Đến với Hòn ngọc nổi Bạch Long Vĩ

Bạch Long Vĩ – hòn đảo thiêng liêng của Tổ quốc nằm giữa Vịnh Bắc Bộ, nổi tiếng với những huyền thoại trong tâm thức dân tộc từ thuở khai sinh lập quốc. Đảo còn có tên là Phù Thủy Châu, tức Hòn ngọc nổi trên mặt nước. Đoàn công tác do Báo Quân đội nhân dân tổ chức cùng các doanh nghiệp: Tập đoàn viễn thông Quân đội, Ngân hàng thương mại cổ phần Quân đội, Đoàn công binh H8 (Quân chủng Phòng không-Không quân), Công ty Cổ phần Đầu tư và phát triển nhà Hà Nội số 5, Công ty Điện lạnh ô-tô Trần Quang đã đến thăm và được biết thêm nhiều câu chuyện đáng khâm phục về ý chí khắc phục khó khăn, xây dựng và bảo vệ vững chắc hòn đảo tiền tiêu Tổ quốc của quân dân nơi đây.

Những người tiên phong ở đảo Thanh niên

Bạch Long Vĩ còn được gọi là đảo Thanh niên. Từ năm 1993, Trung ương Đoàn TNCS Hồ Chí Minh đã đăng ký với Chính phủ được thực hiện chương trình đưa thanh niên xung phong ra sát cánh, kề vai cùng những người lính biển xung kích xây dựng và bảo vệ đảo. Sau gần 20 năm, ý chí sắt đá và tinh thần sáng tạo của một thế hệ thanh niên đã biến Bạch Long Vĩ vốn hoang vu, xơ xác bởi chiến tranh và thiên tai thành hòn đảo xanh ngút giữa trùng dương.
Đón chúng tôi, Liên đội phó Liên đội TNXP Nguyễn Văn Hậu cứ tiếc hùi hụi vì cơn bão khủng khiếp hồi tháng 10-2009 tràn qua đã tàn phá đáng kể những rừng cây, hàng cây trên đảo. Toàn đảo đã chung tay khắc phục nhưng chưa tìm lại được vẻ đẹp như trước. “Phải 10 năm nữa, khi thế hệ cây xanh chúng tôi vừa trồng trưởng thành thì Bạch Long Vĩ mới trở lại chính mình” – Thượng tá Vũ Đình Duẩn, Chỉ huy trưởng Đơn vị C52 (Vùng A, Quân chủng Hải quân) dẫn chúng tôi đi thăm những hàng dừa lá rám vì sóng biển, những vạt đất chỉ còn mỗi màu xanh của hoa muống biển, tâm sự như vậy. Thật tình cờ,  chuyến đi này, trong các món quà tặng đảo mà Báo Quân đội nhân dân chuẩn bị, có hai cây sấu Hà Nội và một cây phượng tím Đà Lạt. Ba cây này đã có mặt đúng lúc và đầy ý nghĩa để đứng vào hàng ngũ trùng trùng cùng hạng vạn cây con mới được trồng trên đảo. Hy vọng, 10 năm nữa sẽ viết nên một trang sử mới về màu xanh trên đảo Đuôi Rồng Trắng.

Một góc Bạch Long Vĩ hôm nay.

Huyền tích cổ xưa kể rằng: Bạch Long Vĩ lúc đầu có tên là đảo Vô Thủy vì trên đảo không có nước ngọt. Sau lần Lạc Long Quân thuận theo lòng người Lạc Việt, cưỡi chiến thuyền ra diệt trừ ngư tinh, giúp cư dân trong bộ tộc yên tâm với nghề chài lưới thì đảo còn có thêm tên là Phù Thủy Châu (hòn ngọc nổi trên mặt nước). Có thể nói, ngay từ những ngày đầu đi mở cõi, ông cha ta đã đối diện với cả hai mặt đối nghịch của Bạch Long Vĩ: Vừa dữ dội, khô cằn, vừa quyến rũ, tiềm ẩn những vẻ đẹp độc nhất vô nhị. Cả hai mặt ấy vẫn tồn tại nguyên vẹn trong lòng Bạch Long Vĩ hôm nay. Khu vực Bạch Long Vĩ bây giờ là một trong 8 ngư trường có trữ lượng hải sản lớn nhất Vịnh Bắc Bộ, là khu vực đánh bắt truyền thống của ngư dân nước ta từ Quảng Ninh kéo đến tận Quảng Ngãi. Đại tá Phạm Văn Điển, Chỉ huy trưởng Vùng A nói với tôi rằng: “Bạch Long Vĩ giàu và đẹp, những người lính hải quân bất chấp sóng gió và thiên nhiên khắc nghiệt, tiếp tục nối nghiệp ông cha, ngày đêm chắc tay súng giữ vững chủ quyền và tạo môi trường hòa bình, ổn định cho hàng vạn ngư dân yên tâm bám biển làm ăn”.

Trên đảo hiện đã có hàng trăm hộ dân đăng ký hộ khẩu, lập nghiệp lâu dài, mở dịch vụ buôn bán, nuôi trồng, khai thác hải sản. Âu tàu trên đảo lúc nào cũng tấp nập các dịch vụ nghề cá, thu hút hàng trăm lượt tàu thuyền vào ra mỗi ngày đã nâng mức xuất hiện của những người dân trên đảo lên hàng nghìn người, khiến Bạch Long Vĩ lúc nào cũng tấp nập như một thương cảng cỡ nhỏ. Trong sự huyên náo, rộn rã mới mẻ đó, ai cũng thừa nhận vai trò nòng cốt của các lực lượng bộ đội, bao gồm Bộ đội Hải quân, Biên phòng và cơ quan quân sự địa phương cùng các thanh niên xung phong, là những người đã tiên phong, kiên gan, bám trụ để có một huyện đảo Bạch Long Vĩ tuổi 17 “bẻ gãy sừng trâu” như hôm nay. Cũng vì lẽ đó, một trong những địa chỉ đến thăm, tặng quà của Đoàn công tác Báo Quân đội nhân dân do Đại tá Hà Mạnh Tường, Phó tổng biên tập dẫn đầu, là những gia đình bộ đội và TNXP gặp khó khăn trên đảo. Gia đình Trung úy quân nhân chuyên nghiệp (QNCN) Lê Văn Kiên và TNXP Nguyễn Thị Lương, ra đảo lập nghiệp từ năm 1996 nhưng đến nay vẫn hiếm muộn, chưa có con, chạy chữa nhiều nhưng chưa có kết quả. Gia đình Trung úy QNCN Lê Văn Trường và TNXP Đỗ Thị Liên, cũng bắt đầu ra đảo từ 1996, được đơn vị cho mượn căn phòng 10m2 làm tổ ấm, bị cơn bão tháng 10-2009 làm tốc mái, đến nay vẫn chưa sửa chữa xong. Gia đình anh Bùi Hồng Thủy và chị Tạ Thị Tuyết, cả hai đều là TNXP ra đảo, gặp nhau rồi cùng  ở lại lập nghiệp... Có một điểm chung ở tất cả các hộ gia đình trên đảo là cánh cửa nhà nào cũng đầy vết đinh ghim. “Mỗi lần đảo gặp bão lớn, chúng tôi thường dùng đinh ghim ghim chặt cửa, dùng cột chằng mái nhà rồi đi sơ tán. Có như vậy thì may ra mới giữ được nhà sau cơn bão” – anh Bùi Hồng Thủy giải thích như vậy. Mới hay, cuộc chiến chống “thủy quái” đã hàng nghìn năm của quân dân ta vẫn còn phải tiếp tục trên hòn đảo này.

Chuyến thăm và những kỷ lục

“Chưa bao giờ, huyện đảo Bạch Long Vĩ lại được đón một đoàn phóng viên đông đảo đến vậy, mà lại là cùng trong một tòa soạn. Chuyến đi của các đồng chí không chỉ đem đến tình cảm ấm nồng của đất liền, mà còn xác lập một kỷ lục” – Trung tá Trần Văn Thanh, Chỉ huy trưởng Ban CHQS huyện phát biểu như vậy khi Đoàn công tác của Báo Quân đội nhân dân đến thăm trụ sở Ban CHQS huyện Bạch Long Vĩ.

Ông Phạm Nguyên Nhung, Phó chủ tịch UBND huyện đảo thì ghi nhận: “Đây là chuyến đi thăm ngắn nhất, chỉ gói gọn trong một ngày nhưng chương trình thì rất phong phú, quan tâm đến mọi lĩnh vực, mọi đối tượng đang làm nhiệm vụ trên đảo. Từ cấp ủy, chính quyền, đoàn thể quần chúng, trường tiểu học, trường mầm non đến bộ đội chủ lực, bộ đội địa phương, TNXP và cả nhân viên hải đăng đều được các đồng chí đến thăm hỏi, tặng quà. Thời gian rất gấp mà các đồng chí vẫn có chương trình giao lưu văn nghệ thắm tình quân dân, đó là điều đáng quý nhất đối với chúng tôi”.

Khách lập kỷ lục thì “chủ nhà” cũng có những “kỷ lục”. Liên đội phó Liên đội TNXP Nguyễn Văn Hậu kể cho chúng tôi nghe chuyện anh vượt gần 20.000km đường biển để đi học đại học. Hậu xung phong ra đảo ngay từ những ngày đầu thành lập huyện. Sau những năm đầu gắn bó, thấy rõ nhu cầu phải nâng cao trình độ để xây dựng đảo được nhiều hơn, anh được tổ chức tạo điều kiện cho đi học tại chức Đại học Luật. Thế là mỗi tháng 2 lần, Hậu lại vượt trùng dương vào đất liền theo học. Tiền phụ cấp TNXP không đủ chi phí cho việc mua vé tàu vận tải vào bờ, anh sáng tạo bằng cách đi nhờ tàu cá của ngư dân. Vì thế, có chuyến tàu ngư dân cập vào bờ biển Quảng Ninh, hay có chuyến tránh bão, dạt tít vào Thanh Hóa... Hậu vẫn kiên trì theo học. Đến nay, quãng đường biển, đường bộ mà Hậu đi gần chạm mốc 20.000km thì anh cũng sắp tốt nghiệp. Noi gương Hậu, hiện nay, lực lượng TNXP trên đảo đã có 14 người đăng ký vào bờ học đại học, cao đẳng. Một vài năm nữa, huyện đảo sẽ được bổ sung một đội ngũ trí thức giàu tâm huyết, gắn bó xây dựng đảo mạnh giàu.

Trường Tiểu học và Trường Mẫu giáo Bạch Long Vĩ đón Đoàn công tác đến thăm cũng bằng những... “kỷ lục về tình yêu”. Cô giáo Phạm Thị Hà, Hiệu phó Trường Tiểu học cùng chồng là Thiếu tá Đinh Tiến Lâm, Trợ lý tác chiến Đơn vị C52 đã gắn bó với đảo 15 năm nay. Đó là kỷ lục gắn bó với đảo của một gia đình quân nhân. Noi gương chị Hà, hầu hết giáo viên trong trường cũng lấy chồng là bộ đội hoặc TNXP. Chị Nguyễn Minh Hiền, giáo viên cấp dưỡng Trường Mầm non, có chồng là Thiếu úy Nguyễn Văn Quận (Đơn vị C52) tâm sự: “Chung nhau một tình yêu, một trách nhiệm với hòn đảo nên chúng tôi dễ đến với nhau, thông cảm cho nhau để xây dựng hạnh phúc”. Hiện tại, chỉ riêng Đơn vị C52 đã có 4 cán bộ có vợ là giáo viên cùng công tác trên đảo.

Trên chuyến tàu trở về đất liền, tôi còn được gặp bà Vũ Thị Oanh, mẹ của Trung sĩ Nguyễn Văn Tuyền, hiện là chiến sĩ Đơn vị 8, Đoàn B95 (Quân khu 3). Tuyền không lập “kỷ lục” gì, nhưng là công dân đầu tiên trên đảo tình nguyện thực hiện nghĩa vụ quân sự. Chúng tôi được biết, hiện tại, Bộ CHQS thành phố Hải Phòng chưa giao chỉ tiêu tuyển nghĩa vụ quân sự cho Bạch Long Vĩ nhưng Tuyền là một trường hợp đặc biệt. Tuyền ra đảo lập nghiệp cùng bố mẹ khoảng 10 năm nay. Vừa rồi, tốt nghiệp trung học phổ thông, anh tình nguyện xin đi bộ đội dù huyện không có chỉ tiêu. Ban CHQS huyện xét thấy Tuyền đủ tiêu chuẩn nên đã đề xuất với trên cho anh được nhập ngũ. Trong chuyến đi vào đất liền thăm con lần này, bà Oanh rất vui: “Cháu nó hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ 6 tháng đầu năm, sắp được kết nạp Đảng và được thưởng một tuần phép. Thời gian ấy không đủ để cháu theo tàu ra đảo thăm bố mẹ nên tôi đi ngược vào bờ thăm cháu”. Đúng là một kiểu phép... độc đáo, chỉ có với công dân Bạch Long Vĩ.

Những kỷ lục của anh Nguyễn Văn Hậu, chị Phạm Thị Hà... và cả chuyến “đi phép ngược” của bà Vũ Thị Oanh đã cho chúng tôi thấy những khó khăn, thử thách ở Bạch Long Vĩ nhưng cũng cho chúng tôi thêm niềm tin vào sự lớn mạnh, vững vàng của huyện đảo trong một ngày không xa. Đúng như lời phát biểu của Đại tá Hà Mạnh Tường lúc chia tay quân dân huyện đảo: “Chúng tôi đã có một chuyến đi đầy bổ ích và xúc động. Được tận mắt chứng kiến những gian khổ, hy sinh của cán bộ, chiến sĩ và người dân trên đảo, mỗi nhà báo chúng tôi có thêm một thực tiễn sinh động về tình yêu đất nước cũng như được tiếp thêm một nguồn sức mạnh mới từ đề tài biển đảo quê hương. Từ đây, chúng tôi càng thấy rõ hơn trách nhiệm và niềm tự hào của mình khi cầm bút thực hiện vai trò của người làm báo trong tuyên truyền về từng vùng biển, từng hòn đảo thiêng liêng của Tổ quốc”. 

Bài và ảnh: Hồng Hải – Đông Hà