Vì sao lại nói như vậy? Thứ nhất, việc đẩy mạnh áp dụng chuyển đổi số, đầu tư khoa học, công nghệ sẽ góp phần hỗ trợ đáng kể cho người lao động, giúp người lao động tại các làng nghề đỡ vất vả hơn, giải phóng sức lao động cũng như giải tỏa áp lực tâm lý. Thứ hai, chuyển đổi số sẽ thu hút một lực lượng lao động trẻ tuổi có tư duy mới mẻ, kết hợp với đội ngũ nghệ nhân lành nghề lâu năm tạo ra một lực lượng đồng đều, toàn diện để thực hiện mô hình khép kín nghiên cứu-sản xuất-kinh doanh sản phẩm làng nghề. Thứ ba, chuyển đổi số góp phần đa dạng các hình thức kinh doanh, tận dụng sự phát triển của các nền tảng mạng xã hội để tăng cường quảng bá, giới thiệu các sản phẩm làng nghề của Thủ đô tới người dân cả nước cũng như quốc tế, từ đó, tìm được đầu ra cho sản phẩm, cải thiện thu nhập và góp phần giải bài toán về nhân lực.

Các bạn trẻ quảng bá sản phẩm gốm Bát Tràng.  

Đến làng gốm Bát Tràng (Hà Nội)-thành viên của Mạng lưới các thành phố thủ công sáng tạo thế giới, chúng tôi không khỏi ngạc nhiên khi thấy chuyển đổi số đang được ứng dụng linh hoạt, kết hợp với hoạt động truyền thống để tạo ra những sản phẩm chất lượng. Theo ông Vũ Đình Mạnh, Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty Cổ phần Không gian gốm Bát Tràng Hà Nội, công nghệ lõi đóng vai trò cực kỳ quan trọng đối với hoạt động sản xuất. Đối với các làng nghề thủ công, công nghệ lõi đã được tạo ra từ thế hệ cha ông, trải qua hàng nghìn năm lịch sử trước khi truyền lại cho các thế hệ sau này. Đây là lợi thế rất lớn trong kinh doanh, thế nhưng để phát triển sản xuất với quy mô lớn, hiệu suất cao thì cần phải ứng dụng các công nghệ tiên tiến, hiện đại. Điều này đặt ra yêu cầu cho các thế hệ đi sau phải biết cách khai thác, ứng dụng công nghệ để phát triển các sản phẩm làng nghề, mở rộng quy mô sản xuất và quảng bá sản phẩm làng nghề ra thế giới.

Trao đổi với chúng tôi, anh Nguyễn Văn Thủy, sinh viên tốt nghiệp Đại học Bách khoa Hà Nội, hiện đang là nhân viên Công ty Cổ phần Không gian gốm Bát Tràng Hà Nội, cho biết, doanh nghiệp đang áp dụng mô hình tự động hóa trong quá trình đốt lò và hiện tại đã tự động hóa được 95%. Các nguyên lý hoạt động vẫn dựa trên nguyên tắc truyền thống nhưng được số hóa, thời gian tới sẽ xử lý các dữ liệu thông số về thời tiết, nhiệt độ, áp suất... để có thể tự động hoàn toàn. “Việc ứng dụng tự động hóa vào điều khiển lò nung để tối ưu hiệu suất sẽ giúp tiết kiệm thời gian đun ga từ 17 giờ xuống còn 13 giờ đồng hồ (tiết kiệm được 25-30% nhiên liệu). Chưa kể tiết kiệm được công sức lao động vì khi có công nghệ kiểm soát thì người thợ không phải thức đêm để trực lò. Bên cạnh đó, sản phẩm sau khi nung có chất lượng tốt và đều hơn”, anh Nguyễn Văn Thủy cho biết.

Việc ứng dụng công nghệ là tất yếu, tuy nhiên, điều này cũng đặt ra bài toán về đầu tư ban đầu, cần tính toán lắp đặt hệ thống máy móc sao cho phù hợp với quy mô của từng hộ gia đình. Theo ông Vũ Đình Mạnh, đối với các làng nghề truyền thống, mặc dù có thể áp dụng máy móc hiện đại hỗ trợ con người nhưng cần ưu tiên gìn giữ những công đoạn thủ công vốn đề cao sự khéo léo, thể hiện tinh hoa, tài năng của các nghệ nhân, có như vậy mới giữ được chất riêng và giá trị của sản phẩm. 

HOÀNG PHẠM

* Mời bạn đọc vào chuyên mục Kinh tế xem các tin, bài liên quan.