QĐND - Đó là khẳng định của Phó thống đốc Ngân hàng Nhà nước (NHNN) Việt Nam Đào Minh Tú tại cuộc họp báo ngày 21-1. Lãnh đạo NHNN Việt Nam nhấn mạnh, dịp Tết Nguyên đán Ất Mùi-2015 sẽ không in mới tiền mệnh giá 5000 đồng, 2000 đồng, 1000 đồng và 500 đồng, tiết kiệm được số tiền khoảng 580 tỷ đồng…

"Nóng" tiền mặt dịp Tết

Phó thống đốc Đào Minh Tú cho biết, nhu cầu tiền mặt tăng cao cả về số lượng và cơ cấu mệnh giá vào dịp Tết Nguyên đán Ất Mùi-2015 nên NHNN đã chủ động xây dựng các phương án cung ứng tiền mặt, đồng thời tổ chức điều chuyển tiền mặt tới các NHNN chi nhánh tỉnh, thành phố để nâng cao dự trữ, sẵn sàng đáp ứng đủ nhu cầu tiền mặt của các tổ chức, cá nhân. Theo thống kê sơ bộ, đến hết năm 2014, cả nước đã có hơn 79 triệu thẻ ATM do 52 tổ chức tín dụng phát hành. Số lượng máy ATM được lắp đặt trên toàn quốc là 15.931 máy. Số lượng máy POS cũng được phát triển đạt tới 167.943 máy, góp phần giảm bớt áp lực cho hệ thống ATM của các ngân hàng. Tuy nhiên, do thói quen sử dụng tiền mặt của người dân còn phổ biến nên các giao dịch qua ATM chủ yếu vẫn là giao dịch rút tiền mặt. Mặc dù tỷ lệ giao dịch rút tiền mặt qua ATM đã giảm so với các năm trước nhưng vẫn chiếm gần 80% tổng số giao dịch qua ATM. Đặc biệt vào dịp lễ, Tết, nhu cầu rút tiền mặt qua ATM thường tăng mạnh, gây áp lực lớn và dẫn đến tình trạng quá tải ATM. Chính vì thế, NHNN đã yêu cầu các ngân hàng phải bảo đảm hoạt động của hệ thống ATM thông suốt, tiếp quỹ đầy đủ và kịp thời. Ngoài ra cần chủ động lập kế hoạch tăng cường các biện pháp phục vụ chi trả lương, thực hiện chi trả lương bằng tiền mặt cho doanh nghiệp tại các khu vực có ATM không đáp ứng kịp thời nhu cầu chi lương, thưởng Tết, tránh gây bức xúc trong dư luận. NHNN chi nhánh tỉnh, thành phố phải theo dõi, chỉ đạo sát sao công tác bảo đảm chất lượng dịch vụ, an ninh và an toàn hoạt động ATM trên từng địa bàn.

Phó thống đốc Đào Minh Tú giải đáp thắc mắc về nhu cầu tiền mặt trong dịp Tết.

 

NHNN sẽ chủ động thực hiện công tác giám sát tình hình hoạt động các máy ATM/POS để kịp thời chỉ đạo, cảnh báo các ngân hàng trong công tác phòng, chống tội phạm. Qua đó phát hiện và xử lý kịp thời các dấu hiệu mất an toàn, góp phần giảm bớt rủi ro trong thanh toán, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân, đặc biệt vào dịp cuối năm là thời điểm tội phạm hoạt động mạnh. NHNN cũng chủ động thường xuyên theo dõi, giám sát, cập nhật phản ánh của dư luận về tình hình hoạt động ATM để có phản hồi hoặc chỉ đạo các tổ chức phát hành thẻ xử lý nhanh chóng, kịp thời các vấn đề phát sinh khi có khiếu nại của khách hàng hay những thông tin phản ánh trên các phương tiện thông tin đại chúng. Tuy nhiên, theo Phó thống đốc Đào Minh Tú, nếu xét trên phương diện kinh tế thị trường hiện nay, các máy ATM vẫn chỉ mang tính chất phục vụ là chủ yếu. Mức phí so với tỷ lệ đầu tư, trang thiết bị, lắp đặt, điều hành, bảo dưỡng… cho một máy ATM là quá lớn so với mức phí thu cho các giao dịch. Vì vậy, các ngân hàng thương mại phải quan tâm tốt nhất theo hướng hợp lý, đối với các khu công nghiệp, nhà máy tập trung đông người lao động cần áp dụng nhiều biện pháp trả tiền linh hoạt, tránh tạo áp lực quá tải cho các máy ATM. NHNN đã xem xét cho phép một số ngân hàng triển khai dịch vụ ATM lưu động nhằm hỗ trợ giảm tải cho các ATM cố định, nhất là vào các thời gian cao điểm, các ngày trả lương của khách hàng trên cơ sở bảo đảm an toàn cho khách hàng và ngân hàng. Cụ thể là đã có Ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam (VietinBank) và Ngân hàng TMCP Đông Á đăng ký thực hiện ATM lưu động trong dịp Tết năm nay.

Hạn chế in tiền lẻ - tiết kiệm và văn hóa

Theo ông Nguyễn Chí Thành, Cục trưởng Cục Phát hành kho quỹ (NHNN), thời gian vừa qua, chủ trương của NHNN không phát hành một số loại tiền mới in mệnh giá nhỏ ra lưu thông dịp Tết Nguyên đán nhằm hạn chế sử dụng tiền nhỏ trong hoạt động văn hóa, lễ hội, tín ngưỡng... đã nhận được sự quan tâm, phối hợp tích cực của các bộ, ban, ngành liên quan, được cơ quan báo chí cũng như dư luận xã hội đồng tình ủng hộ. Qua khảo sát thực tế trong mùa lễ hội 2014 cho thấy, việc sử dụng tiền mệnh giá nhỏ tại khu vực đền, chùa, khu di tích, lễ hội bước đầu đã có những chuyển biến tích cực, hiện tượng đặt tiền lễ, ném tiền, thả tiền… đã giảm so với các năm trước. Hoạt động đổi tiền hưởng chênh lệch phần nào đã được chấn chỉnh. Việc hạn chế phát hành tiền mới mệnh giá nhỏ ra lưu thông đã khiến cho tỷ lệ tiền mệnh giá nhỏ quay về hệ thống ngân hàng sau dịp lễ hội thấp hơn nhiều so với các năm trước, góp phần giảm tình trạng quá tải tại các kho tiền của ngân hàng, tạo thuận lợi cho công tác bảo quản, kiểm đếm và tuyển chọn tiền cũng như bảo đảm các yêu cầu về an toàn kho quỹ. Phó thống đốc Đào Minh Tú nhấn mạnh, việc sử dụng tiền lẻ số lượng lớn tại các lễ hội, đình chùa, nhất là trong dịp trước và sau Tết không chỉ phản cảm về văn hóa xã hội mà còn gây lãng phí không nhỏ… Năm 2014, NHNN chủ trương không in thêm tiền mới mệnh giá 500,  1000, 2000 đồng vào lưu thông dịp Tết, năm nay tiền mệnh giá từ 5000 đồng trở xuống cũng sẽ không in mới. Qua khảo sát sơ bộ tại 3 tỉnh, thành phố có nhiều đình chùa, lễ hội là: Hà Nội, Bắc Ninh và Hải Dương thì năm 2013 dừng in mới tiền 500 đồng đã tiết kiệm được chi phí từ các khâu in ấn, kiểm đếm, phân loại, vận chuyển, thu hồi... là hơn 94 tỷ đồng. Năm 2014 dừng in mới tiền mệnh giá 1000 và 2000 đồng giúp tiết kiệm được hơn 409 tỷ đồng. Năm 2015 sẽ không in mới tiền mệnh giá 5000 đồng giúp tiết kiệm khoảng 171 tỷ đồng, tính cả 3 mệnh giá trước đây dừng in mới sẽ tiết kiệm được 580 tỷ đồng.

Các ngân hàng sẽ bảo đảm đủ tiền mặt cung ứng trong dịp Tết Nguyên đán Ất Mùi - 2015.

 

NHNN đã phối hợp với các Bộ: Công an; Công Thương; Văn hóa, Thể thao và Du lịch;  Thông tin và Truyền thông;  Ban Tuyên giáo Trung ương, Ban Tôn giáo Chính phủ và các địa phương… tích cực tuyên truyền vận động năm 2015 không sử dụng tiền nhỏ lẻ bất hợp lý. Để thực hiện mạnh hơn chủ trương này, đặc biệt chú trọng hiện tượng đổi tiền lẻ ăn chênh lệch, năm nay NHNN đã trình Chính phủ Nghị định 96, trong đó có quy định xử phạt hành chính đối với vấn đề đổi tiền bất hợp pháp. Các cơ quan chức năng sẽ phối hợp xử lý quyết liệt hành vi sai phạm này.

Phó thống đốc Đào Minh Tú nói thêm, hiện nay, đồng tiền xu đủ tiêu chuẩn vẫn có giá trị lưu thông bình thường; nếu cơ quan, tổ chức, cá nhân muốn đổi thì cứ đến các ngân hàng và việc quy đổi này hoàn toàn miễn phí.

Bài và ảnh: HOÀNG TRƯỜNG GIANG