Nơi đây từng là trận địa pháo phòng không của Lữ đoàn 210 trong những năm kháng chiến chống đế quốc Mỹ. Ngay trong khuôn viên của nhà trường hiện nay, bia tưởng niệm ghi danh 26 cán bộ, chiến sĩ đã anh dũng hy sinh ngay trên trận địa pháo năm xưa, trở thành nơi giáo dục truyền thống của bao thế hệ thầy và trò Trường THPT Gang Thép.
Hồi tưởng về những trận đánh trên trận địa phòng không Vó Ngựa (nay là khuôn viên Trường THPT Gang Thép), cựu chiến binh Phan Văn Lâu, Trưởng ban liên lạc Trung đoàn Phòng không 210 (nay là Lữ đoàn 210) không giấu được xúc động, kể: "Tại trận địa này, các Đại đội pháo 101, 102 và 104 đã lần lượt thay nhau chiến đấu để bảo vệ vùng trời Gang Thép. Tháng 1-1967, trong một trận không kích dữ dội của máy bay địch vào trận địa pháo đã cướp đi những người đồng đội của chúng tôi".
Học sinh Trường THPT Gang Thép (Thái Nguyên) dâng hương tưởng nhớ các anh hùng liệt sĩ.
Để tưởng nhớ các anh hùng liệt sĩ, năm 1997, nhân kỷ niệm 50 năm Ngày Thương binh-Liệt sĩ, Lữ đoàn 210 phối hợp cùng Trường THPT Gang Thép xây dựng bia tưởng niệm các anh hùng liệt sĩ ngay trong khuôn viên nhà trường.
Dù đang trong những ngày nghỉ hè, trên sân trường khá vắng lặng, song khuôn viên bia tưởng niệm vẫn ngăn nắp, sạch sẽ. Những làn hương trầm mặc lan tỏa quyện trên những bồn hoa tươi khoe sắc trong nắng. Những dòng chữ ghi danh các anh hùng liệt sĩ trên bia vẫn sáng rõ qua thời gian. Cô Ngô Thị Quyên, Hiệu trưởng Trường THPT Gang Thép, xúc động khi nói về tấm bia tưởng niệm: "Khu tưởng niệm các anh hùng liệt sĩ của Lữ đoàn Phòng không 210 nằm ngay trong khuôn viên của trường. Chính vì thế, nơi đây đã trở thành một phần thân thuộc đối với thầy trò chúng tôi. Hoạt động chăm sóc khu di tích, bia tưởng niệm và tri ân các anh hùng liệt sĩ, giáo dục truyền thống trở thành hoạt động thường xuyên của nhà trường. Qua hoạt động này giúp các em học sinh càng thêm tự hào về truyền thống anh hùng của quân dân ta và giá trị của hòa bình mà các em đang sống".
Không chỉ dịp kỷ niệm các ngày lễ lớn hay Ngày Thương binh-Liệt sĩ (27-7), mà hoạt động tri ân các anh hùng liệt sĩ thường xuyên được nhà trường tổ chức. Bên cạnh hoạt động thăm hỏi người có công (NCC) và gia đình NCC, đã thành nền nếp, cứ vào dịp khai giảng năm học mới hay tổng kết năm, nhà trường đều tổ chức dâng hương tưởng niệm và báo cáo thành tích tại khu tưởng niệm. Nhiều buổi học ngoại khóa giáo dục truyền thống và lịch sử địa phương cũng được các thầy cô giáo tổ chức ngay trong khuôn viên của khu di tích.
Em Nguyễn Thị Vân Anh, học sinh Lớp 11A1 tâm sự: "Chúng em luôn biết ơn các anh hùng liệt sĩ đã hy sinh xương máu của mình để giành lại cuộc sống hòa bình hôm nay. Tấm bia tưởng niệm như luôn nhắc nhở chúng em về lịch sử hào hùng của thế hệ cha anh trên mảnh đất nơi chúng em đang học tập và trưởng thành. Đây là một trong những động lực để chúng em không ngừng nỗ lực phấn đấu học tập tốt, mong đóng góp một phần nhỏ bé của mình xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, xứng đáng với truyền thống mà thế hệ đi trước đã để lại".
Bài và ảnh: MINH ANH - HÀ NAM