Phát huy các yếu tố nội lực để thúc đẩy tăng trưởng

Đồng chí Nguyễn Văn Bình, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng ban Kinh tế Trung ương và đồng chí Phùng Quốc Hiển, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó chủ tịch Quốc hội đồng chủ trì diễn đàn. Trong khuôn khổ diễn đàn có Hội thảo về “Ổn định kinh tế vĩ mô-Động lực phát triển” và hai Hội thảo chuyên đề về “Phát triển nông nghiệp chất lượng, hiệu quả”, “Phát triển ngành công nghiệp dược phẩm tại Việt Nam, tầm nhìn 2035”.

Yếu tố nào đang cản trở tăng trưởng kinh tế?

Chia sẻ các thông tin cập nhật về tình hình kinh tế-xã hội đất nước trong 6 tháng đầu năm 2017, Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Đặng Huy Đông cho biết, trong nửa đầu năm nay, bên cạnh khó khăn vẫn có nhiều yếu tố thuận lợi, tác động tích cực đến nền kinh tế. Trong đó, thu hút đầu tư nước ngoài tăng mạnh, kinh tế vĩ mô duy trì ổn định, lạm phát được kiểm soát, ước tính tháng 6-2017, chỉ số giá tiêu dùng (CPI) giảm khoảng 0,3% so với tháng trước và tăng khoảng 4,2% so với cùng kỳ năm 2016. Một số lĩnh vực đạt mức tăng trường khá như công nghiệp, xây dựng, chế biến, chế tạo, dịch vụ, du lịch... Theo Thứ trưởng Đặng Huy Đông, tăng trưởng GDP trong 6 tháng đầu năm 2017 có khả năng đạt mức 5,5-5,7%, bám sát kế hoạch đề ra. "Những số liệu này cho thấy công tác điều hành của Chính phủ đã đạt được những kết quả tích cực, hướng đến mục tiêu tăng trưởng GDP cả năm 2017 đạt 6,7%. Quan điểm của Chính phủ là không tăng trưởng bằng mọi giá nhưng cũng không lãng phí cơ hội để thúc đẩy tăng trưởng. Nỗ lực tối đa, khơi dậy tiềm năng, tận dụng cơ hội để tăng trưởng ở mọi ngành, mọi lĩnh vực, không phụ thuộc vào một ngành hay một lĩnh vực nào"-Thứ trưởng Đặng Huy Đông chia sẻ.

Nhìn nhận về mục tiêu tăng trưởng GDP 6,7% của năm 2017, PGS, TS Nguyễn Hồng Sơn, Phó giám đốc Đại học Quốc gia Hà Nội, cho rằng: Việc đặt ra mục tiêu này là hoàn toàn chính đáng bởi nếu không đạt mục tiêu tăng trưởng thì một số cân đối vĩ mô khác, đặc biệt là cân đối ngân sách có thể sẽ bị phá vỡ, tỷ lệ nợ công sẽ vượt trần, kinh tế Việt Nam có nguy cơ tụt hậu xa hơn, rơi vào bẫy thu nhập trung bình, đồng thời có những tác động tiêu cực đến tiêu dùng, đầu tư... Tuy nhiên, để đạt được mục tiêu này, theo ý kiến nhiều chuyên gia, sẽ còn không ít thử thách. Theo TS Nguyễn Xuân Thành, Giám đốc phát triển (Trường Đại học Fulbright Việt Nam), tăng trưởng GDP của năm 2017 có thể ở mức 6,4-6,5%, do vậy, bên cạnh mục tiêu đặt ra để phấn đấu cũng cần phải đưa ra dự báo tăng trưởng để cập nhật, điều chỉnh cho phù hợp với thực tế.

TS Nguyễn Xuân Thành cũng chỉ ra một số yếu tố tích cực tác động đến tăng trưởng, trước hết, kinh tế thế giới đang phục hồi, thể hiện qua số liệu xuất khẩu của nước ta tăng mạnh. Bên cạnh đó, một số kết quả điều tra gần đây cho thấy, doanh nghiệp Việt Nam rất lạc quan về khả năng gia tăng sản xuất, kinh doanh, niềm tin của người tiêu dùng, sức mua được cải thiện, tăng trưởng tiêu dùng rất mạnh, tạo nên động lực chính để duy trì tăng trưởng kinh tế. Chính phủ đang nỗ lực cải thiện môi trường đầu tư, kinh doanh, truyền đi những thông điệp tích cực đến người dân, doanh nghiệp. Tuy nhiên, TS Nguyễn Xuân Thành nhận định, rào cản chính ảnh hưởng đến tăng trưởng kinh tế là do chậm tái cấu trúc nền kinh tế. Cụ thể, nợ xấu của hệ thống ngân hàng là gánh nặng lớn kéo tăng trưởng đi xuống, do vậy, chính sách cần ưu tiên hàng đầu là lành mạnh hóa hệ thống ngân hàng thương mại thông qua xử lý nợ xấu và nâng vốn chủ sở hữu. Một vấn đề khác cũng cần được quan tâm là đóng góp của đầu tư công vào tăng trưởng bị hạn chế do áp lực tăng nợ công. TS Nguyễn Xuân Thành đề xuất, sử dụng nguồn lực từ đầu tư tư nhân để thúc đẩy tăng trưởng thông qua cơ chế đối tác công-tư (PPP) và tiếp tục cải cách thể chế để nâng cao hiệu quả đầu tư công.

Sản xuất, lắp ráp ô tô tại Nhà máy ô tô Cửu Long TMT (tỉnh Hưng Yên). Ảnh: ĐỖ HƯNG 

Khơi dậy các nguồn lực

Đánh giá về các kịch bản tăng trưởng kinh tế năm 2017 mà Việt Nam có thể đạt được, PGS, TS Nguyễn Hồng Sơn lưu ý, chúng ta sẽ phấn đấu để đạt mức tăng trưởng tốt nhất nhưng không phải bằng mọi giá vì phải bảo đảm tăng trưởng bằng các yếu tố dài hạn chứ không chỉ tính trong ngắn hạn. PGS, TS Nguyễn Hồng Sơn đề nghị, để đẩy mạnh cải cách hành chính, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh cần đặt ra các mục tiêu cụ thể, có thể đo lường được, đánh giá được. Đồng thời cần có chương trình nâng cao năng lực và tạo động lực cho cán bộ cấp thừa hành, tức là cấp phòng, chuyên viên, kích thích họ làm việc thay vì chỉ trích bởi đây là lực lượng hỗ trợ trực tiếp cho người dân, doanh nghiệp. Bên cạnh đó, cần củng cố niềm tin của khu vực kinh tế tư nhân. Cách làm trực tiếp, có tác động nhanh chóng để củng cố niềm tin cho doanh nghiệp là giảm chi phí chính thức và loại bỏ những chi phí không chính thức.

Theo TS Cấn Văn Lực, chuyên gia về tài chính ngân hàng, 3 yếu tố có thể giải quyết được bài toán tăng trưởng, trước hết là kích thích tiêu dùng bởi tiêu dùng chiếm 75% GDP, nếu kích cầu để tiêu dùng tăng thêm 1% thì nền kinh tế có thêm hàng chục nghìn tỷ đồng. Thứ hai là lĩnh vực dịch vụ, đặc biệt chú trọng phát triển du lịch, nếu có giải pháp tốt, chúng ta có thể đạt tăng trưởng du lịch hơn 30% năm 2017. Ngoài ra, cần quyết liệt hơn nữa trong việc tạo môi trường kinh doanh thuận lợi để doanh nghiệp phát triển.

Cùng với đóng góp của khu vực kinh tế tư nhân, TS Nguyễn Đình Cung, Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương, cũng nhấn mạnh đến vai trò của khu vực kinh tế Nhà nước. Với tổng tài sản rất lớn, TS Nguyễn Đình Cung cho rằng, khu vực này có thể đóng góp khoảng 4,5% cho tăng trưởng GDP. Thêm vào đó, cần tạo thuận lợi để thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) đã cam kết và vốn ODA đã ký kết. TS Nguyễn Đình Cung cũng nhấn mạnh đến động lực tăng trưởng từ các vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ và Nam Bộ. Hai vùng này chiếm hơn 50% GDP cả nước, 70% đầu tư FDI và hơn 2/3 tổng thu ngân sách Nhà nước. Đây là những địa phương tập trung tiềm năng tăng trưởng kinh tế của cả nước nên cần được chú trọng đầu tư, trước hết là đầu tư cơ sở hạ tầng để tăng tính kết nối.

Phát biểu tại diễn đàn, đồng chí Nguyễn Văn Bình, Trưởng ban Kinh tế Trung ương cho rằng, Việt Nam hiện đã đạt đến một trình độ phát triển kinh tế mà để tiếp tục tiến bước trở thành một nước có thu nhập cao hơn, cần phải có sự đột phá trong chính sách. Lấy dẫn chứng từ kinh nghiệm của Nhật Bản những năm 60 của thế kỷ 20, đồng chí Nguyễn Văn Bình chia sẻ, Nhật Bản đã tăng gấp đôi GDP chỉ trong 6 năm nhờ các giải pháp chính sách đồng bộ, tập trung phát triển công nghiệp, thúc đẩy tự do hóa thương mại, đẩy mạnh đầu tư vào cơ sở hạ tầng, đổi mới công nghệ và đặc biệt là giáo dục. Theo đồng chí Nguyễn Văn Bình, cần xác định những "điểm nghẽn", những "nút thắt" và đề xuất các giải pháp mang tính trung, dài hạn cho nền kinh tế. Trong đó cần phải định vị kinh tế Việt Nam trong chuỗi cạnh tranh kinh tế toàn cầu; nhận dạng và đánh giá những nguồn nội lực của đất nước, nhất là những nguồn lực chưa được phát huy đầy đủ; đánh giá quá trình tái cơ cấu nền kinh tế Việt Nam. Chủ trương, chính sách cần cụ thể đối với từng ngành, từng lĩnh vực then chốt để Việt Nam có thể phát huy nội lực, tiềm năng và thế mạnh của riêng mình.