Qua 61 năm giành và giữ độc lập dân tộc, xây dựng chủ nghĩa xã hội và bảo vệ tổ quốc, đặc biệt hơn 20 năm đổi mới, với hệ giá trị đó, Đảng Cộng sản Việt Nam xứng đáng tiêu biểu cho bản lĩnh Việt Nam trong việc giữ vững đường lối, chính sách đối nội và đối ngoại, đưa đời sống nhân dân lên ngày một cao hơn, đưa đất nước và dân tộc ta lên vị thế mới trong cộng đồng quốc tế.

Trong những ngày mùa thu lịch sử này, toàn Đảng, toàn dân ta đang tưng bừng kỷ niệm 61 năm ngày thắng lợi huy hoàng của cách mạng Tháng Tám và ngày tết độc lập của dân tộc.


Nhìn lại chặng đường lịch sử 61 năm qua chúng ta càng thấm đậm một trong những bài học sâu sắc nhất, lớn lao nhất - bài học về độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội.


Như chúng ta đã biết, dân tộc ta có truyền thống yêu nước, anh dũng bất khuất, đã từng chiến thắng nhiều đế quốc hung hãn, làm nên các chiến thắng lẫy lừng.


Từ khi thực dân Pháp xâm lược nước ta, phong trào yêu nước đã dấy lên hết sức mạnh mẽ. Liên tiếp nổ ra các cuộc nổi dậy ở khắp nơi của đất nước, thu hút đông đảo các tầng lớp nhân dân, các bậc sĩ phu, kể cả một bộ phận quan lại phong kiến. Các phong trào Cần Vương, khởi nghĩa Yên Thế; các phong trào Duy Tân, Đông Du, khởi nghĩa Yên Bái và hàng chục cuộc đấu tranh khác nữa đều bị thực dân Pháp thẳng tay đàn áp và thất bại. Điều đó chứng tỏ rằng, vẫn là nhân dân giàu lòng yêu nước, có truyền thống chống giặc ngoại xâm, sẵn sàng ủng hộ và tham gia các phong trào yêu nước; còn các bậc sĩ phu, các nhà lãnh đạo các phong trào chống thực dân Pháp đều có trí dũng, không thiếu quyết tâm, nhưng cả họ, cả giai cấp phong kiến và đại diện cho thế lực tư sản khi đó đều không giải quyết được vấn đề dân tộc ở nước ta vì không tập hợp được lực lượng toàn dân tộc và quan trọng hơn là không bắt kịp nhịp sống của thời đại...


Trong bối cảnh đó, chưa bao giờ như lúc bấy giờ, độc lập dân tộc trở nên là yêu cầu cơ bản, khách quan của xã hội Việt Nam - xã hội thuộc địa nửa phong kiến. Công cuộc giải phóng dân tộc Việt Nam khi ấy ở trong "tình hình đen tối như không có đường ra". Bằng con đường nào và giai cấp nào có khả năng gánh vác sứ mệnh lịch sử trọng đại là tập hợp được lực lượng toàn dân để giải phóng dân tộc?


Nhưng rồi chính lịch sử đã có lời giải đáp. Chủ nghĩa Mác ra đời đã vạch ra cái tất yếu từng bị che lấp bởi màn sương mù trong lịch sử. Chủ nghĩa Mác khẳng định chủ nghĩa tư bản nhất định phải bị thay thế bằng chế độ tốt đẹp hơn - chế độ cộng sản chủ nghĩa không có người bóc lột người. Đó là một tiếng sét trong lòng chủ nghĩa tư bản ở vào thời thịnh trị, sau khi nó đã chiến thắng các chế độ chuyên chế phong kiến và đã bành trướng ra khắp thế giới. Các nước tư bản phát triển khi ấy đang là "trung tâm vũ trụ", chi phối và làm mưa làm gió mọi mặt đời sống xã hội loài người.


Chính vào thời điểm mà chủ nghĩa tư bản như đang cực thịnh ấy thì Cách mạng Tháng Mười nổ ra. Sự đột phá Tháng Mười mở đầu cho một xu thế phát triển mới của lịch sử thế giới. Cách mạng Tháng Mười "rung chuyển thế giới" đã làm cho tính chất thời đại thay đổi, giai cấp trung tâm của thời đại thay đổi, vai trò lãnh đạo cách mạng cũng thay đổi; và vì vậy con đường để giải quyết mâu thuẫn của xã hội, lực lượng cách mạng và phương pháp cách mạng thay đổi.


Toàn bộ tình hình đó của thế giới, bằng nhiều con đường, dội vào và thấm sâu trong mảnh đất Việt Nam - nơi mà "chính sự tàn bạo của chủ nghĩa tư bản đã chuẩn bị đất rồi; chủ nghĩa cộng sản chỉ còn phải làm các việc là gieo hạt của công cuộc giải phóng nữa thôi". Hơn ai hết, chính Nguyễn Ái Quốc là người gieo hạt, gây mầm cho Cách mạng Việt Nam. Với kỳ công và thiên tài của Nguyễn Ái Quốc, chủ nghĩa Mác - Lênin kết hợp với phong trào yêu nước và phong trào công nhân Việt Nam chuyển hoá thành một tất yếu đưa tới một sự kiện trọng đại: Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời. Sự kiện này là một mốc son đánh dấu sự kết hợp các nhân tố dân tộc và giai cấp, quốc gia và quốc tế, độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội trong bản chất của Đảng.


Độc lập dân tộc gắn với chủ nghĩa xã hội đã trở thành hệ giá trị phát triển của Việt Nam, dưới ngọn cờ của Đảng, trong thời đại ngày nay. Đó cũng chính lôgic phát triển lịch sử của dân tộc Việt Nam; 76 năm qua, dưới sự lãnh đạo của Đảng ta, điều đó đã làm nên cốt cách Việt Nam, bản lĩnh Việt Nam và vị thế Việt Nam trên thế giới.


Nhận thức và hành động theo sự lựa chọn và theo hệ giá trị đó, Đảng ta từng lãnh đạo thành công cuộc cách mạng Tháng Tám 1945, một điển hình trong các dân tộc thuộc địa, tiến hành thắng lợi hai cuộc kháng chiến mà tưởng như hoàn toàn không cân sức với "hai đế quốc to", mở ra thời kỳ phi thực dân sau Việt Nam cho cả hệ thống thuộc địa và các nước phụ thuộc trên toàn thế giới.


Qua 61 năm giành và giữ độc lập dân tộc, xây dựng chủ nghĩa xã hội và bảo vệ tổ quốc, đặc biệt hơn 20 năm đổi mới, với hệ giá trị đó, Đảng Cộng sản Việt Nam xứng đáng tiêu biểu cho bản lĩnh Việt Nam trong việc giữ vững đường lối, chính sách đối nội và đối ngoại, đưa đời sống nhân dân lên ngày một cao hơn, đưa đất nước và dân tộc ta lên vị thế mới trong cộng đồng quốc tế.


Trong cương lĩnh chính trị và Nghị quyết của Đại hội của mình, đặc biệt trong Nghị quyết Đại hội X vừa qua, Đảng ta luôn khẳng định giương cao ngọn cờ độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội. Độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội là bài học sâu sắc nhất của Cách mạng Tháng Tám, đó không chỉ là mục tiêu, nhu cầu, cương lĩnh hoạt động, là ngọn cờ hiệu triệu, mà còn là động lực, là niềm tin sâu sắc của dân tộc Việt Nam ta, Độc lập dân tộc gắn với chủ nghĩa xã hội là sự gắn kết hai sức mạnh thành một sức mạnh mới, là cội nguồn thắng lợi của cách mạng Việt Nam hôm qua, hôm nay và mai sau./.
Giáo sư, Tiến sĩ Vũ Văn Hiền
(Uỷ viên Trung ương Đảng, Tổng Giám đốc Đài TNVN)