Bảo đảm dân chủ, công minh, đúng pháp luật trong sửa đổi Hiến pháp

QĐND - Ngày 20-5, kỳ họp thứ 5, Quốc hội khóa XIII chính thức khai mạc tại thủ đô Hà Nội. Một trong những nội dung quan trọng của kỳ họp lần này là Quốc hội sẽ xem xét, thảo luận Dự thảo sửa đổi Hiến pháp năm 1992 làm cơ sở để hoàn chỉnh dự thảo trình kỳ họp lần thứ 6 thông qua. Bản dự thảo trình Quốc hội tại kỳ họp này đã được các đại biểu Quốc hội cho ý kiến từ kỳ họp trước, được bổ sung các ý kiến đóng góp của Ban chấp hành Trung ương Đảng, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, đặc biệt, bản dự thảo mới đã tiếp thu ý kiến đóng góp rộng rãi của các tầng lớp nhân dân trong nước, kiều bào ta ở nước ngoài. Có thể nói đây là đợt sinh hoạt chính trị sâu rộng để mọi công dân thực hiện quyền lợi và nghĩa vụ của mình đối với sự phát triển của đất nước. Quy trình lập hiến ở nước ta đã bảo đảm được dân chủ, công minh, theo đúng quy định của pháp luật. Tuy vậy, trước ngày khai mạc kỳ họp Quốc hội, vẫn còn có một số ý kiến phát biểu trên mạng Internet cho rằng việc sửa đổi Hiến pháp của chúng ta là áp đặt, thiếu dân chủ, việc lấy ý kiến nhân dân và Quốc hội xem xét chỉ là hình thức…

Trước hết, cần phải khẳng định rằng, sửa đổi Hiến pháp là công việc hệ trọng của quốc gia. Quy trình lập hiến ở bất kỳ quốc gia tiến bộ nào cũng đều phải bảo đảm chặt chẽ, dân chủ, khách quan và đúng pháp luật. Ở nước ta, theo quy định của pháp luật hiện hành mà cụ thể là Hiến pháp năm 1992 quy định, việc sửa đổi Hiến pháp phải được ít nhất 2/3 tổng số đại biểu Quốc hội biểu quyết tán thành. Đây là một thủ tục đặc biệt, khác hẳn với thủ tục quyết định đưa các dự án luật vào Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh của Quốc hội (theo thủ tục thông thường, được quá bán tổng số đại biểu Quốc hội biểu quyết tán thành). Trong các trường hợp ban hành mới hay sửa đổi Hiến pháp, đều phải thành lập ra Ủy ban dự thảo hoặc Ủy ban sửa đổi Hiến pháp để giúp Quốc hội soạn thảo Hiến pháp hoặc văn bản sửa đổi Hiến pháp. Việc sửa đổi Hiến pháp lần này, Quốc hội đã có Nghị quyết (từ năm 2011) thành lập Ủy ban dự thảo sửa đổi Hiến pháp năm 1992 với 30 thành viên là các chuyên gia lập pháp, nhà khoa học, nhà quản lý… do Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng làm chủ tịch. 

Dự thảo sửa đổi Hiến pháp năm 1992 đã được nhiều chuyên gia cho ý kiến trong các cuộc tọa đàm, hội thảo, được các đại biểu cho ý kiến tại kỳ họp thứ 4, sau đó được chỉnh lý để lấy ý kiến đóng góp của nhân dân. Theo tổng hợp của Ủy ban dự thảo sửa đổi Hiến pháp năm 1992, từ ngày bản dự thảo sửa đổi Hiến pháp đăng tải trên các phương tiện thông tin đại chúng để lấy ý kiến đóng góp của nhân dân (ngày 2-1-2013) đến nay, đã có gần 30 triệu lượt người đóng góp ý kiến vào nội dung của dự thảo sửa đổi Hiến pháp. Có những ý kiến đóng góp vào toàn bộ Dự thảo sửa đổi Hiến pháp năm 1992. Có những ý kiến đóng góp vào từng chương, từng điều cụ thể. 

Đối tượng đóng góp ý kiến bao gồm tất cả các tầng lớp nhân dân ở trong nước và người Việt Nam định cư ở nước ngoài, các cơ quan, tổ chức ở Trung ương và ở địa phương. Tất cả các ý kiến đóng góp của nhân dân đều được tập hợp, tổng hợp đầy đủ, chính xác và nghiên cứu tiếp thu, giải trình nghiêm túc để hoàn thiện Dự thảo sửa đổi Hiến pháp năm 1992. 

Tại Hội nghị Trung ương 7 mới đây, Ban chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam đã hoan nghênh và cảm ơn đồng bào, chiến sĩ cả nước và kiều bào ta ở nước ngoài đã nhiệt tình hưởng ứng, tham gia đóng góp ý kiến xây dựng Dự thảo sửa đổi Hiến pháp năm 1992. Đồng thời, ghi nhận, biểu dương Ủy ban dự thảo sửa đổi Hiến pháp và các cơ quan chức năng đã tổ chức chu đáo việc lấy ý kiến nhân dân; tổng hợp đầy đủ, tiếp thu nghiêm túc, giải trình các góp ý xây dựng để hoàn thiện thêm một bước dự thảo sửa đổi Hiến pháp năm 1992 trình Quốc hội xem xét, quyết định. Qua đợt sinh hoạt chính trị dân chủ, sâu rộng này, nhân dân ta đã một lần nữa thể hiện lòng yêu nước, tin tưởng vào sự lãnh đạo của Đảng, hết lòng chăm lo xây dựng Nhà nước ta, đất nước ta, dân tộc ta vững mạnh, trường tồn. So với bản dự thảo được công bố, đã có rất nhiều ý kiến của nhân dân được tiếp thu, tập trung vào nhiều vấn đề quan trọng. Đối với những vấn đề mới, nhạy cảm, còn ý kiến khác nhau, Trung ương Đảng đã dành nhiều thời gian thảo luận, cho ý kiến chỉ đạo định hướng lựa chọn, tiếp thu, giải trình. 

Theo Thứ trưởng Bộ Tư pháp Hoàng Thế Liên, sau khi lấy ý kiến nhân dân, nhiều vấn đề trong dự thảo sửa đổi Hiến pháp năm 1992 đã được ban soạn thảo tiếp thu và làm cho chất lượng bản dự thảo tốt hơn trước. Thứ trưởng Hoàng Thế Liên lấy ví dụ như quy định “Thủ tướng và các thành viên Chính phủ có trách nhiệm báo cáo công tác của mình trước nhân dân” đã được Ban soạn thảo Dự thảo sửa đổi Hiến pháp năm 1992 tiếp thu, đưa vào dự thảo trình Quốc hội. 

Tại cuộc họp báo cuối tuần qua, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Nguyễn Hạnh Phúc cho biết, Dự thảo sửa đổi Hiến pháp năm 1992 trình Quốc hội tại kỳ họp thứ 5 sẽ có những thay đổi so với bản dự thảo đã trình Quốc hội tại kỳ họp trước. Ủy ban Dự thảo sửa đổi Hiến pháp đã tập hợp, tổng hợp đầy đủ, khách quan mọi ý kiến của dân, phân loại và hệ thống hóa thành những loại ý kiến, những nhóm vấn đề nổi lên, đề xuất phương án giải trình, tiếp thu trong văn bản dài khoảng 150 trang. Bản dự thảo mới trình Quốc hội cơ bản giữ bố cục như dự thảo đã công bố, song qua tiếp thu dự thảo đã được tiếp thu, chỉnh lý cả về nội dung và kỹ thuật lập hiến.

Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội lấy dẫn chứng: Trong quá trình lấy ý kiến nhân dân, đa số nhân dân đề nghị giữ nguyên tên nước như hiện nay, nhưng cũng có một số ít ý kiến đã đề xuất lấy lại tên gọi Việt Nam Dân chủ Cộng hòa. Ủy ban Dự thảo sửa đổi Hiến pháp sẽ trình hai phương án  để Quốc hội thảo luận.

Theo chương trình dự kiến của kỳ họp thứ 5, Quốc hội khóa XIII, phiên thảo luận ở tổ về Dự thảo sửa đổi Hiến pháp năm 1992 sẽ diễn ra ngay tuần đầu của kỳ họp. Sau đó cả hai ngày 3 và 4-6 sẽ diễn ra các phiên thảo luận tại hội trường về nội dung này và sẽ được phát thanh, truyền hình trực tiếp để cử tri cả nước theo dõi, giám sát. 

Như vậy quy trình sửa đổi Hiến pháp năm 1992 của chúng ta đã được thực hiện dân chủ, công khai, theo đúng quy định của pháp luật. Các đại biểu Quốc hội đã và đang dành thời gian thích đáng không chỉ để nghiên cứu, chắt lọc ý kiến đóng góp để thể hiện ý chí của nhân dân, mà còn để chuẩn bị ý kiến của chính mình tham gia thảo luận, hoàn thiện Dự thảo Hiến pháp sửa đổi tại kỳ họp thứ 5 và nhất là để thay mặt nhân dân biểu quyết thông qua Hiến pháp tại kỳ họp thứ 6 (tháng 11-2013).

Chúng ta trân trọng mọi ý kiến đóng góp về quá trình sửa đổi Hiến pháp, nhưng cũng rất cần cảnh giác trước những ý kiến xuyên tạc, bóp méo sự thật về quá trình này.

PHÚ QUÝ