QĐND - Đó là ý kiến của nhiều chuyên gia kinh tế tại Hội thảo “Lạm phát thấp ở Việt Nam, cơ hội và thách thức” do Viện Kinh tế-Tài chính tổ chức vào cuối năm 2014. Theo các đại biểu, nước ta đang có “cặp đôi lý tưởng” của nền kinh tế, đó là tăng trưởng cao-lạm phát thấp. Đây là cơ hội vàng để Việt Nam tái cấu trúc nền kinh tế-điều kiện căn bản để phát triển bền vững trong tương lai.

Lạm phát thấp kỷ lục

Một trong những sự kiện nổi bật nhất của nền kinh tế nước ta trong năm 2014 là mức tăng rất thấp của chỉ số giá tiêu dùng (CPI). CPI tháng 12-2014 chỉ tăng 1,84% so với tháng 12-2013, chỉ số CPI bình quân năm 2014 chỉ tăng 4,09% so với năm 2013. Mức lạm phát này thấp kỷ lục trong 13 năm qua, thấp hơn nhiều so với chỉ tiêu 7% Quốc hội đề ra từ đầu năm. CPI năm 2014 chỉ bằng 1/4 CPI bình quân năm trong thời kỳ 2002-2013. Năm 2014 cũng là năm thứ ba liên tiếp CPI tăng chậm lại. Các chuyên gia kinh tế cho rằng, CPI đã ở trạng thái thoát ra khỏi chu kỳ “một năm tăng thấp, hai năm tăng cao” lặp đi lặp lại trong thời kỳ 2004-2011.

Giá xăng dầu giảm là nguyên nhân quan trọng dẫn tới lạm phát thấp.

 

Tốc độ tăng của CPI năm 2014 còn cho thấy, quan hệ cung-cầu đã đảo chiều (từ cầu lớn hơn cung trong thời kỳ trước năm 2011, sang cầu nhỏ hơn cung từ năm 2012 đến nay). Do vậy, áp lực của yếu tố cầu kéo giảm xuống. Giá nhập khẩu tính bằng USD giảm, tỷ giá VND/USD tăng thấp (tăng 0,6%), nên giá nhập khẩu tính bằng VND giảm, đặc biệt là giá xăng dầu giảm 11 lần trong năm; lãi suất vay ngân hàng giảm..., nên áp lực của yếu tố chi phí đẩy không lớn.

TS Ngô Thị Ánh Dương, Phó vụ trưởng Vụ Thống kê Giá, Tổng cục Thống kê nhận xét: Có thể nói, năm 2014 là một năm thành công của ổn định giá cả sau một quá khứ có nhiều năm giá tăng cao và bất thường. Chuyện tăng giá năm 2014 không còn là nỗi lo thường trực từ Chính phủ đến doanh nghiệp và người dân.         

Tăng trưởng kinh tế quý sau cao hơn quý trước

Ngày 27-12-2014, tại cuộc họp báo công bố tình hình kinh tế-xã hội năm 2014, TS Nguyễn Bích Lâm, Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê khẳng định: Bức tranh tổng thể nền kinh tế năm 2014 đã có những cải thiện rõ nét so với năm 2013. Tổng sản phẩm trong nước (GDP) năm 2014 tăng 5,98% so với năm 2013, trong đó quý I tăng 5,06%; quý II tăng 5,34%; quý III tăng 6,07%; quý IV tăng 6,96%. Mức tăng trưởng năm 2014 cao hơn mức tăng 5,25% của năm 2012 và mức tăng 5,42% của năm 2013 cho thấy, dấu hiệu tích cực của nền kinh tế. Trong mức tăng 5,98% của toàn nền kinh tế, khu vực nông, lâm nghiệp và thủy sản tăng 3,49%, cao hơn mức 2,64% của năm 2013; khu vực công nghiệp và xây dựng tăng 7,14%, cao hơn nhiều so với mức tăng 5,43% của năm trước; khu vực dịch vụ tăng 5,96%. Cơ cấu nền kinh tế năm 2014 tiếp tục đổi mới theo hướng tích cực. Khu vực nông, lâm nghiệp và thủy sản chiếm tỷ trọng 18,12%; khu vực công nghiệp và xây dựng chiếm 38,50%; khu vực dịch vụ chiếm 43,38% (cơ cấu tương ứng của năm 2013 là: 18,38%; 38,31%; 43,31%).

Góp phần quan trọng tạo ra sự tăng trưởng kinh tế năm 2014 quý sau cao hơn quý trước là các giải pháp tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp đã phát huy tác dụng tích cực. Theo Tổng cục Thống kê, xu hướng thanh lọc diễn ra từ năm 2013 đến nay đã sàng lọc những doanh nghiệp thực sự có chất lượng, không chỉ linh hoạt để tồn tại qua giai đoạn khó khăn nhất mà còn tìm kiếm thêm cơ hội kinh doanh mới để mở rộng quy mô hoạt động. Cụ thể, trong năm 2014, có 22,8 nghìn lượt doanh nghiệp thay đổi tăng vốn với tổng số vốn đăng ký tăng thêm là 595,7 nghìn tỷ đồng. Như vậy, tổng số vốn đăng ký mới và đăng ký bổ sung thêm vào nền kinh tế trong năm 2014 là 1027,9 nghìn tỷ đồng, bao gồm 595,7 nghìn tỷ đồng của doanh nghiệp đăng ký thành lập mới và 432,2 nghìn tỷ đồng của doanh nghiệp thay đổi tăng vốn.

Thời cơ phát triển

Tại cuộc hội thảo “Lạm phát thấp ở Việt Nam, cơ hội và thách thức”, nhiều chuyên gia kinh tế nhận định: Mức lạm phát thấp sẽ kéo dài trong năm 2015 và nhiều khả năng sẽ là suốt giai đoạn 2016-2020. Lạm phát thấp sẽ mở ra cơ hội để nước ta thực hiện những chính sách điều hành vĩ mô, trong đó có tái cấu trúc nền kinh tế-điều kiện căn bản để nền kinh tế hồi phục trong dài hạn. Theo TS Nguyễn Ngọc Tuyến,  Viện trưởng Viện Kinh tế-Tài chính, lạm phát thấp và thấp hơn nhiều so với tốc độ tăng trưởng kinh tế cũng là cơ hội để điều hành tỷ giá và lãi suất ở mức hợp lý hơn. Đây có lẽ là thời điểm chín muồi để tiếp tục hạ thêm lãi suất huy động, từ đó giảm tối đa lãi suất cho vay để tạo điều kiện thúc đẩy sản xuất-kinh doanh, tạo môi trường cho các nhà đầu tư, nhất là nhà đầu tư nước ngoài. CPI thấp và ổn định cũng sẽ thúc đẩy năng suất lao động, tạo công ăn việc làm, từ đó góp phần cải thiện mức sống thực tế của người dân.

Tuy nhiên, một số chuyên gia kinh tế cũng cho rằng, kinh tế Việt Nam trong năm 2015 vẫn phải đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức khi tình hình thế giới còn nhiều biến động khó lường. Nợ xấu vẫn còn nhiều quan ngại. Cầu nội địa tuy tăng hơn năm trước nhưng chưa mạnh. Cán cân thương mại thặng dư song chưa thật vững chắc...

TS Nguyễn Thanh Sơn (Đại học Quốc gia Hà Nội) kiến nghị, để thực hiện thành công tái cấu trúc nền kinh tế trong năm 2014, Chính phủ cần kiên định mục tiêu ổn định kinh tế vĩ mô và thực hiện tốt chính sách tiền tệ linh hoạt, chính sách tài khóa chặt chẽ, điều hành lãi suất phù hợp với mục tiêu kiểm soát lạm phát. Đồng thời, tiếp tục cải thiện môi trường đầu tư, tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp… nhằm bảo đảm hài hòa giữa các mục tiêu kiểm soát lạm phát và tăng trưởng kinh tế trong thời gian tới.

Bài, ảnh: ĐỖ PHÚ THỌ