Ngày 16-2-1947, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã ký Sắc lệnh số 20/SL quy định chế độ hưu bổng thương tật và tiền tuất cho thân nhân, tử sĩ. Đây là sắc lệnh đầu tiên về chính sách thương binh, liệt sĩ và NCC, một sự kiện quan trọng trong chính sách xã hội của Đảng và Nhà nước ta, nhằm tỏ lòng biết ơn sâu sắc đối với sự hy sinh, cống hiến của các thương binh, liệt sĩ, NCC trong sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc.

Hơn 30 năm qua, kể từ khi đất nước tiến hành công cuộc đổi mới, công tác chăm lo, “đền ơn đáp nghĩa” đối với NCC và gia đình có công với cách mạng được Đảng, Nhà nước, các cấp, ngành hết sức quan tâm và đạt nhiều thành tựu to lớn. Chế độ ưu đãi NCC không ngừng mở rộng và nâng cao, phù hợp với tình hình phát triển kinh tế-xã hội của đất nước qua mỗi thời kỳ. Các Bà mẹ Việt Nam anh hùng được quan tâm chăm sóc, nuôi dưỡng, phụng dưỡng suốt đời; các cán bộ lão thành cách mạng, cán bộ tiền khởi nghĩa được quan tâm chăm lo mọi mặt trong cuộc sống, được ưu đãi về nhà ở, đất ở; thương binh, bệnh binh, NCC và gia đình có công được chăm lo đời sống vật chất, tinh thần; con em của NCC được quan tâm trong giáo dục-đào tạo và giải quyết việc làm.

leftcenterrightdel
Đoàn công tác Tổng cục Hậu cần thăm, tặng quà gia đình ông Hồ Sĩ Quan, ở thị trấn Vạn Giã, huyện Vạn Ninh (Khánh Hòa). Ảnh: Đức Tuấn 

Với sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, Phong trào “Đền ơn đáp nghĩa” đã phát triển mạnh mẽ, trở thành nét đẹp trong đời sống văn hóa dân tộc, với nhiều hình thức phong phú, như: Tặng nhà tình nghĩa, vườn cây tình nghĩa, sổ tiết kiệm tình nghĩa; các phong trào "Áo lụa tặng bà", "Áo ấm tặng mẹ"; phụng dưỡng Bà mẹ Việt Nam anh hùng; chăm sóc thương binh, bệnh binh nặng, bố mẹ liệt sĩ già, yếu, cô đơn, đỡ đầu con liệt sĩ...

Bằng các chính sách của Đảng, Nhà nước, cùng với sự giúp đỡ của cộng đồng và bản thân đối tượng chính sách tự vươn lên, công tác thương binh, liệt sĩ và NCC ngày càng phát triển, góp phần ổn định chính trị-xã hội, tạo điều kiện thuận lợi để đất nước đẩy mạnh sự nghiệp đổi mới. Tuy nhiên, công tác thương binh, liệt sĩ và NCC trong những năm qua còn những vấn đề có tác động không nhỏ đến tâm lý, tình cảm của hàng triệu người, liên quan đến việc giữ vững ổn định chính trị-xã hội, củng cố quốc phòng-an ninh. Vì vậy, yêu cầu đặt ra trong công tác thương binh, liệt sĩ và NCC là phải luôn bám sát thực tiễn, giải quyết kịp thời những vấn đề mới phát sinh, bảo đảm cho NCC và các đối tượng chính sách được thụ hưởng đúng, đủ, kịp thời các chính sách ưu đãi của Nhà nước; khắc phục có hiệu quả các biểu hiện tiêu cực, trục lợi cá nhân trong tổ chức thực hiện công tác này.

Nhằm đẩy mạnh hơn nữa Phong trào “Đền ơn đáp nghĩa” giúp NCC, các gia đình chính sách, nhất là các gia đình ở vùng sâu, vùng xa, vùng trước đây bị chiến tranh tàn phá nặng nề, vùng thường xuyên bị thiên tai, cuộc sống còn khó khăn…, cần tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo của các cấp ủy đảng, chính quyền, sự tham gia của Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể chính trị-xã hội, đơn vị kinh tế và các tập thể, cá nhân... Để thực hiện tốt hơn nữa chính sách xã hội đối với thương binh, liệt sĩ, NCC với cách mạng, cần tiếp tục quan tâm giải quyết có hiệu quả các tồn đọng chính sách trong chiến tranh theo quy định hiện hành. Theo đó, thực hiện chặt chẽ, chu đáo các chế độ đối với người bị thương, bị bệnh, thân nhân các liệt sĩ; đẩy nhanh tiến độ, nâng cao hiệu quả thực hiện tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ ở trong nước và các nước bạn Lào, Cam-pu-chia.

Cùng với đó, ngành chính sách trong quân đội, ngành lao động-thương binh và xã hội các địa phương chủ động hướng dẫn, thực hiện tốt Pháp lệnh sửa đổi, bổ sung một số điều của Pháp lệnh Ưu đãi NCC với cách mạng; hướng dẫn và tổ chức thực hiện việc xác nhận NCC; thực hiện các chế độ ưu đãi bổ sung đối với NCC với cách mạng và thân nhân, có hiệu lực thi hành từ ngày 1-1-2013, đặc biệt là các chế độ ưu đãi, các quy định về công tác mộ, nghĩa trang liệt sĩ, chăm sóc sức khỏe… đối với NCC.

Cần tiếp tục quán triệt sâu sắc các nghị quyết, chỉ thị của Bộ Chính trị, Ban Bí thư về thực hiện chính sách thương binh, liệt sĩ, NCC với cách mạng. Cấp ủy, chỉ huy các đơn vị và cấp ủy, chính quyền địa phương cần nhận thức rõ trách nhiệm trong lãnh đạo, chỉ đạo; chủ động xác định kế hoạch, giải pháp thực hiện phù hợp với đặc điểm của từng đơn vị, địa phương. Trong quá trình thực hiện, cần gắn công tác này với thực hiện nhiệm vụ chính trị được giao; chú trọng kết hợp chặt chẽ với công tác dân vận, xây dựng cơ sở chính trị-xã hội địa phương vững mạnh. Phát huy kinh nghiệm xây dựng nhà tình nghĩa, nhà đồng đội thời gian qua, toàn quân tiếp tục triển khai xây dựng nhà tình nghĩa, nhà đồng đội tặng các đối tượng chính sách, bảo đảm đúng đối tượng, đúng kế hoạch; bảo đảm yêu cầu về chất lượng công trình và tổ chức lễ bàn giao trang trọng, có ý nghĩa.

Đẩy mạnh xã hội hóa Phong trào “Đền ơn đáp nghĩa” trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa có ý nghĩa rất quan trọng, nhằm không ngừng nâng cao nhận thức xã hội, đặc biệt là đối với thế hệ trẻ về tình cảm, đạo lý, trách nhiệm đối với NCC và gia đình có công với Tổ quốc, với nhân dân. Khơi dậy và phát huy mạnh mẽ Phong trào “Đền ơn đáp nghĩa”, vận động, thu hút nhiều nguồn lực cả về vật chất, tinh thần của toàn xã hội, cùng với Nhà nước chăm lo NCC. Đối với các liệt sĩ và gia đình liệt sĩ, cần “tiếp tục tổ chức tốt việc thông báo, thông tin về mộ liệt sĩ đến thân nhân gia đình liệt sĩ; tôn tạo các công trình ghi công liệt sĩ hiện có; xây dựng và từng bước hoàn thiện các thiết chế tri ân liệt sĩ (nghĩa trang liệt sĩ, đài tưởng niệm liệt sĩ, đền thờ liệt sĩ) ở cấp xã, cấp huyện bằng nguồn ngân sách do Nhà nước bảo đảm, kết hợp với các nguồn xã hội hóa...”, theo Chỉ thị số 24-CT/TW, ngày 15-5-2013 của Bộ Chính trị “Về tiếp tục đẩy mạnh công tác tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ từ nay đến năm 2020 và những năm tiếp theo”.

Tiếp tục thực hiện tốt quy chế quản lý và sử dụng Quỹ “Đền ơn đáp nghĩa”. Đặc biệt, quỹ cần thu hút rộng rãi sự đóng góp tình nghĩa của mọi tầng lớp nhân dân, cơ quan, tổ chức chính trị-xã hội, doanh nghiệp và cả kiều bào ta ở nước ngoài…; bảo đảm công khai, minh bạch trong thu và sử dụng quỹ.

Trong công tác "đền ơn đáp nghĩa", ưu đãi NCC cũng cần tăng cường công tác kiểm tra, thanh tra, bảo đảm sự trong sáng, giàu đạo nghĩa dân tộc, thể hiện tốt sự trân trọng, biết ơn, tôn vinh đối với NCC và gia đình có công với Đảng, với Tổ quốc và nhân nhân. Bởi thực tế thời gian qua, trong quá trình thực hiện các chính sách ưu đãi NCC đã xuất hiện những tiêu cực, tham nhũng, hiện tượng lập hồ sơ giả để hưởng chế độ ưu đãi của Nhà nước. Cần tiếp tục thanh tra, kiểm tra phát hiện và xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm để không gây bức xúc trong dư luận, làm xói mòn lòng tin của nhân dân đối với Đảng, Nhà nước và của chính NCC. Đặc biệt, cần chú trọng công tác kiểm tra, thanh tra các khâu thực thi chính sách ở từng địa phương, ngành, cơ sở trong quá trình tổ chức thực hiện chính sách và hoạt động thực thi của công chức công vụ trong bộ máy nhà nước, bảo đảm đúng quy định, để các chính sách ưu đãi phải được thực hiện đúng, đầy đủ, kịp thời đối với NCC.

Kỷ niệm 70 năm Ngày Thương binh-Liệt sĩ, với lòng kính trọng và biết ơn của thế hệ hôm nay đối với lớp người đã hy sinh xương máu vì nền độc lập, tự do của Tổ quốc, Đảng, Nhà nước và toàn dân, toàn quân cùng phấn đấu thực hiện tốt nhất công tác "đền ơn đáp nghĩa" bằng tất cả trách nhiệm, nghĩa tình, góp phần thực hiện mục tiêu “Dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh”. Đó còn là yêu cầu của công tác giáo dục truyền thống, lòng yêu nước và tự hào dân tộc, đạo lý “Uống nước nhớ nguồn” đối với các thế hệ người Việt Nam, nhất là với thế hệ trẻ hôm nay.

Thượng tướng, TS NGUYỄN HUY HIỆU, Nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, nguyên Thứ trưởng Bộ Quốc phòng