Tại hội nghị, các đại biểu cho rằng, cơ quan chức năng chưa thực sự đầu tư công sức, nguồn sức và tập trung tìm ra kẻ cầm đầu trong các đường dây buôn bán để xử lý, răn đe là nguyên nhân khiến cho công tác xử lý tội phạm động vật hoang dã đang gặp nhiều thách thức. Thực tế, trong giai đoạn 2014-2020, các cơ quan chức năng đã phát hiện 29 vụ vận chuyển ngà voi và vảy tê tại các cảng biển.
Tuy nhiên, chỉ 3 vụ việc diễn ra tại Đà Nẵng có đối tượng bị bắt giữ và truy cứu trách nhiệm thành công. Ngoài ra, tham nhũng là trở ngại lớn cho nỗ lực thực thi pháp luật về động vật hoang dã. Nhờ có sự tiếp tay của một số cán bộ biến chất, nhiều đối tượng tội phạm đã và đang ngang nhiên thực hiện các hành vi phạm tội mà không lo sợ bị phát hiện, bắt giữ, bị đưa ra xét xử hay phải đối diện với án phạt tù.
Bà Bùi Thị Hà, Phó giám đốc ENV cho biết, qua phân tích 111 vụ án hình sự về động vật hoang dã được ghi nhận trong năm 2020, ENV nhận thấy có nhiều chuyển biển tích cực trong công tác xử lý tội phạm về động vật hoang dã của các cơ quan chức năng tại Việt Nam. Cụ thể, trong năm 2020, ENV ghi nhận 105/111 vụ án hình sự liên quan đến động vật hoang dã có các đối tượng vi phạm bị bắt giữ, chiếm 94,6%. Đây là tỷ lệ cao nhất từ trước đến nay khi so sánh với giai đoạn năm 2015-2019, chỉ đạt 87%.
Trong đó, công tác xử lý tội phạm về động vật hoang dã tính đến tháng 6-2021, có 63/105 vụ án được phát hiện năm 2020 có đối tượng bị bắt giữ được đưa ra xét xử (60%). Hiện vẫn còn 42 vụ án được phát hiện trong năm 2020 đang được các cơ quan chức năng xem xét xử lý hình sự. Tuy nhiên, nước ta vẫn tiếp tục bị quốc tế đánh giá là quốc gia trung chuyển, thị trường tiêu thụ lớn và thiếu hành động sau các vụ bắt giữ động vật hoang dã quy mô lớn.
Từ những rào cản trên, ENV đưa ra khuyến nghị cần nỗ lực hơn nữa để chấm dứt tình trạng tham nhũng trong hoạt động xử lý tội phạm động vật hoang dã bằng cách tập trung điều tra, xử lý các vụ buôn lậu động vật hoang dã lớn bị phát hiện tại khu vực cảng biển, cảng hàng không, để từ đó làm rõ mạng lưới tội phạm đứng sau những lô hàng đặc biệt này. Cuộc chiến đẩy lùi tội phạm về động vật hoang dã chỉ có những thay đổi thực sự khi các mạng lưới tội phạm bị triệt tiêu và những kẻ cầm đầu bị bắt giữ, truy cứu trách nhiệm.
Tin, ảnh: KIM NGÂN