửi cơ quan quản lý về tình hình nước thải. Phía công ty cũng đang xây dựng hệ thống xử lý nước thải theo công nghệ của Viện Công nghiệp giấy và xen-luy-lô, dự kiến sẽ đưa vào hoạt động trong thời gian tới để chấm dứt ô nhiễm.

Còn về phía Công ty Cổ phần Mía đường Lam Sơn, ông Lê Bá Thắng, Phó phòng Kiểm soát chất lượng môi trường, cho hay: “Trước kia, nhà máy cồn (thuộc công ty) hoạt động có gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng, công ty xét thấy khó có thể xử lý chất thải đạt chuẩn nên đã cho nhà máy dừng hoạt động. Gần đây, công ty đã đầu tư dây chuyền sản xuất đường hiện đại, giảm bớt hóa chất trong sản xuất. Hệ thống xử lý nước thải với công nghệ hiện đại cũng được đầu tư". Ông Thắng cũng cam kết trong thời gian tới sẽ chấm dứt được tình trạng này.

Phía các doanh nghiệp thì nói khá hay, song người dân, chính quyền địa phương vẫn khẳng định tình trạng ô nhiễm là có thực. Và thực tế cũng đã chứng minh tình trạng ô nhiễm này. Đến nay, chính quyền, người dân địa phương và các doanh nghiệp vẫn chưa có được những đồng thuận bởi tình hình không có nhiều cải thiện. Sức khỏe người dân vẫn đang bị ảnh hưởng từng ngày. Việc này cần nỗ lực quyết liệt hơn nữa từ phía các nhà máy trong khu vực.

Bài và ảnh: HOÀNG LONG