QĐND Online – Đây là vấn đề được Phó chủ nhiệm Ủy ban về các vấn đề xã hội của Quốc hội Đỗ Mạnh Hùng đưa ra khi trao đổi với phóng viên bên hành lang Quốc hội về dự thảo Luật Bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu Hội đồng nhân dân ngày 3-6.

Phó chủ nhiệm Ủy ban Về các vấn đề xã hội của Quốc hội Đỗ Mạnh Hùng trao đổi với phóng viên.

Theo tôi cần quy định 5 quyền của cử tri vào trong luật, gồm: Quyền lựa chọn và giới thiệu người ứng cử; quyền phát hiện và nêu các vấn đề; quyền giám sát và kiến nghị; quyền khiếu nại, tố cáo nếu có sai phạm; quyền trực tiếp đi bầu đại biểu.

Về trách nhiệm cũng cần quy định rõ trách nhiệm của cử tri thực hiện đầy đủ quyền, trách nhiệm của công dân trong hoạt động bầu cử. Những trách nhiệm trực tiếp, như: Trách nhiệm tham gia các hội nghị cử tri; trách nhiệm tự mình đi bầu cử. Tôi nghĩ, nếu có những thiết kế, bổ sung thêm về cử tri thì luật sẽ đầy đủ hơn.

Về vấn đề bình đẳng giới, tôi tán thành cách quy định là tỷ lệ nữ ứng cử viên đối với bầu đại biểu Quốc hội. Tuy nhiên, tôi thấy đây là tỷ lệ đối với tổng số ứng cử của toàn quốc, còn việc chuyển tiếp tỷ lệ này vào từng tỉnh, thành phố và từng đơn vị bầu cử sẽ thực hiện như thế nào thì chưa rõ. Ví dụ, chúng ta bầu 500 đại biểu Quốc hội, chúng ta giới thiệu khoảng 850 người và trong đó bảo đảm tỷ lệ 35% là nữ của 850 người này, thế nhưng chuyển vào từng tỉnh, từng địa phương, đơn vị bầu cử thì chúng ta sẽ quy định như thế nào để tránh tình trạng có những đơn vị bầu cử có tỷ lệ nữ rất cao, nhưng ngược lại có những đơn vị tỷ lệ nữ thấp. Cùng với đó, chúng ta nên quy định cụ thể tỷ lệ nữ ứng cử viên vào đại biểu HĐND các cấp.

Ngoài tỷ lệ nữ, tỷ lệ ứng cử viên là người dân tộc đã có quy định, nhưng tỷ lệ về người tái cử, ứng cử viên là người trẻ tuổi chưa được quy định trong dự thảo.

Đại biểu Quốc hội Nguyễn Thị Quyết Tâm, Phó Bí thư thành ủy; Chủ tịch HĐND TP Hồ Chí Minh:

Phát huy dân chủ để chọn được đại biểu ưu tú

 PV: Quy định tỷ lệ cơ cấu, thành phần đại biểu Quốc hội, HĐND là vấn đề rất quan trọng. Tuy nhiên, nếu quá chú trọng điều này nhiều khi khó chọn được những người ưu tú nhất, thưa bà?

Bà Nguyễn Thị Quyết Tâm: Tôi nghĩ cơ cấu, thành phần là điều cần thiết trong bất cứ một tổ chức nào. Tuy nhiên, với cơ cấu, thành phần đó mà ta chọn được những người ưu tú nhất để tạo cơ cấu hợp lý mới là điều khó.

PV: Với cơ cấu, thành phần như quy định, theo bà làm thế nào để chọn được những đại biểu ưu tú?

Bà Nguyễn Thị Quyết Tâm: Ở mỗi một thành phần, một cơ cấu đều có những đại biểu rất ưu tú, vấn đề là ta phải có cách lựa chọn.

Về giải pháp, tôi nghĩ  tốt nhất là phát huy dân chủ, đặc biệt là dân chủ trực tiếp của người dân. Người dân là người hiểu rất nhiều về đại biểu của mình trong quá trình hoạt động. Với đại biểu ứng cử mới thì phải tạo điều kiện để họ tiếp xúc với cử tri của mình nhiều hơn bằng những chương trình, qua đó cử tri biết và có thể lựa chọn.

Thứ hai là trách nhiệm của các tổ chức chính trị, tổ chức chính trị xã hội, các tổ chức xã hội, các cơ quan có cơ cấu được giới thiệu cần lựa chọn đại biểu ưu tú, đủ điều kiện.

Tôi nhấn mạnh, ngoài tiêu chuẩn đặt ra thì người đại biểu dân cử phải có điều kiện tham gia vào các hoạt động. Trong thực tế có những đại biểu ưu tú, năng lực tốt nhưng hoạt động thì không có nhiều. Chính vì thế cũng hạn chế hoạt động của cơ quan dân cử.

Đưa đại biểu vừa ưu tú, đạt tiêu chuẩn và có điều kiện vào ứng cử thì cử tri sẽ lựa chọn được những đại biểu đại diện cho mình.

PV: Có ý kiến cho rằng, để bảo đảm thành phần và để cử tri chọn lựa được người mình mong muốn thì ngay việc lập danh sách đại biểu ứng cử cũng tránh tạo cảm giác “quân xanh- quân đỏ”. Bà suy nghĩ gì về ý kiến này?

Bà Nguyễn Thị Quyết Tâm: Tôi nghĩ từ “quân xanh- quân đỏ” người ta dùng cũng rất nôm na. Nhưng trong thực tiễn có xảy ra điều đó.

Trên danh sách của một đơn vị bầu cử, qua nhiệm vụ, đơn vị công tác và nhiều yếu tố khác, người dân đưa ra một so sánh. Đó là quyền của cử tri, nhìn vào danh sách đó người ta đánh giá có lệch hay không, có “quân xanh- quân đỏ” hay không. Cách đánh giá của cử tri cũng rất tế nhị và tinh tế chứ không đơn giản đâu.

Để khắc phục tình trạng đó thì cần phải lắng nghe, tính toán để đưa ra danh sách ứng cử hợp lý, để nếu cử tri tín nhiệm đại biểu nào thì đại biểu đó cũng có đủ tiêu chuẩn, điều kiện để thực hiện nhiệm vụ của mình.

Các cấp ủy Đảng, cơ quan cần phải quan tâm. Khi cử tri, người dân đưa ra nhận định đó thì đồng thời người ta cũng cảnh báo với mình trách nhiệm trong việc giới thiệu người ứng cử để bảo đảm quyền lựa chọn của cử tri. 

PV: Xin cảm ơn bà!

XUÂN THÀNH (ghi)