Kết nối những trái tim yêu biển, đảo

Du khách về dự lễ khánh thành khu lưu niệm đội Hoàng Sa kiêm quản Trường Sa.

Đêm ấy trên đảo Lý Sơn, tôi và Hùng - một doanh nhân trẻ đến từ Thành phố Hồ Chí Minh lần đầu gặp nhau mà dốc bầu tâm sự. Hai chúng tôi cương vị hoàn cảnh khác nhau, sống ở hai đầu đất nước, nhưng có cùng một tâm trạng khi bước đến Lý Sơn: Lòng tri ân cha ông dâng cao, nghẹn ngào khó nói thành lời. Nếu kế hoạch Festival biển, đảo Việt Nam lần thứ nhất tại đây trở thành hiện thực vào năm 2012, tôi tin rất nhiều người Việt Nam mình sẽ đến đây và yêu thương nhau hơn.

Sức hút từ truyền thống

Tôi may mắn được tham dự lễ hội Khao lề thế lính Hoàng Sa vừa được tổ chức cách đây ít ngày. Ấn tượng của buổi lễ để lại trong tôi thật xúc động, tự hào, đáng trân trọng. Cảm giác đó ùa đến với không chỉ riêng tôi, ngay từ những bước chân đầu tiên trên đảo. Tôi hướng mặt ra đại dương xanh thẳm, nhấm nháp vị mặn mòi của những ngọn gió, đón ánh dương bỏng rát trên từng xen-ti-mét da thịt, vui tai với tiếng ì uỗm của sóng biển đánh dưới thân tàu. “Đảo thiêng”, hai từ đó cứ âm vang trong lòng tôi mãi. Tôi đã đi nhiều vòng quanh đảo chỉ để hỏi: Do đâu mà người dân Lý Sơn kiên cường đến vậy? Dù hiểm nguy rình rập, vất vả gian nan vẫn kiên gan bám biển, bám ngư trường! Trung tá Nguyễn Thành Định, Chính trị viên Ban chỉ huy quân sự huyện đảo Lý Sơn, tâm sự: “Sự gan dạ đó có từ truyền thống dân tộc mấy nghìn năm dựng nước đi đôi với giữ nước. Dân tộc mình nhỏ bé nhưng đời nào cũng phải đương đầu với những kẻ thù mạnh hơn nhiều lần. Và mình đều chiến thắng. Tôi là người Lý Sơn nên tôi hiểu nỗi niềm đau đáu với cơ đồ cha ông nhiều đời để lại trên hòn đảo nhỏ này”.

Với người miền biển, cơ đồ lớn nhất của ngư dân chính là ngư trường, chính là “con nước quen”.  Cơ đồ cũng là kinh nghiệm về thủy văn, thiên văn, luồng cá, những điểm đến và dấu mốc trên biển cả rộng lớn… Thứ kinh nghiệm này đã bén rễ trong nếp hằn của não, trong dòng nhiệt huyết của mỗi người dân. Những thủy thủ Lý Sơn được thừa hưởng cơ đồ sản nghiệp đó có thể làm chủ biển, đảo, họ có thể đi đến bất cứ nơi nào trên vùng biển, đảo của mình, dù có thể phải đương đầu với bão tố. Điều đó lý giải cho việc các Chúa Nguyễn và sau này là các vua triều Nguyễn thường lệnh cho dân Lý Sơn đi khai thác hải sản xa bờ, đi vẽ địa đồ, hải đồ biển, đảo, đi tìm báu vật ngoài khơi. Lệnh trên ban xuống, những ngư dân giỏi được tuyển làm “dân binh”, được miễn 6 tháng thuế, lại được thêm lương thực cho 6 tháng hải trình đi làm công vụ cho triều đình. Tài liệu của các dòng họ tiên hiền (những người đầu tiên ra mở đất) và hậu hiền ở Lý Sơn còn ghi lại được 70 định suất đi Hoàng Sa (và sau này là kiêm quản Trường Sa) được chia đều cho các tộc họ. Đi công vụ Hoàng Sa, là vinh dự của ngư phủ và các tộc họ, thế nên dù có câu ca "Hoàng Sa trời nước mênh mông/Người đi thì có mà không thấy về", người dân Lý Sơn vẫn ra Hoàng Sa mở đất... Trải qua nhiều đời, nhiều lớp người và nhiều chuyến đi, người Lý Sơn với ý chí tự cường đã dành cho con cháu những cơ đồ quý báu. Suốt những ngày diễn ra lễ hội, ý thức làm chủ biển, đảo luôn được người dân nhắc đến. Niềm tự hào đó có sức lan tỏa vô biên, giục giã trái tim con dân đất Việt. Tôi tin rằng, niềm tự hào và sức lan tỏa đó sẽ trở thành điểm nhấn ấn tượng cho Festival biển, đảo Việt Nam. Đến đây, có thể mỗi người có một dự định riêng, một cuộc sống riêng, nhưng tất cả đều nhận ra nhau, nhận ra mình đều là con dân đất Việt ngàn năm văn hiến quật cường, vì cùng có chung một bầu máu nóng yêu nước thương nòi.

Tôi thấy có ngấn lệ nơi khóe mắt anh Định, niềm tự hào và kiêu hãnh của người Lý Sơn đang được anh truyền sang tôi.

Cánh đồng tỏi trên đảo Lý Sơn

Tôi vẫn nghĩ, việc tri ân người đi mở đất, mở nước là việc trọng. Như ở đảo Lý Sơn này, Lễ khao lề thế

lính Hoàng Sa giờ không chỉ là “đặc quyền” của 13 dòng họ tiên hiền, mà là của toàn thể người dân Lý Sơn, Quảng Ngãi một lòng tri ân, thành kính ngưỡng vọng. Lễ hội này là để tri ân, để giáo dục truyền thống. Bản thân Lễ khao lề thế lính Hoàng Sa là cả một bài học lịch sử vô giá về truyền thống kiên cường và tầm nhìn xa trông rộng về chủ quyền biển, đảo của cha ông.

Xem gì, chơi gì ở Festival biển, đảo?

Có người đã lo xa, ngư dân Lý Sơn không biết làm du lịch, không đáp ứng nổi nhu cầu của khách du lịch trong các đợt cao điểm. Tôi đem lo lắng này thuật lại với Tiến sĩ Nguyễn Đăng Vũ, Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Quảng Ngãi, ông nói rằng: “Cái khó ở Lý Sơn là rất rõ, nhưng không lo đâu các nhà báo ơi. Quảng Ngãi đã có kế hoạch”. Ví dụ như đảo chưa có nhà máy phát điện, thế nên du khách chỉ được hưởng những tiện nghi trong nhà khách, nhà nghỉ (Đảo chưa có một khách sạn nào) từ 6 đến 11 giờ tối. Hệ thống đường quanh đảo thì đang làm, hy vọng đến năm 2012 sẽ hoàn thiện về cơ bản. Ngoài ra, các chuyến tàu du lịch cũng đang được nâng cấp, lãnh đạo Sở hy vọng đến cuối năm 2010 sẽ đưa vào khai thác 8 lượt tàu du lịch trong ngày. Vì hiện giờ đã có 2 chiếc tàu du lịch chở khách, đang đóng thêm 2 chiếc nữa. Nếu làm việc khoa học và khẩn trương thì “cái mốc” 2012 đăng cai Festival biển, đảo nằm trong tầm kiểm soát của tỉnh Quảng Ngãi.  

Trên đảo Lý Sơn, có Âm Linh Tự, Đình làng An Vĩnh là những di tích lịch sử cấp quốc gia. Lại còn có các điểm du lịch liên tuyến gồm: Chùa Hang, Chùa Đục, Nhà trưng bày di tích hải đội Hoàng Sa kiêm quản Trường Sa, đền thờ cá Ông; tuyến du lịch cảnh quan bao gồm: Núi Giếng Tiên, núi Hòn Sỏi, Hòn Vung, núi Thới Lới, suối Chình, hang Câu; tuyến du lịch biển đến các bãi san hô để tổ chức các hoạt động lặn biển, thám hiểm biển, các dịch vụ vui chơi trên biển và thưởng thức các món đặc sản biển, đặc sản gỏi tỏi, gỏi cá cơm, gỏi mực… thực là những lời mời gọi ngọt ngào của Festival biển, đảo Việt Nam 2012.

Cũng cần kể thêm một trọng điểm của Festival biển, đảo là thành phố Quảng Ngãi. Từ thành phố, du khách có thể đến các khu du lịch Sa Huỳnh, Dung Quất, Mỹ Khê có khoảng cách từ 15 đến 25km, hiện đã có hệ thống xe buýt rất thuận tiện. Du khách có thể tham quan Lễ hội cầu ngư, thưởng thức 40 làn điệu sắc bùa, bá trạo ở Sa Huỳnh; tham quan khu chế xuất và tắm biển ở Dung Quất; tham quan khu chứng tích Sơn Mỹ, thành Trà Kiệu ở Mỹ Khê. Theo tính toán của các công ty du lịch lữ hành đóng trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi thì Festival biển, đảo sẽ tạo ra cú “hích” mạnh đột phá cho ngành du lịch địa phương, nơi có thế mạnh tiềm năng du lịch nhưng chưa được khai thác đúng mức nên số lượng khách về Quảng Ngãi nghỉ dưỡng vẫn còn hạn chế.

Dù chưa được phê duyệt chính thức, nhưng tôi hy vọng và chờ đợi Festival biển, đảo Việt Nam 2012 tại Lý Sơn. Một lễ hội tưng bừng niềm vui hiện tại và đau đáu một niềm thương yêu Tổ quốc từ nơi đầu sóng, dù còn nhiều khó khăn cũng nên làm!

Bài và ảnh: Đông Hà