Nên chọn khâu đột phá vào đâu?

Sự chuyển biến tích cực

Tiếp đà tăng trưởng năm 2013, nền kinh tế Việt Nam năm 2014 đã có những chuyển biến tích cực với tăng trưởng GDP quý sau tăng hơn quý trước. GDP năm 2014 ước tăng 5,98% so với năm 2013. Mục tiêu kiềm chế lạm phát hoàn thành tốt hơn dự kiến nhờ sự phát huy tác dụng của các giải pháp điều hành chính sách tiền tệ và tài khóa từ đầu năm cũng như giá cả nhiên liệu thế giới (xăng, dầu) giảm mạnh trong nửa cuối năm 2014 và lộ trình tăng giá hàng hóa cơ bản tại Việt Nam đã không xảy ra trong năm.

Năm 2014, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đã luôn bám sát diễn biến thị trường và can thiệp khi cần thiết, nhờ đó, thị trường tiền tệ được vận hành ổn định, thông suốt, thanh khoản thị trường dồi dào với xu hướng lãi suất giảm dần theo thời gian. Mặt bằng lãi suất thấp đã góp phần giảm chi phí tài chính của doanh nghiệp. Thị trường ngoại hối và tỷ giá cơ bản ổn định, tỷ giá được điều hành trong giới hạn biên độ đã công bố từ đầu năm của NHNN.

Thị trường chứng khoán năm 2014 trải qua nhiều biến động, nhưng nhìn chung đã khởi sắc, chỉ số VN-Index vượt đỉnh 5 năm vào thời điểm cuối tháng 8-2014 và chứng kiến những phiên có thanh khoản lên tới 400 triệu đơn vị cổ phiếu, giá trị hơn 6.600 tỷ đồng trên cả 2 sàn.

Tuy nhiên, theo nghiên cứu của Trung tâm Nghiên cứu BIDV, tổng cầu trong nền kinh tế vẫn chưa có sự cải thiện đáng kể. Tỷ lệ nợ xấu đang có xu hướng giảm, nhưng công tác xử lý nợ xấu vẫn còn nhiều khó khăn. Quá trình tái cơ cấu nền kinh tế vẫn còn chậm so với mục tiêu, chỉ tập trung ở chiều rộng, chưa quan tâm đến chiều sâu, tái cơ cấu các lĩnh vực chưa gắn với tái cơ cấu ngành và vùng.

Đại diện NHNN Việt Nam và các ngân hàng thương mại ký kết thỏa thuận tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp. Ảnh: KIỀU LINH

Triển vọng kinh tế Việt Nam năm 2015

Triển vọng kinh tế Việt Nam năm 2015 được Trung tâm Nghiên cứu BIDV dự báo cụ thể như sau: Kinh tế tăng trưởng ổn định; Chính phủ tiếp tục triển khai chính sách tài khóa, tiền tệ nới lỏng, đẩy mạnh phục vụ thị trường nội địa; Chính phủ tiếp tục đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng, phát triển công nghiệp phụ trợ, công nghiệp chế biến, chế tạo, phát triển khoa học-công nghệ và nguồn nhân lực; Quá trình hội nhập quốc tế diễn ra theo chiều hướng tích cực, TPP được ký kết, hợp tác Việt Nam với châu Âu, ASEAN và Nga được triển khai tích cực; Chất lượng công tác xây dựng pháp luật, cải cách thủ tục hành chính được củng cố; Tái cơ cấu nền kinh tế có những điểm “chốt” tích cực: Nợ xấu giảm dần, số doanh nghiệp nhà nước cổ phần hóa tăng, chất lượng đầu tư công, năng lực doanh nghiệp nhà nước được nâng cao. Tuy nhiên, kinh tế Việt Nam vẫn phải đối mặt với những thách thức như chất lượng tăng trưởng chưa cao; nợ công tiếp tục gia tăng và ở mức cao; xử lý nợ xấu vẫn còn là thách thức cần tập trung xử lý.

Với triển vọng môi trường kinh tế trên, các chỉ tiêu động lực trong năm 2015 được dự báo tăng trưởng GDP trong năm 2015 hoàn toàn có thể đạt mức 6,0% đến 6,2%, trong đó tăng trưởng xuất khẩu, đầu tư toàn xã hội và lĩnh vực bán lẻ và dịch vụ sẽ là những động lực chính. Thậm chí, với quyết tâm tái cơ cấu toàn diện nền kinh tế, thực hiện quyết liệt, có hiệu quả 3 đột phá chiến lược, tăng trưởng kinh tế của Việt Nam có thể đạt mức 6,4-6,5% trong năm 2015.

Thực hiện đồng bộ các giải pháp

Năm 2015, để đạt được mục tiêu Quốc hội đề ra, Trung tâm Nghiên cứu BIDV đề xuất khâu đột phá, trong đó, chính sách tiền tệ cần tiếp tục được nới lỏng cùng với việc giảm hơn nữa lãi suất cho vay phù hợp mức lạm phát thực tế. NHNN nên sớm công bố định hướng điều hành chính sách tiền tệ, cùng với các chỉ tiêu cơ bản như tỷ giá, tăng trưởng tín dụng... làm cơ sở cho các đơn vị kinh tế hoạch định cụ thể được kế hoạch kinh doanh trong năm 2015. Đồng thời, tiếp tục rà soát những vướng mắc trong thực tế, đôn đốc các ngân hàng thương mại (NHTM) đẩy nhanh hơn nữa việc triển khai các gói tín dụng: Đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng, đầu tư dự án lớn của nền kinh tế, gói 30.000 tỷ hỗ trợ thị trường bất động sản, gói tín dụng cho vay phát triển thủy sản.

Cần tiếp tục thực hiện chính sách miễn giảm thuế hiện tại đối với các doanh nghiệp, đồng thời triển khai các chương trình khuyến khích dân chúng sử dụng hàng Việt Nam. Duy trì mức bội chi ngân sách hợp lý, dư nợ công, dư nợ Chính phủ và dư nợ quốc gia được bảo đảm trong giới hạn an toàn an ninh tài chính quốc gia.

Để hạn chế tác động giá dầu thế giới đối với thu ngân sách Nhà nước năm 2015, Bộ Tài chính cần triển khai nhiệm vụ thu ngân sách bảo đảm không thấp hơn so với dự toán được giao, phấn đấu tăng thu nội địa và thu từ hoạt động xuất nhập khẩu để bù đắp số hụt thu do giá dầu thô sụt giảm. Đồng thời, Bộ Tài chính cần thực hiện kỷ luật tài khóa chặt chẽ, triệt để tiết kiệm đồng thời rà soát và thu số nợ đọng thuế hiện lên đến hơn 60.000 tỷ đồng. Về dài hạn, để bảo đảm tính bền vững của tài khóa, Bộ Tài chính, Bộ Kế hoạch và Đầu tư xây dựng kế hoạch ngân sách trung dài hạn 2015-2020 theo hướng tăng các nguồn thu khác thay thế cho nguồn thu từ khai thác dầu thô và các tài nguyên không tái tạo. Các thước đo thâm hụt ngân sách loại trừ những khoản thu kém bền vững và thu từ bán tài sản cũng cần được tính toán thêm để có thể đánh giá được chính xác thực trạng tài khóa hiện tại.

Trung tâm Nghiên cứu BIDV đề nghị NHNN sớm ban hành các thông tư, quy định hỗ trợ cho quá trình tái cơ cấu các tổ chức tín dụng theo lộ trình, tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình mua bán, sáp nhập, hợp nhất giữa các NHTM. Tạo hành lang pháp lý cho các nhà đầu tư nước ngoài tham gia mua nợ xấu, tham gia mua bán sáp nhập nhằm tăng hiệu quả của quá trình tái cơ cấu. Cần tiếp tục tập trung thực hiện các giải pháp để hỗ trợ Công ty quản lý tài sản-VAMC xử lý nợ gồm: Tăng quyền chủ động trong hoạt động xử lý nợ của VAMC. Tạo hành lang pháp lý đầy đủ cho VAMC trong công tác xử lý nợ xấu đối với các khoản nợ xấu các NHTM bán cho VAMC. NHNN cho phép các tổ chức tín dụng giảm tỷ lệ trích lập dự phòng rủi ro xuống mức 10%/năm thay vì 20%/năm như hiện nay nhằm giảm khó khăn cho các tổ chức tín dụng và khuyến khích việc bán nợ xấu. Đồng thời, cần sớm hình thành và phát triển thị trường mua bán nợ để tăng luân chuyển dòng vốn trong nền kinh tế.

Trung tâm Nghiên cứu BIDV