QĐND - Đầu tháng 6 vừa qua, Đại học Quốc gia Hà Nội đã công bố các dạng bài tuyển sinh vào trường này. Theo PGS, TS Nguyễn Quý Thanh, Viện trưởng Viện Đảm bảo chất lượng giáo dục, cách thiết kế bài thi tương tự như cấu trúc và nội dung của các bài thi chuẩn hóa SAT (bậc đại học), hay GRE (bậc sau đại học) của Mỹ.

Cách đây 3 năm, Quân đội nhân dân là một trong những tờ báo đầu tiên nêu lên vấn đề phải thay đổi thi cử, trong đó có nhắc đến bài thi theo chuẩn SAT của Mỹ. Hầu hết những câu hỏi trong các bài thi này không bắt học sinh phải “học vẹt”, không phải vận dụng các kiến thức cao siêu như tích phân, logarit, phương trình mặt phẳng… mà lại gắn với đời sống thường nhật của công dân.

Trong một buổi quán triệt Nghị quyết 29 của Ban Chấp hành Trung ương (về Đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế), Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo nhận xét, từ khi ra trường đến khi làm đến “Tư lệnh ngành”, ông chưa hề dùng đến logarit. Vậy tại sao lại bắt các cháu phải học những kiến thức cao siêu, khi mà đông đảo các cháu đều không đi theo hướng thành người nghiên cứu toán?

Đề thi tốt nghiệp THPT năm nay đã được dư luận đánh giá cao nhờ sự đổi mới, đưa những vấn đề thời sự cho học sinh được thể hiện quan điểm cá nhân trong các môn xã hội. Nhưng đề thi các môn tự nhiên vẫn chưa có sự thay đổi lớn. Vẫn là tích phân, logarit, giải phương trình dùng “mẹo”… trong môn Toán; là hạt phôtôn, phản ứng phân hạch… của Vật lý; là những công thức hóa học “loằng ngoằng”, phản ứng trùng ngưng… môn Hóa… Những kiến thức này liệu có ý nghĩa gì với những em sau này làm về Kinh tế, Luật, Khoa học xã hội và nhân văn? Thậm chí, ngay cả nhiều kỹ sư cũng không dùng đến các kiến thức “hàn lâm” như vậy.

Những video tiêu cực trong phòng thi có thể khiến người ta lên án về bệnh thành tích, về việc dối trá trong thi cử. Nhưng mặt khác, cũng là lúc cần xem lại khâu ra đề có đánh đố các em không, có bắt các em và thầy cô buộc phải “phạm luật” để có tấm bằng tốt nghiệp đi xin việc?

Thay vì ra những đề như trên, sao chúng ta không thay đổi bằng cách: Đưa những bài liên quan đến lãi suất ngân hàng khi gia đình gửi tiền trong môn Toán, ra câu hỏi về cách sử dụng và bảo quản thiết bị điện gia dụng trong môn Vật lý, cách chăm sóc em bé khi bị sốt trong môn Sinh học… Đó là những câu hỏi đơn giản nhưng thiết thực mà kỳ thi tốt nghiệp (và phần thi dành cho xét tốt nghiệp trong “kỳ thi gộp” sau này) cần hướng tới. Đó cũng chính là những nội dung cần có trong các cuốn sách giáo khoa sau này, theo đề nghị của nhiều nhà giáo, chứ không phải những lý thuyết cao siêu nhưng hàn lâm. Ngay cả khi chưa biên soạn xong sách giáo khoa mới thì trong thời kỳ “quá độ”, ngành giáo dục vẫn có thể ra những đề như vậy, vì nó không hề làm người thi phải học “nhồi nhét” căng thẳng, mà lại giúp các em yêu khoa học hơn, vì gắn với thực tiễn.

Một ý nghĩa nữa từ cách đổi mới thi cử này, là ngay từ bậc phổ thông, các em có xu hướng ứng dụng những kiến thức đã học vào cuộc sống; tránh học thêm-dạy thêm tràn lan, có thời gian để giúp đỡ gia đình và tìm hiểu những vấn đề xã hội xung quanh…

Kỹ sư HOÀNG TUÂN