Thực hiện Nghị quyết 128: Vì sao có sự thiếu đồng bộ giữa các địa phương?

Đây rõ ràng là tình trạng không thống nhất từ trên xuống dưới, từ trong ra ngoài của các tỉnh về công tác phòng, chống dịch, ảnh hưởng đến việc thực hiện mục tiêu kép của Chính phủ.

Nhiều địa phương chưa làm theo đúng quy định

Tại cuộc họp trực tuyến toàn quốc với các địa phương về những kết quả bước đầu của công tác phòng chống dịch trong đợt dịch thứ 4 từ cuối tháng 4-2021 đến nay diễn ra vào ngày 17-10, Thủ tướng Phạm Minh Chính, Trưởng Ban chỉ đạo quốc gia phòng chống dịch Covid-19 cho rằng vẫn còn một số nơi chưa làm theo đúng quy định chung tại Nghị quyết 128 Hướng dẫn tạm thời về thích ứng an toàn, làm ách tắc, vướng mắc không cần thiết, gây phiền hà cho nhân dân. Thủ tướng nêu rõ, tinh thần chung là lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện thống nhất, xuyên suốt từ Trung ương tới địa phương, các địa phương áp dụng linh hoạt, sáng tạo nhưng không được quy định trái với quy định của Trung ương, nếu thực hiện các biện pháp cao hơn, sớm hơn quy định chung thì phải báo cáo cấp trên.

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính phát biểu tại cuộc họp sáng 17-10. Ảnh: TTXVN

Trên thực tế, mức độ "phản ứng" của các tỉnh thành trong cả nước rất khác nhau, đặc biệt là sự chậm trễ áp dụng Nghị quyết này. Có hiện tượng tỉnh này "hóng" tỉnh kia, thăm dò lẫn nhau rồi mới đưa ra quyết định. Lại có những quy định thay đổi liên tục như sáng ban hành, chiều điều chỉnh hoặc hôm nay ban hành, ngày mai thu hồi lại. Và cũng có những quyết định chờ mãi chưa thấy ra, như việc học sinh vẫn chưa có kế hoạch được trở lại trường học, mặc dù nghị quyết của Chính phủ yêu cầu các địa phương  thuộc “vùng xanh" cho học sinh đi học trực tiếp ngay trong tháng 10; hay hoạt động thể dục, thể thao trong nhà dường như Hà Nội cũng đang quên.

Thậm chí, có địa phương tự nghĩ ra những cách làm của riêng họ, rồi cho rằng đó là cần thiết, là không trái với quy định của trên. Chẳng hạn như ở tỉnh Lâm Đồng, người vào tỉnh phải khai báo y tế và ký cam kết phòng chống dịch Covid-19. Nhiều người cho rằng, những “ma trận” quy định giấy đi đường  diễn ra cách đây không lâu ở các địa phương đã làm cho họ thực sự hoang mang khi không biết mình phải tuân thủ những gì khi cần phải di chuyển.

Chưa kể, có địa phương còn phát minh thêm màu phân vùng như màu xanh nước biển, trắng, xanh lá mạ, màu trắng! đặc biệt, ơ Bến Tre, xe ô tô liên tỉnh đi qua đi lại được dán niêm phong các cửa để khách không ghé dọc đường. Nhiều người đã bật cười khi thấy những quy định trên và tự hỏi, không hiểu khi đi qua những địa phương như vậy, nếu chẳng may buồn đi vệ sinh cũng phải bấm bụng đi xuyên qua tỉnh mới được giải quyết?

"Virus trì trệ" và cách chống dịch bản năng

Trong đợt dịch Covid-19 thứ hai mới bùng phát, Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc (khi ấy là Thủ tướng Chính phủ) đã chỉ ra tình trạng bộ máy bị nhiễm một loạt virus, đó là "virus trì trệ". Thời gian gần đây, trong đợt dịch thứ 4 này, khi làm việc với các bộ, ngành, địa phương, Thủ tướng Phạm Minh Chính luôn nhắn nhủ rằng khi đội ngũ cán bộ, quản lý nhận cái khó về mình thì mới tạo được điều kiện thuận lợi cho người dân, doanh nghiệp.

Có lẽ chưa bao giờ, chúng ta phải sống trong tình trạng “hóng” văn bản quy định, hướng dẫn của chính quyền địa phương  về công tác phòng, chống dịch, đi lại như thế này.  Trong quản lý, cứ đưa ra các quy định cấm hoặc buộc người dân phải làm là dễ nhất và nó cũng bảo đảm an toàn nhất cho sự yên vị "chiếc ghế" của những người lãnh đạo. Nhưng các văn bản ban hành gây ra tình trạng không thống nhất, làm khó cho người dân, khiến nhiều lĩnh vực kinh tế - xã hội bất động là nguyên nhân của những hậu quả khôn lường khác. 

Hình ảnh chốt kiểm soát tại TP Hồ Chí Minh. Ảnh: Qdnd.vn

Có một thực tế là công tác phòng chống dịch ở các địa phương trong cả nước hầu như không dựa trên những nghiên cứu, hay tư vấn của các nhà khoa học mà dựa hoàn toàn vào trình độ, năng lực hay nói cách khác là dựa vào bản năng của lãnh đạo địa phương. Chúng ta đã trải qua đợt dịch thứ 4 và đến giờ ai cũng biết rằng không thể chống dịch bằng kinh nghiệm cũ là chỉ có khoanh vùng, dập dịch, mà phải có chiến lược vắc xin thần tốc và ưu tiên các đối tượng người già, người mắc bệnh nền. Thế nhưng, hiện nay ở nhiều địa phương, những đối tượng người già, người có bệnh nền dường như vẫn đang bị bỏ quên(!?) Trước khi viết bài viết này, chúng tôi đã thực hiện một khảo sát nhỏ là gọi điện thoại đến một số người già, người mắc bệnh nền ở một số tỉnh như: Tuyên Quang, Thái Nguyên, Hải Phòng, Hải Dương, Lạng Sơn… thì trả lời rằng vẫn chưa được tiêm mũi 1, mới chỉ được khai báo, đăng ký mà chưa biết khi nào được tiêm. Bài học TP Hồ Chí Minh vẫn còn sờ sờ ra ra đấy, vì sao tỷ lệ tử vong lại cao như vậy? Đây không phải là bài học lý thuyết suông, mà nó là kinh nghiệm thực tế mà rất nhiều người phải trả giá bằng mạng sống của mình.

Như đã phân tích ở trên, quay trở lại với việc thực hiện Nghị quyết 128 của Chính phủ, khi một nền hành chính gặp tình trạng thực hiện không thông suốt từ trên xuống dưới, từ trong ra ngoài thì không chỉ gây ra đình trệ các hoạt động kinh tế - xã hội mà còn làm suy giảm tính nghiêm minh của Nhà nước.

Ngày 22-9-2021, Bộ Chính trị ban hành Kết luận số 14-KL/TW về chủ trương khuyến khích và bảo vệ cán bộ năng động, sáng tạo vì lợi ích chung. Đây là một kết luận ban hành đúng thời điểm, có nội dung sâu sắc, thời sự, thiết thực, nhận được sự đồng thuận cao và sự quan tâm của toàn xã hội; xuất phát từ đòi hỏi thực tiễn và được ví như câu chuyện “cởi trói” cho sự sáng tạo, bứt phá của cán bộ vì lợi ích chung. Thế nhưng, với những “sáng tạo” như vừa nêu ở trên đang diễn ra ở nhiều tỉnh thành phố trong việc thực hiện Nghị quyết số 128 của Chính phủ phải chăng đang làm sai bản chất, ý nghĩa của Kết luận số 14, đi ngược với lợi ích của người dân và kìm hãm sự phát triển kinh tế, xã hội.

Ngày hôm nay (18-10), Cổng Thông tin điện tử Chính phủ sẽ tổ chức Tọa đàm “Nghị quyết 128 - Hướng tới bình thường mới” với sự tham dự của các vị khách mời là lãnh đạo các bộ, ngành, địa phương, các chuyên gia để phân tích, bình luận, làm rõ hơn các thông tin, nội dung cụ thể liên quan đến Nghị quyết này. Báo Quân đội nhân dân Điện tử sẽ cập nhật sớm nhất đến bạn đọc những nội dung liên quan đến tọa đàm này.