Nhân rộng, lan tỏa điển hình học tập và làm theo Bác

Đặc biệt năm nay, ban tổ chức quyết định trao bằng vinh danh và tiền thưởng tặng nhân vật trong các tác phẩm đoạt giải. Đây là điểm mới của cuộc thi. Do diễn biến phức tạp của dịch Covid-19, để thực hiện tốt các quy định về phòng, chống dịch, ban tổ chức thống nhất lùi thời gian tổng kết, trao giải cuộc thi đến quý III-2021. Trong số ra hôm nay, Báo QĐND thông tin khái quát về cuộc thi, công bố danh sách tác giả, tác phẩm đoạt giải, nhân vật được vinh danh và phát động Cuộc thi viết “Những tấm gương bình dị mà cao quý” lần thứ 13, năm 2021-2022.

Cao hơn cả là đức hy sinh, cống hiến

Cuộc thi viết “Những tấm gương bình dị mà cao quý” lần thứ 12, năm 2020-2021 được phát động ngày 10-4-2020 đến hết tháng 3-2021, ban tổ chức nhận được 403 tác phẩm dự thi ở nhiều thể tài báo chí. Báo QĐND đã lựa chọn đăng 131 tác phẩm tiêu biểu. Cuộc thi viết “Những tấm gương bình dị mà cao quý” lần thứ 12 đã tạo dấu ấn lớn, khẳng định nét đặc sắc của mô hình tuyên truyền, nhân rộng, lan tỏa các điển hình tiên tiến học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh.

Đa dạng về thể loại, phong phú cách thể hiện

Ban tổ chức đã mời hội đồng chấm sơ khảo và chung khảo cuộc thi gồm nhiều lãnh đạo cơ quan quản lý báo chí, lãnh đạo cơ quan báo chí, cơ quan xuất bản và một số nhà báo có uy tín trong nước và quốc tế. Theo đánh giá của đồng chí Lê Mạnh Hùng, Phó trưởng ban Tuyên giáo Trung ương, Chủ tịch Hội đồng chấm chung khảo cuộc thi: “Chất lượng các tác phẩm dự thi năm nay rất đồng đều, cách thể hiện sinh động, hấp dẫn, trên nhiều thể tài báo chí, phản ánh rõ nét sức lao động của phóng viên các cơ quan báo chí và cộng tác viên. Nhiều tác giả đau đáu với tác phẩm của mình nên các thành viên hội đồng sơ khảo và chung khảo rất vất vả trong việc lựa chọn những tác phẩm xuất sắc nhất”.

Đại tá, PGS,TS, Bác sĩ Vũ Quang Vinh, Giám đốc Trung tâm Phẫu thuật tạo hình thẩm mỹ và tái tạo, Bệnh viện Bỏng Quốc gia Lê Hữu Trác, Học viện Quân y-người đứng bên trái (nhân vật trong tác phẩm "Bác Sĩ “Vinh Bỏng”) cùng các thầy thuốc Bệnh viện Bỏng Quốc gia trong 1 ca phẫu thuật. Ảnh: VIỆT TRUNG

Đúng như vậy, cuộc thi được tổ chức trong quãng thời gian diễn ra nhiều sự kiện chính trị-xã hội quan trọng của Đảng, Nhà nước, quân đội, các ngành, các địa phương. Cùng với đó là nhiều hoạt động trong công tác đối ngoại quốc phòng; Hội thao Quân sự quốc tế-Army Games năm 2020; các thách thức an ninh phi truyền thống như thiên tai, bão lụt, dịch Covid-19 diễn biến phức tạp khó đoán định... Qua đó xuất hiện nhiều tấm gương thầm lặng cống hiến, nỗ lực, quyết tâm giành thành tích cao, chiến công lớn trên các lĩnh vực của đời sống xã hội, xây dựng quân đội, củng cố quốc phòng. Đó là cơ hội để các cây bút chuyên nghiệp và không chuyên thể hiện sức lao động báo chí của mình qua từng tác phẩm dự thi, nhằm thông tin tới người đọc một cách khách quan, trung thực về những điển hình tiên tiến trong học tập và làm theo Bác. Tác giả Nguyễn Viết Lam (Báo Biên phòng) là một trong những cây bút như vậy.

Để hoàn thành tác phẩm “Chủ tịch UBND xã giúp hàng trăm người dân thoát khỏi lũ quét”, tác giả Nguyễn Viết Lam đã dành khá nhiều thời gian để đến được xã biên giới Hướng Việt (Hướng Hóa, Quảng Trị) ngay sau khi trận lũ quét kinh hoàng xảy ra tại nơi đây (tháng 10-2020) khiến gần 100 hộ gia đình mất hết nhà cửa, tài sản. Với ngôn ngữ mộc mạc, giản dị, tấm gương Chủ tịch UBND xã Hướng Việt Hồ Văn Sinh đã được tác giả phản ánh rõ nét, sinh động, từ hành động kiên quyết yêu cầu người dân phải đi sơ tán tránh lũ đến công sức của chủ tịch UBND xã đưa cái mới, cái tiến bộ vào sản xuất, giúp nhân dân khắc phục khó khăn. Tác giả sử dụng chi tiết báo chí thể hiện rõ lao động của người viết và lột tả được nét bình dị, cao quý của nhân vật. Đó là chuyện sau khi kiên quyết đưa gần 100 hộ dân di dời đến nơi an toàn tránh lũ, nắm được thông tin 7 người dân trong một gia đình bị mất liên lạc khi đi làm nương, ông Hồ Văn Sinh cùng cán bộ xã vượt lũ tìm dân, không may ông bị lũ cuốn trôi, va đập mạnh, dẫn đến đa chấn thương, chân bị gãy, phải chuyển qua nhiều cấp viện để cấp cứu, điều trị, khi tỉnh lại ở Bệnh viện Trung ương Huế, câu đầu tiên vị chủ tịch UBND xã tâm sự với bác sĩ: “Tôi mong sao vết thương nhanh lành để về cùng nhân dân xây dựng lại quê hương”.

Hoàn thành tác phẩm dự thi “Chàng sinh viên Việt Nam dũng cảm cứu hai em bé người Nga”, tác giả Nguyễn Minh Tuấn, Võ Quốc Khánh (Trường Đại học Văn hóa Nghệ thuật Quân đội) phải mất nhiều ngày mới kết nối và trò chuyện được với sinh viên Hoàng Phi Hùng, Đại học quốc gia Pskov (Nga) qua mạng xã hội; đồng thời phỏng vấn ông Hà Việt Long, Chủ tịch Hội người Việt Nam tại tỉnh Pskov nhận xét về sinh viên Hùng. Tác giả sử dụng ngôn ngữ có sức biểu cảm cao, kết nối hiện tại và quá khứ về những cố gắng vươn lên trong cuộc sống, trong học tập của Hoàng Phi Hùng khiến người đọc cảm thấy gần gũi, thấy rõ những quyết tâm, động lực phấn đấu của chàng sinh viên.

Viết tác phẩm “Người phó bí thư hết lòng vì dân bản”, tác giả Phạm Kiên (Báo QĐND) đã nhiều ngày cùng nhân vật là Đại úy QNCN Tô Hiến Quyên, Phó bí thư Đảng ủy xã Phìn Hồ, huyện Nậm Pồ, tỉnh Điện Biên xuống với bà con vùng biên hướng dẫn người dân phương pháp phòng, chống dịch Covid-19; phòng bệnh cho gia súc, gia cầm. Bởi thế, công việc của Đại úy Tô Hiến Quyên được tác giả miêu tả tường tận, chi tiết và sinh động. Tác giả Thúy An (phường An Hòa, quận Ninh Kiều, TP Cần Thơ) khi viết tác phẩm “Ông Ba Ngay với “ba không” và hơn 1.000 căn nhà tặng đồng đội” đã nhiều lần thuyết phục để Thiếu tướng, Anh hùng LLVT Lê Thanh Sơn, Trưởng ban liên lạc Cựu chiến binh Tiểu đoàn Tây Đô nhất trí cho đưa công việc thầm lặng của mình lên báo. Tác giả sử dụng bút pháp miêu tả, tường thuật dẫn dắt sự kiện, giúp người đọc cảm nhận, hình dung được công việc của Thiếu tướng, Anh hùng LLVT Lê Thanh Sơn như đang hiển hiện trước mắt mình.

Theo đánh giá của ban tổ chức cuộc thi, nhiều cây bút chuyên nghiệp của các cơ quan báo chí và đội ngũ thông tin viên, cộng tác viên tham gia cuộc thi đã bám sát sự kiện, bám sát nhân vật đầu tư lao động báo chí, nâng cao chất lượng các tác phẩm. Các thể tài báo chí được các tác giả thể hiện trong cuộc thi lần này gồm: Bút ký, phóng sự, bài phản ánh, ghi chép... Ngôn ngữ trong nhiều tác phẩm rất sinh động, súc tích, chính xác, giàu hình ảnh, diễn đạt ngắn gọn, có tính biểu cảm, tính đại chúng cao, mang dấu ấn cá nhân sâu sắc, đưa các tập thể, cá nhân điển hình gần với người đọc.

Đồng chí Hồ Quang Lợi, Phó chủ tịch Thường trực Hội Nhà báo Việt Nam, ủy viên Hội đồng chấm chung khảo cuộc thi, khẳng định: “Cuộc thi có nhiều bài viết bám sát thực tiễn sôi động của cuộc sống, phát hiện và phản ánh kịp thời, sinh động những tấm gương mà phẩm chất bình dị và cao quý hòa vào nhau, tôn vinh cái đẹp, cái tốt, cái hay”.

Mỗi điển hình một dấu ấn riêng

Trong phiên họp đánh giá chất lượng tác phẩm dự thi của Hội đồng chấm chung khảo cuộc thi, Trung tướng Lê Phúc Nguyên, nguyên Tổng Biên tập Báo QĐND, phát biểu có trích dẫn lời cố Thủ tướng Phạm Văn Đồng: “Hồ Chí Minh cao mà không xa, mới mà không lạ, to lớn mà không làm ra vĩ đại, chói sáng mà không làm ai choáng ngợp, mới gặp lần đầu đã cảm thấy thân thiết từ lâu”. “Giản dị-lão thực-hiền minh” là những đặc tính nổi bật trong đạo đức, lối sống và phong cách Hồ Chí Minh, sự giản dị một cách tự nhiên vốn có của một bậc vĩ nhân, hiền triết”. Theo Trung tướng Lê Phúc Nguyên, các điển hình được phản ánh qua cuộc thi đã toát lên tinh thần học tập và làm theo Bác rất rõ, rất cụ thể, mang đặc tính của đạo đức, lối sống và phong cách Hồ Chí Minh như khẳng định của cố Thủ tướng Phạm Văn Đồng.

Điển hình trong tác phẩm dự thi được các tác giả tập trung phản ánh là cán bộ, chiến sĩ LLVT; thương binh, cựu chiến binh; giáo viên; bác sĩ; nhà khoa học, nhà nghiên cứu; người khuyết tật; doanh nhân, nghệ nhân, nghệ sĩ... Các tấm gương điển hình không phân biệt vị trí trong xã hội, có nhiều cống hiến, đóng góp cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, nhất là trong ứng phó với thiên tai, bão lũ, phòng, chống dịch bệnh, nghiên cứu khoa học, hoạt động thiện nguyện, công tác chính sách, tri ân người có công, phát triển kinh tế-xã hội..., thể hiện rõ tinh thần học tập và làm theo Bác bền bỉ.

Như tấm gương của đồng chí Phan Diễn, nguyên Ủy viên Bộ Chính trị, nguyên Thường trực Ban Bí thư, Chủ tịch Hội đồng quản lý Quỹ Cộng đồng phòng tránh thiên tai, được phản ánh trong tác phẩm “Bước chân không mỏi trên hành trình phòng tránh thiên tai” của tác giả Hoàng Lê Anh Minh, hơn 12 năm ông thầm lặng đóng góp công sức xây dựng Quỹ Cộng đồng phòng tránh thiên tai. Quỹ đã chi hơn 400 tỷ đồng xây dựng hàng trăm công trình cộng đồng, trao hàng vạn trang thiết bị tặng người dân trên mọi miền Tổ quốc. Năm nay, đồng chí Phan Diễn đã gần 85 tuổi vẫn cùng các thành viên của quỹ đi xây nhà cộng đồng, trồng rừng ngập mặn, trao học bổng tặng học sinh nghèo... Còn với Đại tá, PGS, TS Vũ Quang Vinh, Giám đốc Trung tâm Phẫu thuật tạo hình thẩm mỹ và tái tạo, Bệnh viện Bỏng Quốc gia Lê Hữu Trác (Học viện Quân y), Phó chủ tịch Hội Phẫu thuật tạo hình thẩm mỹ Việt Nam, trong tác phẩm "Bác sĩ “Vinh Bỏng” của tác giả Ngô Anh Thu đã thể hiện rõ những nỗ lực vượt khó, quyết tâm giành lại sự sống, trao tặng nụ cười cho người bệnh, góp phần phát huy, tỏa sáng hình ảnh cao đẹp của người thầy thuốc quân y trong lòng nhân dân.

Hình ảnh về nữ thương binh hạng 1/4, tỷ lệ thương tật 89% Đặng Thị Bảy, 75 tuổi, xã Long Hưng A, huyện Lấp Vò, tỉnh Đồng Tháp, trong tác phẩm “Nữ thương binh bán vé số xây mộ đồng đội” của tác giả Dương Út khiến nhiều người cảm động và khâm phục. Bà Đặng Thị Bảy bị liệt nửa thân người, bàn tay phải co quắp, chân di chuyển khó khăn, vậy mà gần 13 năm bà vẫn tảo tần đi bán từng chiếc vé số mưu sinh và bà bỏ “ống heo” tiết kiệm hơn 72 triệu đồng để xây mộ cho đồng đội. Còn đối với Trung tá Nguyễn Mạnh Kường, Đồn trưởng Đồn Biên phòng Thị Hoa (Bộ đội Biên phòng tỉnh Cao Bằng), trong tác phẩm “Gương sáng vùng biên giới Hạ Lang” của tác giả Huy Quang, Văn Hoàng thể hiện rõ nét tinh thần gương mẫu, nói đi đôi với làm, phong cách cởi mở, gần gũi. Gần 20 năm công tác xa nhà, gắn bó với biên giới, ở cương vị nào anh cũng đề cao trách nhiệm, chủ động, sáng tạo, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ. Đặc biệt trong công tác phòng, chống dịch Covid-19, anh đã chỉ huy đơn vị triệt phá đường dây đưa người nhập cảnh trái phép; phát hiện, ngăn chặn nhiều công dân nhập cảnh “chui”, ngoài ra anh còn thường xuyên đến thăm hỏi, động viên, hướng dẫn bà con phương pháp chăn nuôi, trồng trọt, ăn, ở hợp vệ sinh để phát triển kinh tế hộ gia đình phù hợp, hiệu quả.

Ban tổ chức cuộc thi nhận thấy, nhân vật trong các tác phẩm dự thi luôn có tinh thần khắc phục mọi khó khăn, gian khổ, phấn đấu không ngừng nghỉ. Với nghĩa cử cao đẹp “mình vì mọi người”, các điển hình đã có nhiều đóng góp công sức, trí tuệ cho cộng đồng và sự phát triển của đất nước, quê hương... là những minh chứng sinh động, thuyết phục về học tập và làm theo gương Bác. Trong số các tác phẩm tham dự cuộc thi có nhiều tác phẩm viết về các tập thể, cá nhân điển hình, tiêu biểu của quân đội thực hiện Chỉ thị 05 của Bộ Chính trị, Chỉ thị 87-CT/QUTW của Thường vụ Quân ủy Trung ương về đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh; thực hiện Cuộc vận động “Phát huy truyền thống, cống hiến tài năng, xứng danh Bộ đội Cụ Hồ” và Phong trào Thi đua Quyết thắng của toàn quân.

Các tập thể, cá nhân điển hình của quân đội là những cán bộ, nhân viên, chiến sĩ có thành tích xuất sắc trong xây dựng đơn vị vững mạnh toàn diện, tham gia thi đấu tại Hội thao Quân sự quốc tế-Army Games năm 2020; tham gia Phái bộ gìn giữ hòa bình Liên hợp quốc tại Cộng hòa Trung Phi và Nam Sudan; thực hiện nhiệm vụ tại Bệnh viện dã chiến cấp 2 số 1, số 2 và số 3; ứng phó, xử lý kịp thời, hiệu quả sự cố, thiên tai; giúp dân sơ tán, di dời, sửa chữa nhà, đường giao thông, thu hoạch hoa màu, hỗ trợ nước ngọt...; giúp dân xây dựng nông thôn mới, thực hiện công tác chính sách, hậu phương quân đội. Đặc biệt là có nhiều tấm gương tích cực, chủ động, vượt mọi hiểm nguy tham gia phòng, chống dịch Covid-19 hiệu quả, làm ngời sáng bản chất tốt đẹp Bộ đội Cụ Hồ; khẳng định ý thức trách nhiệm “phụng sự Tổ quốc, phục vụ nhân dân” của cán bộ, chiến sĩ quân đội theo lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh.

Tuy nhiên, ban tổ chức cuộc thi cũng chỉ ra, bên cạnh những tác phẩm nêu bật được thành tích, đóng góp, cống hiến của nhân vật điển hình, được quần chúng nhân dân ghi nhận, tôn vinh thì vẫn còn một số tác phẩm viết dàn trải, nhân vật chưa tiêu biểu, đã đăng trên các báo, tạp chí. Một số tác giả còn chạy theo số lượng bài viết một cách đơn thuần, lao động báo chí của người viết trong quá trình sáng tạo tác phẩm chưa nhiều nên gây những khó khăn nhất định cho công tác biên tập xuất bản.

Theo đánh giá của lãnh đạo Ban Tuyên giáo Trung ương, lãnh đạo Tổng cục Chính trị Quân đội nhân dân Việt Nam: Cuộc thi viết “Những tấm gương bình dị mà cao quý” lần thứ 12 do Báo QĐND phối hợp với các cơ quan, đơn vị tổ chức để lại dấu ấn tuyên truyền đậm nét, sâu sắc về điển hình học tập và làm theo Bác Hồ. Cuộc thi góp phần nhân rộng những kinh nghiệm hay, cách làm sáng tạo, hiệu quả trong thực hiện Chỉ thị 05 của Bộ Chính trị, Chỉ thị 87 của Thường vụ Quân ủy Trung ương về đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, gắn với thực hiện Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XI, XII) về xây dựng, chỉnh đốn Đảng; đấu tranh ngăn chặn, đẩy lùi suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ; củng cố niềm tin trong nhân dân, phấn đấu thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng, vì mục tiêu “Dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh”.

QUANG THẮNG