Tri ân những liệt sĩ dân công ngày ấy

Cùng đoàn giáo viên, học sinh Trường THCS Vĩnh Lộc A đến viếng Đền tưởng niệm các liệt sĩ dân công hỏa tuyến, chúng tôi được nghe bà Phạm Thị Ôi, nhân chứng lịch sử, hiện là thành viên Ban quản lý Đền kể lại câu chuyện bị thương gần nửa thế kỷ trước. Đêm 15-6-1968, đoàn dân công của xã gồm 55 người, có nhiệm vụ chuyển 2 thương binh thuộc Sư đoàn 9 (Quân đoàn 4) đang nằm đợi dưới thuyền về hậu phương Bình Thủy, huyện Đức Hòa (Long An), rồi tải đạn về điểm tập kết tiếp tế cho chiến trường Sài Gòn. Sau khi tập trung sinh hoạt nghe quán triệt nhiệm vụ, 20 giờ cả đoàn bắt đầu khởi hành, đi thành hàng dọc, lặng lẽ men theo bờ kênh, băng qua cánh đồng mênh mông nước. Khoảng 22 giờ 30 phút, đoàn đi đến góc bưng của kênh Láng Cát (ấp 4, xã Vĩnh Lộc A ngày nay) thì bất ngờ phát hiện địch rọi đèn pha sáng rực cả một vùng. Hai chiếc máy bay chầm chậm soi dọc tuyến kênh. Cô du kích dẫn đường hô: “Tấp vào bụi dứa”. Các dân công người chạy vào bụi dứa, người nằm nép bờ kênh, ôm nhau, không nhúc nhích. Thế nhưng…, bùn lầy, sức người chạy sao kịp máy bay! Chỉ trong chốc lát, chúng phát hiện 2 chiếc ghe ở dưới dòng kênh và màu nước đục ngàu, gợn sóng nên rà sát ngọn dứa, điên cuồng nhả đạn. Hai chiếc ghe vỡ nát. Từng dòng nước bắn lên, đỏ ngàu, tung tóe. Chúng hạ độ cao, quét từng gốc dứa. Chị em nhoài người che chở cho nhau, kéo tay nhau nép sâu hơn nữa. Nhưng những cây dứa dại mong manh không đủ sức chở che cho các dân công Vĩnh Lộc khi nhiều loạt đạn quân thù từ trên máy bay nã xuống…

Đông đảo học sinh địa phương tìm hiểu lịch sử truyền thống tại Đền tưởng niệm 32 liệt sĩ dân công hỏa tuyến. 

- Trong lúc máy bay địch bắn như vãi đạn, không một vật che đỡ, chỉ có mấy bụi dứa dại ẩn mình, chị em vẫn nhường nhau trú nép, sẵn sàng nhận bất lợi về mình. Tôi cùng mấy người lăn xuống dòng kênh, cố gắng lặn thật sâu nhưng ngạt hơi, uống đầy bụng nước đành phải nhô lên hít thở. Trong khoảnh khắc ấy, xen lẫn tiếng đạn rát tai, chát chúa, tôi nghe có tiếng hô: “Chạy tản ra”. Mấy bóng người lao lên phía trước. Đạn địch bắn dượt theo sau, nhiều người ngã quỵ. Cố hết sức mình, tôi nhao lên, vụt chạy, rồi lại nằm xuống, bò, trườn mỗi khi ánh đèn địch quét tới… Cứ thế, tôi bò dọc bờ kênh xình lầy cho tới khi thoát khỏi “tọa độ chết”, thông báo cho dân làng đến cứu nguy cho đồng đội.

Chỉ trong vòng chưa đầy một giờ bị máy bay địch oanh kích, Vĩnh Lộc đã mất đi 32 người con, trong đó có 25 nữ. Họ đều còn rất trẻ, tuổi đời trên dưới đôi mươi, trong tay không một tấc sắt, chỉ có chiếc khăn và trái tim rực lửa…

Câu chuyện xúc động về Đoàn dân công hỏa tuyến năm xưa khiến nhiều giáo viên, học sinh rơi nước mắt. Em Huỳnh Thị Thanh Tuyền, học sinh lớp 9/1, Trường THCS Vĩnh Lộc A tâm sự: “Em đã đến đây 3 lần và lần nào cũng không cầm được nước mắt. Chiến tranh thật là khốc liệt! Càng khâm phục tinh thần anh dũng, bất chấp hy sinh của thế hệ cha anh, chúng em càng thêm tự hào về truyền thống cách mạng vẻ vang của dân tộc và tự nhủ phải nỗ lực học tập, rèn luyện xứng đáng với sự hy sinh vô bờ ấy để giành lại cuộc sống yên bình cho thế hệ hôm nay”. Ông Trần Văn Thạnh, 75 tuổi, nhà gần Đền tưởng niệm cho biết: Hằng năm, vào dịp lễ, Tết, kỷ niệm ngày thương binh-liệt sĩ, ngày giỗ của 32 liệt sĩ dân công, các đoàn khách tham quan đến thăm viếng khá đông, nhất là học sinh các trường trên địa bàn thành phố thường đến dâng hương, tổ chức cắm trại, kết nạp Đoàn, Đội, thi tìm hiểu lịch sử truyền thống... Những hoạt động ấy đã góp phần thiết thực giáo dục lòng yêu nước, niềm tự hào dân tộc cho các cháu học sinh.

Sự hy sinh của những dân công Vĩnh Lộc chân trần, chí thép là biểu tượng ngời sáng về tinh thần yêu nước và chủ nghĩa anh hùng cách mạng Việt Nam. “Đền tưởng niệm như một minh chứng cho sự xả thân vì Tổ quốc của các chàng trai, cô gái vùng ven Sài Gòn buông tay cuốc, vác hòm đạn phục vụ chiến trường. Họ đã không quản ngại gian khổ, hiểm nguy, vững tin vào thắng lợi. Bởi vậy, đã nhiều năm nay thầy trò chúng tôi chọn nơi đây là địa điểm sinh hoạt truyền thống, bồi đắp tình cảm và những giá trị lịch sử cho lớp lớp thế hệ học sinh”, Cô Trần Thị Vẹn, Phó hiệu trưởng Trường THCS Vĩnh Lộc A chia sẻ.

Bài và ảnh: YẾN LONG