Vừa qua, có 2 chuyện liên quan đến đấu thầu khiến dư luận rất quan tâm, bàn luận nhiều.

Chuyện thứ nhất: Tập đoàn Sơn Hải khiếu nại về việc đã bỏ thầu với giá thấp nhất và cam kết bảo hành công trình tới 10 năm nhưng vẫn bị trượt gói thầu cao tốc TP Hồ Chí Minh-Thủ Dầu Một-Chơn Thành, đoạn qua tỉnh Bình Phước, với lý do hồ sơ dự thầu không đáp ứng yêu cầu kỹ thuật. Điều khiến dư luận thắc mắc là: Chúng ta lấy chất lượng công trình và giá cả làm thước đo hiệu quả, hay chúng ta coi trọng làm hồ sơ dự thầu "đẹp"? 

Chuyện thứ hai: Khi đấu thầu thuốc, trang thiết bị, vật tư y tế, các bệnh viện công không mua được hàng chất lượng cao vì quy định đấu thầu chọn giá thấp, dẫn đến chỉ mua được loại rẻ tiền. Hệ lụy nguy hiểm là ngành y Việt Nam “hiện đại thụt lùi” và hàng triệu người không được khám, điều trị bệnh bằng thuốc, trang thiết bị, vật tư y tế chất lượng cao.

Hai ví dụ trên là điển hình của những bất hợp lý trong đấu thầu. Các bệnh viện cần thuốc, trang thiết bị y tế tốt thì lại phải chọn sản phẩm giá rẻ, chất lượng thấp. Ngược lại, khi làm đường không chọn nhà thầu bỏ giá thấp đồng thời cam kết bảo hành vượt trội, mà chọn đơn vị bỏ thầu giá cao, thời gian bảo hành ngắn (nhưng có hồ sơ "đẹp" đáp ứng yêu cầu kỹ thuật).

Cần xóa bỏ bất cập trong tổ chức đấu thầu. Ảnh: baophapluat.vn

Chất lượng sản phẩm cung cấp cho người dùng và giá cả hợp lý là hai tiêu chí cao nhất đánh giá hiệu quả đấu thầu. Sản phẩm tốt và thời gian sử dụng dài ắt sẽ hiệu quả hơn (và ngược lại). Hai trường hợp trên, càng nghĩ sẽ càng thấy rõ sự vô lý trong tổ chức đấu thầu hiện nay.

Nói về những bất cập của Luật Đấu thầu, Tổng Bí thư Tô Lâm và nhiều chuyên gia đã chỉ rõ: Luật Đấu thầu có vấn đề. Đấu thầu mà chỉ được mua đồ rẻ, thì đất nước sẽ trở thành bãi rác của khoa học công nghệ! Nhưng nếu chỉ dựa vào hồ sơ dự thầu "đẹp", không xem xét hiệu quả thực chất, thì dẫn đến bệnh hình thức, tiêu cực, lãng phí, vì thực tế rất nhiều đơn vị trúng thầu triển khai thi công và bàn giao công trình không đúng, “đẹp” như hồ sơ dự thầu.

Theo ý kiến của các chuyên gia, doanh nghiệp và cơ quan, đơn vị, địa phương, nước ta có quá nhiều quy định rối rắm trong tổ chức đấu thầu, nhưng nặng về thủ tục hành chính, bắt bẻ hình thức là chủ yếu chứ không thực chất, dẫn đến nhiều hậu quả, thậm chí là “tiền mất, tật mang”. Thực tế, các doanh nghiệp tư nhân và hộ dân không áp dụng cách đấu thầu tưởng rất chặt chẽ, khắt khe, nhưng lại “lọt khe” nhiều tiêu cực, thiệt hại như vậy.

Giải bài toán hiệu quả đấu thầu không khó. Do đó, cử tri và nhân dân rất mong những bất hợp lý trong tổ chức đấu thầu sẽ được Quốc hội xem xét kỹ khi sửa đổi Luật Đấu thầu sắp tới, để Luật Đấu thầu không còn là nguyên nhân gây ra nhiều “tội” và “lợi bất cập hại” như Tổng Bí thư Tô Lâm đã chỉ rõ khi thảo luận tại phiên họp tổ Quốc hội ngày 17-5 vừa qua.

CÁT HUY QUANG

* Mời bạn đọc vào chuyên mục Kinh tế xem các tin, bài liên quan.