Rau an toàn cho cuộc sống xanh

Một sáng cuối tuần, trụ sở Hợp tác xã dịch vụ tổng hợp nông nghiệp xã Đặng Xá sôi nổi hơn ngày thường. Bà con nông dân trong xã tụ tập tại đây để tham gia lớp tập huấn về xử lý tuyến trùng trên cây rau, do một chuyên gia của Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật Hà Nội (Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn TP Hà Nội) đứng lớp. Trong vòng hai tiếng đồng hồ, bà con đã được giải đáp những thắc mắc trong việc phòng trừ sâu bệnh, kỹ thuật chăm sóc đất...

Theo ông Nguyễn Tuấn Khanh, Giám đốc Hợp tác xã dịch vụ tổng hợp nông nghiệp xã Đặng Xá, mỗi năm có khoảng từ 5 đến 7 lớp học như thế này, nhằm giúp bà con nông dân cập nhật những kiến thức trong trồng trọt và phòng trừ sâu bệnh. Mặc dù năm 2021, tình hình dịch Covid-19 diễn biến phức tạp, song bằng nhiều hình thức khác nhau, hợp tác xã đã phối hợp với một số đơn vị cập nhật những kiến thức mới về kỹ thuật trồng rau an toàn cho bà con.

leftcenterrightdel
 Lớp tập huấn về xử lý tuyến trùng trên cây rau tại Hợp tác xã dịch vụ tổng hợp nông nghiệp xã Đặng Xá.

Chăm chú ghi chép lại những kinh nghiệm từ chuyên gia, bà Nguyễn Thị Chung (67 tuổi, thôn Hoàng Long) phấn khởi hẳn vì từ nay bà đã có cách xử lý tuyến trùng trên cây rau. Nhà bà Chung hiện đang trồng 4 sào rau, với đủ các loại từ rau ăn lá đến rau ăn củ. Trước đây gia đình bà trồng lúa, nhưng vì ruộng ở trên cao mất nhiều công chăm sóc nên thu nhập không là bao.

Từ năm 2017, gia đình bà chuyển đổi sang mô hình trồng rau an toàn bằng phân hữu cơ, không thuốc bảo vệ thực vật đã mang đến hiệu quả hơn hẳn. Mỗi năm, 4 sào rau mang lại thu nhập khoảng 80 triệu đồng mà không tốn quá nhiều công chăm sóc. Để đáp ứng các tiêu chuẩn về trồng rau an toàn, bà Chung thường xuyên cập nhật những kiến thức trong trồng trọt, phòng trừ sâu bệnh từ các chuyên gia hàng đầu về nông nghiệp của Hà Nội.

Bà Nguyễn Thị Chung cho biết: “Thời gian qua, Hội Nông dân xã Đặng Xá, Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật Hà Nội đã hỗ trợ rất nhiều cho bà con nông dân chúng tôi. Ngoài được học tập kiến thức phòng trừ sâu bệnh miễn phí, hằng năm chúng tôi còn được tặng phân hữu cơ và màn phủ để phòng, chống lại thời tiết khắc nghiệt. Mặc dù thu nhập của gia đình tôi khá hơn trước nhiều, nhưng so với những gia đình đầu tư nhà lưới mái vòm thì chưa là gì”.

Đúng như giới thiệu của bà Nguyễn Thị Chung, tôi tìm tới cơ sở trồng rau an toàn theo mô hình nhà lưới mái vòm của gia đình anh Lê Văn Luyến-chị Bùi Thị Thanh Hường (thôn Hoàng Long). Năm 2017, gia đình anh Luyến đã đầu tư gần 200 triệu đồng lắp đặt nhà lưới mái vòm để trồng rau giống.

Nhìn những luống rau su hào, cải bắp giống xanh tốt và thân cây đều tăm tắp, tôi đã phần nào hình dung được tiện ích của mô hình này. Theo anh Lê Văn Luyến, rau trồng trong nhà lưới mái vòm giảm thiểu được thuốc bảo vệ thực vật, hạn chế sâu bệnh và người nông dân không vất vả mỗi khi thời tiết khắc nhiệt như mưa to gió lớn, rét đậm rét hại hay nắng gắt. Nhờ giảm được công chăm sóc, mỗi năm vườn rau của gia đình anh Luyến cho thu nhập trên 200 triệu đồng.

“So với trồng lúa trước đây thì thu nhập từ trồng rau an toàn cao hơn rất nhiều. Chúng tôi mong muốn Hội Nông dân xã Đặng Xá tiếp tục phối hợp với các cơ quan nhằm tạo điều kiện hơn nữa cho bà con được học tập kinh nghiệm, ứng dụng khoa học kỹ thuật trong trồng trọt”, anh Lê Văn Luyến đề xuất.

leftcenterrightdel
 Anh Lê Văn Luyến và chị Bùi Thị Thanh Hường chăm sóc vườn rau được gieo trồng trong nhà lưới mái vòm.

Năm 2021, tình hình thời tiết khắc nghiệt và sâu bệnh nhiều hơn khiến một số hộ gia đình có diện tích trồng rau lớn tại xã Đặng Xá gặp nhiều khó khăn. Trường hợp của chị Nguyễn Thị Tình (thôn Đổng Xuyên) là một ví dụ. Hiện tại, gia đình chị trồng gần 2 mẫu rau, nhưng do tuyến trùng phá hoại nên sản lượng năm thay thu được ít hơn nhiều so với mọi năm.

Chị Nguyễn Thị Tình tâm tư: “Không phải cứ trồng nhiều diện tích rau là mang lại thu nhập cao. Tôi đang tính tới phương án sẽ chuyển đổi mô hình trồng rau trong thời gian tới, áp dụng những thành tựu khoa học kỹ thuật để giảm thiểu sâu bệnh, nâng cao chất lượng sản phẩm”.

Mòn mỏi tìm đầu ra

Trong những năm qua, xã Đặng Xá nổi lên là một trong những vựa rau an toàn hàng đầu của Thủ đô Hà Nội, đời sống của người dân ngày càng được nâng cao. Theo số liệu mà ông Nguyễn Văn Đức, Chủ tịch Hội Nông dân xã Đặng Xá cung cấp, đến nay Đặng Xá có hơn 600 hộ trồng rau an toàn với tổng diện tích lên tới gần 110ha, trong đó có 15,1ha trồng rau đạt tiêu chuẩn VietGAP.

Tuy nhiên, cũng giống như trường hợp của nông sản tại một số địa phương khác, rau an toàn xã Đặng Xá đang gặp phải vấn đề về đầu ra. Theo đó, chỉ có 5 đến 10% tổng sản lượng rau của xã được các doanh nghiệp, hệ thống siêu thị đăng ký thu mua, phần lớn người dân phải tự tiêu thụ sản phẩm. Không bất ngờ khi hằng ngày, nhiều người dân xã Đặng Xá phải lọ mọ dậy từ sớm ra đồng cắt rau để mang đi chợ bán.

Ông Nguyễn Văn Đức tâm tư: “Xã Đặng Xá có truyền thống trồng rau, người dân nắm rất vững kỹ thuật canh tác và cho ra những sản phẩm đạt chất lượng tốt. Tuy nhiên, hiện tại rau Đặng Xá vẫn chưa chinh phục được những thị trường khó tính, chưa tạo được thương hiệu uy tín tại các hệ thống siêu thị tại Hà Nội. Chúng tôi rất trăn trở về vấn đề đầu ra và đang từng bước tuyên truyền để bà con nâng cao chất lượng sản phẩm, áp dụng những tiến bộ khoa học kỹ thuật vào trồng trọt đạt hiệu quả cao”.

leftcenterrightdel
 Rau an toàn Đặng Xá vẫn đang gặp khó khăn về đầu ra. 

Thời gian qua, Hội Nông dân xã Đặng Xá đã phối hợp với Hợp tác xã dịch vụ tổng hợp nông nghiệp xã Đặng Xá ký kết với một số đơn vị nhằm hỗ trợ tiêu thụ sản phẩm rau an toàn cho bà con và vận động các hộ gia đình phát triển theo mô hình hợp tác xã tiêu thu sản phẩm.

Đến nay, xã Đặng Xá đã có Hợp tác xã tiêu thụ nông sản an toàn Đặng Xá và Hợp tác xã nông sản an toàn Tùng Anh hoạt động theo mô hình tư nhân. Ngoài ra, Hội Nông dân xã Đặng Xá đã phối hợp với thôn Hoàng Long và Đổng Xuyên (hai thôn có diện tích trồng rau lớn nhất xã) tuyên truyền bà con thực hiện quy vùng sản xuất. Thông qua mô hình này, bà con tự đổi ruộng cho nhau, tạo nên diện tích canh tác lớn để dễ áp dụng máy móc, kỹ thuật vào trồng rau an toàn.

Để sản xuất rau an toàn đạt chất lượng cao thì cần phải áp dụng những tiến bộ khoa học kỹ thuật, trong đó mô hình trồng rau trong nhà lưới mái vòm mang lại những lợi ích và đạt hiệu quả cao. Tính đến nay, xã Đặng Xá mới chỉ có 10 hộ gia đình áp dụng mô hình trồng rau này, nguyên nhân là chi phí đầu tư ban đầu cao.

Để giải quyết vấn đề này, Hội Nông dân xã Đặng Xá đã đứng ra vay tín chấp, giúp 148 hộ dân tiếp cận với nguồn vay ưu đãi với số tiền gần 8 tỷ đồng. Trong năm 2021, đã có thêm 10 hộ trong xã Đặng Xá đăng ký sẽ xây dựng nhà lưới mái vòm để trồng rau an toàn.

Ông Nguyễn Văn Đức cho biết thêm: “Trong nhiều năm qua, Hội Nông dân xã Đặng Xá đã đứng ra tín chấp mua phân bón trả chậm. Theo đó, người dân đăng ký với hội và được mang phân bón về dùng trước, đến mùa thu hoạch rau bán rồi trả tiền sau. Năm 2021, hội đã phối hợp với một số đơn vị tổ chức chương trình đổi rơm lấy phân bón. Hiện tại ở xã Đặng Xá vẫn có một số diện tích trồng lúa, trước đây sau mỗi vụ mùa người dân đốt rơm rạ rất mất vệ sinh. Nhờ mô hình đổi 1kg rơm lấy 1kg phân bón, trong năm 2021 xã Đặng Xá không còn tình trạng đốt rơm. Trong đợt dịch Covid-19, giá phân bón tăng cao, Hội Nông dân xã Đặng Xá đã phối hợp với Công ty phân bón Hà Anh, tạo điều kiện để người dân trong xã mua được phân bón với giá bảo đảm”.

Bên cạnh việc nâng cao kỹ thuật trồng trọt, thời gian qua, được sự hướng dẫn của các chuyên gia Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật Hà Nội, Trạm Bảo vệ thực vật huyện Gia Lâm, nông dân xã Đặng Xá đã trồng thử một số loại cây ăn quả có giá trị kinh tế cao như: Dưa hữu cơ, dưa bạch ngọc…

Năm 2021, Hội Nông dân xã Đặng Xá phối hợp với Hợp tác xã dịch vụ tổng hợp nông nghiệp xã Đặng Xá xây dựng thương hiệu OCOP cho một số sản phẩm rau chủ lực như trên địa bàn xã. Qua đánh giá các sản phẩm bắp cải, su hào, cải xanh, cải ngồng đạt chất lượng 4 sao. Sản phẩm súp lơ, rau muống, cải thảo đạt tiêu chuẩn chất lượng 3 sao.

Ông Nguyễn Tuấn Khanh, Giám đốc Hợp tác xã dịch vụ tổng hợp nông nghiệp xã Đặng Xá cho biết: “Từ nhiều năm nay, sự quan tâm của TP Hà Nội, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn TP Hà Nội đã hỗ trợ khoa học kỹ thuật, vật tư, phân bón, thuốc bảo vệ thực vật để người dân Đặng Xá có điều kiện thuận lợi trồng rau an toàn. Mong rằng trong thời gian tới, chất lượng rau an toàn Đặng Xá tiếp tục được nâng cao, bà con nông dân không còn lo lắng về sâu bệnh và đầu ra sản phẩm”.

Bài và ảnh: HỮU TRƯỞNG