Đẩy nhanh tiến độ, nâng cao hơn nữa hiệu quả tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ

Ngày 27-7-2013, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định 1237/QĐ-TTg phê duyệt “Đề án tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ từ nay đến năm 2020 và những năm tiếp theo” (gọi tắt là Đề án 1237); đồng thời, thành lập Ban Chỉ đạo quốc gia thực hiện Quyết định 1237 (gọi tắt là Ban Chỉ đạo quốc gia 1237). Với chức năng, nhiệm vụ được giao, Ban Chỉ đạo quốc gia 1237 đã phối hợp chặt chẽ với các ban, bộ, ngành, địa phương chỉ đạo, triển khai đồng bộ, quyết liệt nhiều giải pháp để nâng cao hiệu quả công tác tìm kiếm, quy tập HCLS và đã đạt được những kết quả tích cực. Nổi bật là, Ban Chỉ đạo quốc gia 1237 đã chỉ đạo các cơ quan, đơn vị, địa phương quán triệt sâu sắc Chỉ thị 24 của Bộ Chính trị; các văn bản quy định của Chính phủ; kế hoạch, hướng dẫn của Ban Chỉ đạo và Bộ Quốc phòng về thực hiện Đề án 1237… Trên cơ sở đó, các đơn vị, địa phương xây dựng kế hoạch thực hiện Đề án 1237 theo phạm vi, nhiệm vụ được phân công; đồng thời chỉ đạo kiện toàn, bổ sung Ban Chỉ đạo 1237 từ Trung ương đến địa phương; chú trọng lực lượng chuyên trách, thành lập lực lượng lâm thời để thực hiện nhiệm vụ tìm kiếm, quy tập HCLS.

Ban Chỉ đạo quốc gia 1237 đã ký kết với Trung ương Hội Cựu chiến binh Việt Nam về Chương trình phối hợp tuyên truyền, vận động cung cấp thông tin nâng cao hiệu quả công tác tìm kiếm, quy tập HCLS. Công tác thông tin tuyên truyền về tìm kiếm, quy tập HCLS được đẩy mạnh; các cơ quan báo chí Trung ương, địa phương và quân đội đều tăng số lượng bài viết, thời lượng phát sóng các chương trình về tìm kiếm, quy tập HCLS, góp phần cung cấp thông tin về liệt sĩ, phần mộ liệt sĩ tới các cơ quan chức năng và thân nhân, gia đình liệt sĩ; tạo sự quan tâm, lan tỏa trong các tầng lớp nhân dân, nhất là đối với các cựu chiến binh.

Cổng Thông tin điện tử Ngành Chính sách Quân đội là một kênh thông tin quan trọng, tuy được khai trương chưa lâu, nhưng đã phát huy tác dụng tích cực, giúp các cơ quan, đơn vị, địa phương và nhân dân truy cập tìm kiếm thông tin về liệt sĩ, mộ liệt sĩ. Trung tâm Phát thanh- Truyền hình Quân đội phát sóng hằng tuần chương trình “Đi tìm đồng đội” trên Kênh VTV2, Đài Truyền hình Việt Nam và Kênh truyền hình Quốc phòng Việt Nam; Báo Quân đội nhân dân mở các chuyên mục “Thông tin về mộ liệt sĩ” và “Nhắn tìm đồng đội”. Các đơn vị, địa phương có nhiều cách làm sáng tạo, hiệu quả, như: Phát tờ rơi, tổ chức hội thảo, hội nghị cung cấp thông tin về mộ liệt sĩ; cử cán bộ đến tận thôn, bản, xóm, ấp, nhất là vùng sâu, vùng xa, vừa khám bệnh, cấp thuốc miễn phí, tặng quà, kết hợp tuyên truyền, vận động nhân dân cung cấp thông tin về mộ liệt sĩ; qua đó thu thập thêm nhiều thông tin xác thực, góp phần đẩy nhanh tiến độ, nâng cao hiệu quả tìm kiếm, quy tập HCLS.

Để việc rà soát, hoàn thiện hồ sơ, danh sách mộ liệt sĩ và xây dựng cơ sở dữ liệu về liệt sĩ, mộ liệt sĩ được chính xác, Cục Chính sách (Tổng cục Chính trị) - Văn phòng Ban Chỉ đạo quốc gia 1237 đã tổ chức tập huấn toàn quân về công tác rà soát, hoàn thiện hồ sơ, danh sách liệt sĩ; xây dựng phần mềm quản lý thống nhất toàn quốc về liệt sĩ. Các đơn vị toàn quân đã tổ chức các nhóm đi xác minh, đối chiếu danh sách, hồ sơ liệt sĩ; phân tích, kết luận những thông tin chưa khớp, còn chồng chéo để hoàn thiện hồ sơ, danh sách liệt sĩ. Đến nay, nhiều đơn vị, địa phương đã cơ bản hoàn thành việc rà soát, hoàn thiện hồ sơ, danh sách liệt sĩ, như các Quân khu: 2, 5, 9; các Quân đoàn 1, 2; Quân chủng Hải quân; các Binh chủng: Hóa học, Đặc công, Công binh; Bộ CHQS các tỉnh, thành phố: Cao Bằng, Hà Giang, Đồng Nai, Đà Nẵng…; các Sư đoàn: 3 (Quân khu 1), 316 (Quân khu 2), 330 (Quân khu 9), 312 (Quân đoàn 1), 325 (Quân đoàn 2)...

Với phương châm “Còn thông tin về liệt sĩ, mộ liệt sĩ, còn tổ chức tìm kiếm, quy tập”, Ban Chỉ đạo 1237 các cấp đã chỉ đạo quyết liệt công tác tìm kiếm, quy tập HCLS, trọng tâm là ở các địa bàn trong nước; đã chủ động khắc phục khó khăn, có nhiều cách làm sáng tạo trong khai thác, xử lý thông tin và tìm được nhiều mộ tập thể, với nhiều HCLS. Điển hình, thời gian gần đây, tỉnh Hà Nam hoàn thành tìm kiếm, quy tập 1 khu vực có nhiều HCLS từ thời kỳ chống Pháp; tỉnh Gia Lai quy tập 1 khu vực mộ tập thể với 10 HCLS; tỉnh Đồng Nai quy tập 1 mộ tập thể với hàng trăm HCLS. Đội quy tập mộ liệt sĩ Cục Chính trị (Quân khu 2), Bộ CHQS tỉnh Nghệ An; Đội K70, Cục Chính trị Quân khu 7…đều quy tập được mộ tập thể của bộ đội ta tại Lào và Cam-pu-chia…Từ năm 2013 đến giữa tháng 6-2017, toàn quốc đã tìm kiếm, quy tập được hơn 11.820 HCLS ở trong và ngoài nước; riêng 6 tháng đầu năm 2017, toàn quốc tìm kiếm, quy tập được hơn 1.600 HCLS và 2 mộ tập thể.

Ban Chỉ đạo quốc gia 1237 mở rộng quan hệ hợp tác với các nước để cung cấp thông tin, nâng cao hiệu quả công tác tìm kiếm, quy tập HCLS. Ban Công tác đặc biệt, Ủy ban Chuyên trách Chính phủ đã đón tiếp, hội đàm với Ban Công tác đặc biệt Chính phủ Lào, Ủy ban Chuyên trách Chính phủ Vương quốc Cam-pu-chia về việc tiếp tục phối hợp tìm kiếm, quy tập HCLS các năm 2016 - 2017. Văn phòng Ban Chỉ đạo quốc gia 1237 đón tiếp, làm việc với Văn phòng Nhân sự và phúc lợi (Bộ Quốc phòng Hàn Quốc) và Tổ chức Hội Cựu chiến binh Mỹ tham chiến tại Việt Nam (VVA) để trao đổi, chia sẻ thông tin, kinh nghiệm tìm kiếm quân nhân hy sinh, mất tích trong chiến tranh, hỗ trợ nhận dạng HCLS. Các quân khu, địa phương có chung biên giới, các Đội quy tập mộ liệt sĩ thường xuyên phối hợp chặt chẽ với các quân khu, các địa phương và nhân dân các nước bạn Lào, Cam-pu-chia để khai thác, chia sẻ thông tin tìm kiếm, quy tập HCLS.

Để xác định danh tính hài cốt liệt sĩ còn thiếu thông tin, Bộ Quốc phòng chỉ đạo Cục Quân y, Viện Pháp y Quân đội lập “Dự án nâng cấp cơ sở giám định ADN giai đoạn 2”; tích cực triển khai phân tích, giám định ADN mẫu HCLS và mẫu sinh phẩm thân nhân liệt sĩ để xác định danh tính HCLS. Các cơ quan chức năng Bộ Quốc phòng đã chủ động, tích cực phối hợp nghiên cứu, xây dựng quy trình xác định danh tính HCLS còn thiếu thông tin, quy trình thu thập, xử lý dữ liệu thông tin về liệt sĩ phục vụ xác định danh tính HCLS còn thiếu thông tin bằng phương pháp thực chứng.

Cùng với những kết quả đạt được, công tác tìm kiếm, quy tập HCLS cũng còn những khó khăn, tồn tại cần khắc phục. Đó là, công tác tuyên truyền, vận động cung cấp thông tin về liệt sĩ, mộ liệt sĩ có đơn vị, địa phương thực hiện chưa thường xuyên, sâu rộng; tiến độ rà soát, hoàn thiện hồ sơ, danh sách liệt sĩ, xây dựng bộ cơ sở dữ liệu về liệt sĩ còn chậm. Việc tiếp nhận, xử lý thông tin về liệt sĩ, mộ liệt sĩ chưa đồng bộ, còn nhiều khó khăn; kết quả tìm kiếm, quy tập HCLS ở trong nước chưa đạt được chỉ tiêu đề ra.

Để thực hiện tốt hơn nữa công tác tìm kiếm, quy tập HCLS - một hoạt động thiết thực kỷ niệm 70 năm Ngày Thương binh - Liệt sĩ, thời gian tới, cấp ủy, chính quyền địa phương và lãnh đạo, chỉ huy các đơn vị cần tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo nâng cao nhận thức, trách nhiệm của các cấp, các ngành, tổ chức đối với công tác tìm kiếm, quy tập HCLS. Căn cứ yêu cầu nhiệm vụ tìm kiếm, quy tập HCLS được giao để xác định rõ mục tiêu, xây dựng kế hoạch, đề ra các giải pháp thực hiện cụ thể, sát với tình hình thực tiễn, có tính khả thi cao. Tích cực đổi mới nội dung, hình thức, phương pháp, nâng cao hiệu quả công tác tuyên truyền, vận động các tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước cung cấp thông tin và tham gia tìm kiếm, quy tập HCLS, thực hiện tốt phương châm “Đi tận ngõ, gõ từng nhà”. Triển khai thực hiện hiệu quả Chương trình phối hợp giữa Ban Chỉ đạo quốc gia 1237 với Trung ương Hội Cựu chiến binh Việt Nam; Chương trình phối hợp giữa Bộ CHQS các tỉnh, thành phố với Hội Cựu chiến binh cùng cấp ở địa phương về tuyên truyền, vận động cung cấp thông tin phục vụ tìm kiếm, quy tập HCLS. Tiếp tục kiện toàn các lực lượng chuyên trách, lâm thời trực tiếp làm nhiệm vụ tìm kiếm, quy tập HCLS, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ, nhất là ở các địa phương thuộc địa bàn trọng điểm, còn nhiều HCLS cần tìm kiếm, quy tập. Các cơ quan chức năng chủ động nghiên cứu, đề xuất, triển khai tổ chức thực hiện chế độ, chính sách và công tác bảo đảm đối với tổ chức, cá nhân làm nhiệm vụ tìm kiếm, quy tập HCLS, bảo đảm chặt chẽ, công khai, phù hợp với tình hình thực tiễn.

Các cơ quan, đơn vị, địa phương cần ưu tiên bố trí lực lượng, phương tiện, khẩn trương hoàn thành việc rà soát, hoàn thiện hồ sơ, danh sách liệt sĩ; xây dựng cơ sở dữ liệu về liệt sĩ, mộ liệt sĩ; thực hiện có hiệu quả việc lập bản đồ điểm về tìm kiếm, quy tập HCLS 3 cấp ở các tỉnh Hải Dương, Quảng Bình; tổ chức hội nghị rút kinh nghiệm về công tác rà soát, hoàn thiện hồ sơ, danh sách liệt sĩ ở 3 miền Bắc, Trung, Nam.

Thời gian tới, cần tập trung chỉ đạo quyết liệt, nâng cao hơn nữa hiệu quả tìm kiếm, quy tập HCLS ở địa bàn trong nước, nhất là ở các địa bàn trọng điểm còn nhiều HCLS; kịp thời khảo sát, tìm kiếm các địa điểm đã xác định được đầy đủ thông tin, nhất là các khu vực có mộ tập thể. Tăng cường phối hợp, làm tốt công tác tìm kiếm, quy tập HCLS quân tình nguyện và chuyên gia Việt Nam tại Lào và Cam-pu-chia; tổ chức cất bốc, di chuyển, đón nhận, bàn giao, an táng HCLS chặt chẽ, chu đáo, trang nghiêm, an toàn, thể hiện tình cảm, sự tri ân đối với các anh hùng liệt sĩ đã không tiếc máu xương vì nền độc lập, tự do của Tổ quốc.

NGÔ QUANG PHÚC, Phó chánh Văn phòng Ban Chỉ đạo quốc gia 1237