Căng thẳng Israel-Iran: Mỹ huy động hơn 120 máy bay trong cuộc không kích Iran

Mỹ huy động hơn 120 máy bay trong cuộc không kích Iran

Phát biểu trong cuộc họp báo tại Lầu Năm Góc, Tướng Dan Caine, Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân Mỹ cho biết, Quân đội Mỹ đã huy động hơn 120 máy bay cho chiến dịch không kích quy mô lớn nhằm vào Iran vào rạng sáng 22-6.

Chiến dịch mang tên “Operation Midnight Hammer” huy động 7 oanh tạc cơ tàng hình B-2 Spirit được triển khai từ căn cứ không quân tại Missouri. Các oanh tạc cơ này đã thả hơn một chục quả bom xuyên phá hầm ngầm, mỗi quả nặng tới 13.607kg, nhắm vào hai cơ sở hạt nhân trọng yếu của Iran là Fordow và Natanz. Đồng thời, hàng chục tên lửa hành trình Tomahawk được phóng vào mục tiêu tại Esfahan.

Tướng Dan Caine, Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân Mỹ. Ảnh: AP

Tổng cộng có hơn 120 máy bay tham gia chiến dịch, bao gồm B-2, máy bay tiếp nhiên liệu, máy bay trinh sát và tiêm kích. Tướng Dan Caine tiết lộ, chiến dịch bắt đầu vào khoảng 2 giờ sáng (giờ địa phương tại Iran) và để duy trì yếu tố bất ngờ chiến thuật, một nhóm bay đã chuyển hướng về phía Tây ra Thái Bình Dương làm nhiệm vụ nghi binh, một kế hoạch đánh lạc hướng chỉ có một số rất ít người trong ban chỉ huy tại Washington và Tampa được thông báo.  

Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Pete Hegseth nói rằng, phía Mỹ đang nỗ lực thiết lập lại liên lạc với Tehran, với hy vọng nối lại tiến trình ngoại giao. Ông Hegseth nhấn mạnh: “Họ hiểu rất rõ lập trường của Mỹ, hiểu rõ những bước đi cụ thể có thể mở ra con đường hòa bình, và chúng tôi hy vọng Iran sẽ lựa chọn con đường đó”.

Theo CNN, Tổng thống Donald Trump đưa ra quyết định không kích sau khi quá trình đàm phán giữa 2 bên rơi vào bế tắc. Từ tháng 4, Mỹ và Iran đã tổ chức 5 vòng đàm phán về vấn đề hạt nhân, do đặc phái viên Trung Đông Steve Witkoff dẫn đầu. Tuy nhiên, vòng đàm phán thứ 6 dự kiến diễn ra vào Chủ nhật tuần trước đã bị hủy sau khi Israel thực hiện các cuộc tấn công quy mô lớn nhằm vào các cơ sở hạt nhân và một số tướng lĩnh quân sự cấp cao của Iran. Nhà Trắng cho biết, trong tuần qua, Mỹ vẫn duy trì liên hệ với phía Iran.

CNN dẫn lời Phát ngôn viên Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF) cho biết, Israel vẫn đang tiếp tục các hoạt động quân sự tại Iran và vẫn còn "nhiều mục tiêu" cần thực hiện, sau khi Mỹ tiến hành loạt không kích nhằm vào các cơ sở hạt nhân của Tehran trong đêm.

Tại buổi họp báo ngày Chủ nhật, phát ngôn viên IDF Effie Defrin tuyên bố: “Chúng tôi có các kế hoạch và mục tiêu cụ thể, và luôn hành động để đạt được chúng. Đồng thời, chúng tôi cũng đang chuẩn bị cho khả năng chiến dịch sẽ kéo dài”. Ông cho biết IDF vẫn còn “nhiều mục tiêu khác nhau” tại Iran, nhưng từ chối nêu chi tiết.

Iran lên án Mỹ và Israel đã “phá hủy hoàn toàn” tiến trình ngoại giao

Sau khi Mỹ tiến hành không kích nhằm vào các cơ sở hạt nhân của Iran, Thủ tướng Anh Keir Starmer đã đăng bài viết trên trang mạng xã hội X, kêu gọi nước này quay trở lại bàn đàm phán.

Ông Keir Starmer gọi chương trình hạt nhân của Iran là mối đe dọa đối với an ninh quốc tế, đồng thời nhấn mạnh sự cần thiết phải đạt được một giải pháp ngoại giao để chấm dứt cuộc khủng hoảng này.

Liên minh châu Âu (EU) một lần nữa kêu gọi tìm kiếm giải pháp ngoại giao cho cuộc xung đột giữa Israel và Iran. “Tôi kêu gọi tất cả các bên kiềm chế, quay lại bàn đàm phán và ngăn chặn leo thang”, bà Kaja Kallas, Đại diện cấp cao về chính sách đối ngoại của EU, viết trên nền tảng X.

Phản hồi trước lời kêu gọi Iran “quay trở lại bàn đàm phán” của Anh và EU, Ngoại trưởng Iran Seyed Abbas Araghchi khẳng định Iran chưa bao giờ rời khỏi bàn đàm phán, và càng không phải là bên “phá vỡ” tiến trình này.

Ngoại trưởng Iran Abbas Araghchi. Ảnh: Reuters

Ông Araghchi cho rằng, Israel và Mỹ đã “phá hủy hoàn toàn” tiến trình ngoại giao trong những tuần gần đây bằng các cuộc không kích.

Ông nhấn mạnh thêm: “Với Anh và Đại diện cấp cao EU, Iran là bên cần phải ‘quay lại’ bàn đàm phán. Nhưng làm sao Iran có thể quay lại một tiến trình mà mình chưa từng rời bỏ, chứ chưa nói đến việc phá hoại nó?”

Theo Hãng tin Reuters, Ngoại trưởng Iran cũng đã công bố ông sẽ bay tới Moscow để gặp Tổng thống Nga Vladimir Putin.

Trước đó, Bộ Ngoại giao Iran cho biết Mỹ đã phát động một “cuộc chiến nguy hiểm chống lại Iran” khi tấn công vào các cơ sở hạt nhân, đồng thời cáo buộc hành động này vi phạm luật pháp quốc tế.

Phát biểu bên lề cuộc họp Tổ chức Hợp tác Hồi giáo (OIC) tại Istanbul, ông Seyed Abbas Araghchi cho biết, Tehran vẫn đang cân nhắc nhiều phương án đáp trả, nhưng từ chối xác nhận liệu Iran có tìm cách hạn chế thương mại toàn cầu qua eo biển Hormuz hoặc rút khỏi Hiệp ước Không phổ biến vũ khí hạt nhân (NPT) hay không. Ông nhấn mạnh thêm rằng, chỉ khi hành vi gây hấn chấm dứt, Iran mới cân nhắc cách tiếp cận lại với ngoại giao.

Cũng trên trang mạng xã hội X, ông Rafael Mariano Grossi, Tổng Giám đốc Cơ quan năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA), cơ quan giám sát hạt nhân của Liên hợp quốc, cho biết ông sẽ triệu tập một cuộc họp khẩn cấp đầu tuần tới sau khi Mỹ tiến hành không kích các cơ sở hạt nhân của Iran vào Chủ nhật.

Các quốc gia kêu gọi các bên kiềm chế

Nga đã lên tiếng chỉ trích hành động tấn công nhằm vào lãnh thổ Iran của Mỹ, cho rằng đây là hành động “thiếu trách nhiệm” và vi phạm nghiêm trọng luật pháp quốc tế.

Trong tuyên bố, Bộ Ngoại giao Nga cho rằng, hành động không kích của Mỹ nhằm vào các cơ sở hạt nhân của Iran đã “làm gia tăng đáng kể” nguy cơ xung đột tại Trung Đông. Tuyên bố của Bộ Ngoại giao Nga cũng kêu gọi chấm dứt các hành động gây hấn và tăng cường nỗ lực nhằm tạo điều kiện đưa tình hình trở lại con đường chính trị và ngoại giao.

Phía Trung Quốc cho rằng, hành động của Mỹ là vi phạm nghiêm trọng luật pháp quốc tế và đẩy Trung Đông tới bờ vực xung đột nghiêm trọng hơn.

Bắc Kinh kêu gọi các bên liên quan, đặc biệt là Israel, nhanh chóng đạt được thỏa thuận ngừng bắn, bảo vệ tính mạng dân thường và nối lại đối thoại để giải quyết khủng hoảng. Bộ Ngoại giao Trung Quốc cũng nhấn mạnh, nước này sẵn sàng phối hợp cùng cộng đồng quốc tế, góp phần bảo vệ công lý và thúc đẩy các nỗ lực mang lại hòa bình, ổn định cho Trung Đông.

Phát biểu tại Tokyo vào Chủ nhật, Thủ tướng Nhật Bản Shigeru Ishiba nhấn mạnh “việc giảm leo thang căng thẳng càng sớm càng tốt là ưu tiên hàng đầu hiện nay”.  

Ngoại trưởng Pháp Jean-Noël Barrot bày tỏ lo ngại trước các cuộc không kích của Mỹ nhằm vào Iran, đồng thời khẳng định Paris không liên quan đến hành động quân sự này. “Pháp không tham gia vào các cuộc tấn công cũng như quá trình chuẩn bị”, ông Barrot tuyên bố, nhấn mạnh lập trường độc lập của Pháp trong tình hình căng thẳng hiện nay.

Chính phủ Pháp kêu gọi tất cả các bên liên quan kiềm chế, tránh để tình hình leo thang nghiêm trọng hơn. Ngoại trưởng Barrot cũng nhấn mạnh rằng đàm phán và giải pháp ngoại giao là con đường duy nhất để tiến tới một giải pháp lâu dài và bền vững cho khu vực.

Thổ Nhĩ Kỳ cũng cảnh báo rằng, cuộc không kích của Mỹ vào Iran có nguy cơ đẩy khu vực Trung Đông vào một cuộc chiến tranh quy mô toàn cầu, đồng thời kêu gọi các bên kiềm chế để tránh hậu quả nghiêm trọng.

Trong một tuyên bố phát đi từ Bộ Ngoại giao, Ankara bày tỏ “quan ngại sâu sắc” trước những tác động có thể xảy ra sau các cuộc tấn công và nhấn mạnh không được để cho xung đột lan rộng vượt khỏi khuôn khổ khu vực, đồng thời kêu gọi các bên hành động một cách có trách nhiệm và chấm dứt các cuộc tấn công ngay lập tức. 

Thổ Nhĩ Kỳ cũng nhấn mạnh rằng chỉ đối thoại và đàm phán mới có thể đưa ra giải pháp lâu dài cho tranh chấp hạt nhân giữa Iran và Mỹ, quan điểm đang nhận được sự đồng thuận rộng rãi từ nhiều quốc gia.

Chủ tịch Hội đồng châu Âu António Costa cũng đã lên tiếng kêu gọi các bên giữ bình tĩnh và tránh leo thang căng thẳng. 

Trong một tuyên bố đăng trên mạng xã hội X, ông Costa bày tỏ “mối lo ngại sâu sắc” trước tình hình hiện nay. “Tôi kêu gọi tất cả các bên kiềm chế và tuân thủ luật pháp quốc tế cũng như các nguyên tắc an toàn hạt nhân”, ông viết.

Theo ông Costa, “ngoại giao vẫn là con đường duy nhất để mang lại hòa bình và ổn định cho khu vực Trung Đông”. Ông cảnh báo thêm: “Bất kỳ hành động leo thang nào cũng sẽ khiến dân thường phải gánh chịu hậu quả”.

Liên minh châu Âu, theo lời ông, sẽ tiếp tục phối hợp chặt chẽ với các bên liên quan và các đối tác quốc tế để thúc đẩy giải pháp hòa bình thông qua đối thoại.

Ủy ban Chữ thập đỏ quốc tế (ICRC) cảnh báo rằng cuộc khủng hoảng tại Iran có nguy cơ “cuốn cả khu vực và thế giới vào một cuộc chiến tranh”.

Chủ tịch ICRC, bà Mirjana Spoljaric, tuyên bố: “Việc các chiến dịch quân sự lớn gia tăng và lan rộng tại Trung Đông đang đặt cả khu vực và thế giới trước nguy cơ bị cuốn vào một cuộc chiến với những hệ lụy không thể đảo ngược”.

Bà kêu gọi các bên không được nhắm vào dân thường, đồng thời đảm bảo an toàn cho đội ngũ y tế thực hiện nhiệm vụ cứu trợ.

Bà  Spoljaric cho biết các phái đoàn của ICRC tại Iran và Israel đang khẩn trương triển khai nhân lực và tiếp tế. Tuy nhiên, bà cảnh báo: “Không một nỗ lực nhân đạo nào có thể thay thế được quyết tâm chính trị trong việc đặt ưu tiên cho hòa bình, ổn định và sinh mạng con người.”

Trong cuộc điện đàm với Tổng thống Iran Masoud Pezeshkian, Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi cũng bày tỏ “mối quan ngại sâu sắc trước những căng thẳng leo thang gần đây”.

Trong bài đăng trên mạng xã hội X, ông Modi cho biết: Chúng tôi đã thảo luận chi tiết về tình hình hiện tại… tái khẳng định lời kêu gọi giảm căng thẳng ngay lập tức, đối thoại và ngoại giao là con đường phía trước, đồng thời mong muốn sớm khôi phục hòa bình, an ninh và ổn định trong khu vực”.

Các nước Trung Đông đã có những phản ứng gay gắt về các cuộc không kích của Mỹ nhằm vào Iran trong đêm qua.

Reuters dẫn thông tin từ Bộ Ngoại giao Saudi Arabia cho biết, nước này bày tỏ “mối quan ngại sâu sắc” và nhấn mạnh mong muốn thúc đẩy một “giải pháp chính trị để chấm dứt khủng hoảng hiện nay”.

Lực lượng an ninh và cứu hộ Israel làm nhiệm vụ tại Nes Ziona sau một cuộc tấn công bằng tên lửa của Iran. Ảnh: Reuters

Trong khi đó, Oman, quốc gia từng đóng vai trò trung gian trong các cuộc đàm phán hạt nhân giữa Washington và Tehran, cảnh báo rằng hành động quân sự của Mỹ có thể “làm leo thang xung đột” và vi phạm luật pháp quốc tế.

Qatar cũng bày tỏ sự lo ngại sâu sắc trước tình hình ngày càng xấu đi sau vụ không kích của Mỹ. Nước này cảnh báo rằng hành động này có thể dẫn đến “những hệ quả thảm khốc” ở cả cấp độ khu vực và quốc tế. 

Hai máy bay chiến đấu của Iran bị bắn hạ

Trong một thông báo đăng trên mạng xã hội X, Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF) cho biết, đã không kích hàng chục mục tiêu ở khu vực miền Trung Iran.

Theo đó, 2 máy bay chiến đấu F-5 của Iran bị tấn công khi đang ở sân bay Dezful. IDF cũng cho biết đã phá hủy 8 bệ phóng và 1 cơ sở quân sự chứa “các thành phần phục vụ sản xuất chất nổ”.

Ngoài ra, Không quân Israel còn “tấn công cơ sở hạ tầng quân sự tại sân bay ở Isfahan nhằm ngăn chặn Không quân Iran sử dụng địa điểm này cho mục đích quân sự”.

Anh kêu gọi công dân tại Israel đăng ký sơ tán

Chính phủ Anh đã kêu gọi công dân nước này đang sinh sống hoặc du lịch tại Israel và các vùng lãnh thổ Palestine bị chiếm đóng đăng ký nguyện vọng rời khỏi khu vực, trong bối cảnh tình hình an ninh tiếp tục leo thang.

Trong thông báo phát đi sáng Chủ nhật, Văn phòng Đối ngoại, Khối thịnh vượng chung và Phát triển Anh (FCDO) cho biết đang phối hợp để tổ chức các chuyến bay hỗ trợ sơ tán, đồng thời ưu tiên những trường hợp có nhu cầu khẩn cấp nhất.

Người phát ngôn của FCDO nhấn mạnh rằng, an toàn của công dân Anh tại Israel và các vùng lãnh thổ Palestine bị chiếm đóng vẫn là ưu tiên tuyệt đối, vì thế, Chính phủ Anh đang chuẩn bị các phương án hỗ trợ đưa người dân rời khỏi khu vực.

FCDO cho biết thêm các chuyến bay từ Ai Cập và Jordan vẫn đang hoạt động, và các cửa khẩu biên giới hiện vẫn mở.

TRẦN HOÀI (tổng hợp)

* Mời bạn đọc vào chuyên mục Quốc tế xem các tin, bài liên quan.