Chợ đầu mối nông sản thực phẩm Dầu Giây (Thống Nhất, Đồng Nai) tiếp nhâ%3ḅn nông sản của các địa phương.
Thiếu cơ chế kết nối cung - cầu
Từ cuối năm 2011, TP Hồ Chí Minh đã phối hợp với 20 tỉnh, thành phố phía Nam ký kết chương trình hợp tác thương mại với mục tiêu, cung cấp cho TP Hồ Chí Minh các mặt hàng nông, lâm, hải sản phục vụ tiêu dùng và xuất khẩu, ngược lại, TP Hồ Chí Minh cũng đưa đến các địa phương nhiều hàng hóa. Bình quân mỗi tháng, TP Hồ Chí Minh tiêu thụ 14.000 tấn thịt lợn, 5.000 tấn gà, hơn 80.000 tấn rau, củ, quả... Thực hiê%3ḅn kết nối cung-cầu, TP Hồ Chí Minh đã đầu tư 13 trung tâm, 269 siêu thị, 500 cửa hàng tại các địa phương; đồng thời huy động 954 doanh nghiê%3ḅp, 38 nhà máy, 54 trang trại, chợ đầu mối… để tiếp nhâ%3ḅn nông sản, liên kết sản xuất. 6 tháng đầu năm 2017, tổng mức bán lẻ ở các tỉnh, thành phố phía Nam tăng 8,9% so với cùng kỳ năm 2016. Thông qua hợp tác, TP Hồ Chí Minh và các địa phương chủ đô%3ḅng về vùng nguyên liê%3ḅu, hàng hóa, giữ vững ổn định thị trường, thúc đẩy sản xuất phát triển và xuất khẩu; đồng thời kiểm soát tốt chất lượng sản phẩm.
Tuy nhiên, khảo sát đánh giá của ngành công thương 20 tỉnh, thành phố phía Nam và TP Hồ Chí Minh cho thấy, quá trình hợp tác thương mại vẫn còn bô%3ḅc lô%3ḅ mô%3ḅt số hạn chế. Trước hết, TP Hồ Chí Minh và các địa phương chưa xây dựng được cơ chế, nguyên tắc hợp tác chặt chẽ ràng buô%3ḅc lẫn nhau. Các doanh nghiê%3ḅp tham gia liên kết sản xuất, bao tiêu sản phẩm tại các địa phương hầu hết vẫn là doanh nghiê%3ḅp vừa và nhỏ, cơ sở sản xuất, thiết bị máy móc, công nghê%3ḅ lạc hâ%3ḅu, khả năng ứng dụng công nghê%3ḅ mới còn yếu. Công tác xây dựng thương hiê%3ḅu, quảng bá giới thiê%3ḅu sản phẩm cũng như liên kết với nhau trong sản xuất còn hạn chế dẫn đến cạnh tranh không lành mạnh. Nhiều sản phẩm sản xuất theo phương pháp thủ công, bao bì, mẫu mã thô sơ, chi phí sản xuất còn cao, phát sinh kinh phí vâ%3ḅn chuyển, phương thức thanh toán chưa hợp lý, làm nhiều hợp đồng, nguyên tắc được ký kết trong hợp tác không thực hiê%3ḅn được.
Theo ông Nguyễn Minh Toại, Giám đốc Sở Công Thương TP Cần Thơ, nguyên nhân là do quá trình hợp tác, các địa phương quy hoạch chưa cụ thể vùng nguyên liê%3ḅu, quy mô nhỏ, manh mún. Sự hợp tác giữa nông dân với doanh nghiê%3ḅp thiếu cơ chế ràng buô%3ḅc, nên xảy ra nhiều trường hợp vỡ hợp đồng. Không ít trường hợp khi nông sản được giá, nông dân lại tùy tiê%3ḅn bán cho thương lái, thay vì hợp đồng bán cho doanh nghiê%3ḅp...
Nông dân tỉnh Long An giới thiê%3ḅu trái cây tại Phiên chợ Nông sản TP Hồ Chí Minh năm 2017.
Đẩy mạnh xây dựng chuỗi liên kết chặt chẽ
Ông Đỗ Thắng Hải, Thứ trưởng Bô%3ḅ Công Thương nhâ%3ḅn định, các tỉnh, thành phố khu vực phía Nam là vùng kinh tế năng đô%3ḅng, đa dạng. TP Hồ Chí Minh và các địa phương cần chủ đô%3ḅng phối hợp khảo sát, nghiên cứu, dự báo sát tình hình thị trường để xây dựng quy hoạch, kế hoạch vùng nguyên liê%3ḅu cụ thể và chuỗi liên kết sản xuất giữa doanh nghiê%3ḅp-chính quyền-nông dân. Ngành công thương các địa phương cần nâng cao hiê%3ḅu quả hoạt đô%3ḅng quản lý Nhà nước thông qua các chương trình khảo sát thực tiễn tình hình thị trường, tình hình sản xuất tại các vùng nguyên liê%3ḅu, từ đó xác định đúng thế mạnh, xây dựng nô%3ḅi dung, chương trình, phạm vi triển khai các dự án sát thực.
Các chuyên gia, nhà khoa học cũng đề xuất: Ở từng địa phương, cần xây dựng kế hoạch phối hợp liên kết với những trường đại học, viê%3ḅn nghiên cứu… tổ chức tốt các chương trình đào tạo, tâ%3ḅp huấn nâng cao trình đô%3ḅ chuyên môn, năng lực quản lý cho cán bô%3ḅ; phối hợp với các nhà đầu tư trong và ngoài nước hỗ trợ nông dân, cơ sở sản xuất áp dụng công nghê%3ḅ tiên tiến, nâng cao trình đô%3ḅ sản xuất. Các tỉnh, thành phố cần quan tâm hỗ trợ những doanh nghiê%3ḅp, cơ sở sản xuất vừa và nhỏ, lựa chọn doanh nghiê%3ḅp có đủ năng lực công nghê%3ḅ, tài chính tham gia chương trình kết nối cung-cầu, xây dựng chuỗi liên kết sản xuất chặt chẽ, giúp nông dân tiếp câ%3ḅn trực tiếp với hê%3ḅ thống phân phối hiê%3ḅn đại.
Theo đồng chí Lê Thanh Liêm, Phó chủ tịch Thường trực UBND TP Hồ Chí Minh, thời gian tới, thành phố sẽ phối hợp với các địa phương, các tổ chức trong và ngoài nước đẩy mạnh hoạt đô%3ḅng triển lãm, hô%3ḅi trợ, xúc tiến đầu tư thương mại, quảng bá giới thiê%3ḅu sản phẩm đặc trưng, thế mạnh của các địa phương. Thành phố sẽ lựa chọn doanh nghiê%3ḅp có uy tín, đẩy mạnh đầu tư, áp dụng công nghê%3ḅ, xây dựng chuỗi liên kết chặt chẽ, quy hoạch vùng nguyên liê%3ḅu cụ thể, tâ%3ḅp trung ưu tiên hàng hóa là thế mạnh của các địa phương, trên cơ sở bảo đảm hài hòa lợi ích doanh nghiê%3ḅp và nông dân...
Bài và ảnh: DUY HIỂN