Thủ tướng Nhật Bản Naoto Kan dự Hội nghị Cấp cao ASEAN-Nhật Bản lần thứ 13. (Ảnh: Trọng Đức/TTXVN)

QĐND – Ngày  31-10-2010, ngay sau khi tham dự Hội nghị Cấp cao ASEAN – Nhật Bản lần thứ 13 và các Hội nghị Cấp cao liên quan tại Hà Nội, Ngài Na-ô-tô Can (Naoto Kan) bắt đầu tiến hành chuyến thăm chính thức đầu tiên trên cương vị Thủ tướng Nhật Bản tới nước ta theo lời mời của Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng. Chuyến thăm nhằm tăng cường quan hệ đối tác chiến lược giữa hai nước, thúc đẩy hợp tác kinh tế, thương mại, đầu tư và trong các lĩnh vực khác; tăng cường sự phối hợp giữa hai nước trong các vấn đề khu vực và quốc tế cùng quan tâm. Sự kiện quan trọng này diễn ra khi quan hệ Việt Nam - Nhật Bản tiếp tục có bước phát triển mới sau khi Lãnh đạo hai nước nhất trí nâng khuôn khổ quan hệ lên tầm Đối tác chiến lược vì hòa bình và phồn vinh ở châu Á. Thủ tướng Na-ô-tô Can và Ban lãnh đạo mới của Nhật Bản khẳng định tiếp tục coi trọng và mong muốn tăng cường quan hệ Đối tác chiến lược với Việt Nam.

Việt Nam và Nhật Bản chính thức thiết lập quan hệ ngoại giao năm 1973, nhưng từ năm 1992 hai bên mới bắt đầu mở rộng các mối quan hệ về kinh tế, chính trị, văn hóa… Nhật Bản ủng hộ đường lối đổi mới, mở cửa của Việt Nam, hỗ trợ Việt Nam hội nhập vào khu vực và thế giới; ủng hộ hợp tác chặt chẽ với Việt Nam tại các diễn đàn đa phương và khu vực. Các chính đảng ở Nhật Bản đều đánh giá cao vai trò, vị trí quốc tế của Việt Nam và ủng hộ việc tăng cường quan hệ với Việt Nam. Các chuyến thăm, tiếp xúc cấp cao giữa lãnh đạo hai nước và việc mở rộng giao lưu giữa các bộ, ngành của hai bên đã góp phần tăng cường sự hiểu biết và tin cậy lẫn nhau và từng bước hoàn thiện khuôn khổ quan hệ hợp tác giữa Việt Nam và Nhật Bản.

Từ năm 2002 đến nay, quan hệ Việt - Nhật liên tục phát triển và liên tục được nâng tầm nhân các chuyến thăm cấp cao của lãnh đạo hai nước: Từ “Ổn định lâu dài và tin cậy lẫn nhau” và “Vươn tầm cao mới của quan hệ đối tác bền vững”, nâng lên quan hệ “Hướng tới đối tác chiến lược vì hòa bình và phồn vinh ở châu Á”, rồi “Làm sâu sắc hơn quan hệ Việt Nam – Nhật Bản” và “Chương trình hợp tác hướng tới quan hệ đối tác chiến lược giữa Việt Nam và Nhật Bản”. Gần đây nhất, năm 2009, quan hệ Việt - Nhật được xác định là “Quan hệ đối tác chiến lược vì hòa bình và phồn vinh ở châu Á”. Việt Nam và Nhật Bản đã tạo dựng được cơ chế đối thoại ở nhiều cấp. Ngoài đối thoại về chính trị, hai bên còn xây dựng cơ chế đối thoại về kinh tế, an ninh và quốc phòng; lập Ủy ban hợp tác Việt – Nhật do hai Bộ trưởng Ngoại giao làm đồng chủ tịch.

Cùng với Hiệp định đối tác toàn diện Nhật Bản – ASEAN, việc hai bên ký kết Hiệp định đối tác kinh tế song phương Việt-Nhật (2008) đã tạo ra khuôn khổ pháp lý thuận lợi cho phát triển quan hệ kinh tế, thương mại giữa hai nước, mở ra cơ hội thúc đẩy xuất khẩu hàng hóa và lao động từ Việt Nam sang Nhật Bản. Nhật Bản là một trong những đối tác kinh tế quan trọng hàng đầu của Việt Nam khi trở thành nhà cung cấp viện trợ phát triển chính thức (ODA) lớn nhất cho Việt Nam, cam kết tiếp tục hợp tác triển khai các dự án cơ sở hạ tầng lớn, và là nhà đầu tư đứng thứ 3 trong danh sách 92 quốc gia và vùng lãnh thổ đầu tư tại Việt Nam với 1.259 dự án đầu tư trực tiếp, tổng vốn đăng ký 20,538 tỷ USD. Kim ngạch thương mại giữa hai bên trong năm 2008 đạt hơn 17 tỷ USD, vượt mục tiêu mà hai bên đặt ra để phấn đấu là đạt 15 tỷ USD vào năm 2010. Kim ngạch trong 7 tháng đầu năm 2010 đạt 9,02 tỷ USD (tăng 26,1% so với cùng kỳ năm 2009). Đồng hành với việc đẩy mạnh quan hệ kinh tế, hai bên còn tích cực triển khai các hoạt động hợp tác rộng rãi trong các lĩnh vực văn hóa, y tế, phát triển nguồn nhân lực, nông nghiệp, xây dựng cơ sở hạ tầng nông thôn, bảo vệ môi trường, du lịch, giao lưu thanh niên… Riêng trong lĩnh vực giáo dục-đào tạo, Nhật Bản dự định sẽ giúp Việt Nam đào tạo 1000 tiến sĩ đến năm 2020 và tiếp tục tặng học bổng cho sinh viên Việt Nam… Nhật Bản là một thị trường tiềm năng cho lao động Việt Nam. Từ năm 1992 đến nay, Việt Nam đã cử khoảng 31.000 tu nghiệp sinh sang Nhật Bản.

Quan hệ Việt Nam - Nhật Bản phát triển liên tục và nhanh chóng trong mọi lĩnh vực đang mang lại lợi ích thiết thực cho nhân dân hai nước. Đó là cơ sở để chúng ta tin rằng, chuyến thăm của Thủ tướng Na-ô-tô Can sẽ thành công, đưa quan hệ hợp tác giữa hai bên ngày càng đi vào chiều sâu, thực chất và hiệu quả vì sự phồn vinh của hai dân tộc, vì hòa bình phát triển.

QĐND