Kinh tế tư nhân - một động lực quan trọng nhất của nền kinh tế

Đánh giá khách quan và toàn diện về vai trò của kinh tế tư nhân

Việc xác định kinh tế tư nhân là “một động lực quan trọng nhất của nền kinh tế quốc dân” trong Nghị quyết số 68-NQ/TW năm 2025 của Bộ Chính trị không chỉ là sự thay đổi câu chữ trong văn kiện mà còn là bước tiến quan trọng trong tư duy chiến lược của Đảng. Từ một khu vực từng bị xem là thứ yếu trước thời kỳ đổi mới, nay kinh tế tư nhân đã thực sự trở thành lực lượng chủ công thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, tạo việc làm, đóng góp cho ngân sách và thúc đẩy đổi mới sáng tạo.

Theo Tổng cục Thống kê, đến nay, khu vực kinh tế tư nhân đóng góp khoảng 42,3% GDP, chiếm hơn 85% tổng số doanh nghiệp đang hoạt động trong cả nước. Đây là khu vực năng động nhất, luôn đi đầu trong việc mở rộng đầu tư, khai thác thị trường, tiếp cận công nghệ mới và đổi mới phương thức quản trị. Đặc biệt, khu vực này đã tạo việc làm cho khoảng 83,7% lao động phi chính thức và hơn 45% tổng số lao động trong nền kinh tế. Những con số này phản ánh rõ rệt vai trò trung tâm của kinh tế tư nhân trong việc bảo đảm an sinh xã hội, góp phần xóa đói, giảm nghèo và duy trì ổn định kinh tế vĩ mô.

Một góc khu đô thị Vinhomes Ocean Park (Hà Nội). Ảnh: TUẤN HUY

Không chỉ chiếm tỷ trọng lớn về số lượng và quy mô hoạt động, kinh tế tư nhân còn giữ vai trò tiên phong trong chuyển dịch cơ cấu kinh tế, thúc đẩy công nghiệp hóa, hiện đại hóa. Trong các lĩnh vực như thương mại, dịch vụ, công nghiệp nhẹ, chế biến chế tạo và gần đây là logistics, bất động sản, công nghệ số, khu vực tư nhân đều cho thấy sự linh hoạt, năng động và đổi mới mạnh mẽ. Nhiều doanh nghiệp tư nhân Việt Nam đã vươn tầm khu vực và thế giới như: Vingroup, Thaco, FPT, Masan, Vietjet, Vinamilk... thể hiện tinh thần khởi nghiệp, sáng tạo và ý chí vươn lên của doanh nhân Việt Nam trong thời đại mới.

Mặt khác, kinh tế tư nhân còn góp phần không nhỏ trong việc đa dạng hóa nguồn lực phát triển, giảm gánh nặng cho ngân sách nhà nước, đồng thời tăng khả năng huy động vốn xã hội thông qua các hoạt động đầu tư tư nhân vào hạ tầng, giáo dục, y tế, công nghệ... Những đóng góp này không chỉ mang giá trị kinh tế mà còn có ý nghĩa xã hội-chính trị sâu sắc, bởi chúng giúp tăng cường niềm tin vào mô hình kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa mà Việt Nam đang phát triển.

“Một động lực quan trọng nhất” - cách diễn đạt hợp lý nhất về vai trò của kinh tế tư nhân

Xét về ngôn ngữ học thuật, cụm từ “một động lực quan trọng nhất” có thể gây tranh luận. Bởi thông thường, khi so sánh cấp độ “nhất” giữa nhiều đối tượng, người ta dùng cấu trúc “một trong những... quan trọng nhất”. Tuy nhiên, lựa chọn cách diễn đạt này trong văn kiện Đảng không đơn thuần mang tính ngữ pháp mà có hàm nghĩa tư tưởng sâu sắc.

Thứ nhất, cụm từ “một động lực quan trọng nhất” khẳng định vị trí đặc biệt nổi bật của kinh tế tư nhân trong chiến lược phát triển kinh tế nhiều thành phần. Trong bối cảnh nền kinh tế đang chuyển dịch mạnh theo hướng hiện đại, đổi mới sáng tạo và hội nhập quốc tế sâu rộng, khu vực tư nhân chính là lực lượng năng động nhất, có khả năng thích ứng nhanh, khai thác hiệu quả các nguồn lực thị trường và thúc đẩy tăng trưởng.

Thứ hai, cụm từ “một động lực quan trọng nhất” không tuyệt đối hóa vai trò của kinh tế tư nhân. Cách diễn đạt này còn đủ khoảng trống để ghi nhận các “động lực” khác. Từ đó tránh tạo sự đối kháng với vai trò chủ đạo của kinh tế nhà nước và nòng cốt của kinh tế tập thể-những nguyên tắc đã được hiến định trong Hiến pháp và kiên định trong Cương lĩnh.

Như vậy, việc khẳng định “kinh tế tư nhân là một động lực quan trọng nhất” không tuyệt đối hóa, nhưng cũng không làm mờ nhạt vai trò trụ cột của kinh tế tư nhân, mà thể hiện quan điểm linh hoạt, mở đường cho tiếp tục hoàn thiện thể chế phát triển kinh tế nhiều thành phần theo định hướng xã hội chủ nghĩa.

Thống nhất nhận thức và hành động 

Sau gần 40 năm đổi mới, Đảng ta đã từng bước khẳng định vai trò quan trọng của kinh tế tư nhân. Từ chỗ chỉ được thừa nhận là bộ phận “bổ sung” đến “bình đẳng” và được “khuyến khích phát triển lâu dài”, khu vực kinh tế tư nhân dần được nhìn nhận tích cực hơn. Tuy nhiên, thực tế cho thấy, dù đã có chủ trương đúng nhưng việc thiếu sự thống nhất cao trong nhận thức và hành động của cả hệ thống chính trị đã khiến khu vực này chưa thực sự được tạo điều kiện để phát triển tương xứng với tiềm năng. Vẫn còn đó những rào cản thể chế, những định kiến và thái độ quản lý chưa thân thiện, thiếu đồng bộ, khiến sự phát triển của kinh tế tư nhân bị hạn chế.

Vì vậy, việc Đảng xác định rõ trong Nghị quyết 68 rằng kinh tế tư nhân là “một động lực quan trọng nhất” của nền kinh tế quốc dân không chỉ là bước điều chỉnh về mặt tư tưởng-lý luận mà còn là lời hiệu triệu mạnh mẽ đối với toàn hệ thống chính trị. Đã đến lúc cần thống nhất cao trong nhận thức và quyết liệt hơn trong hành động, từ Trung ương đến cơ sở, từ xây dựng chính sách đến thực thi pháp luật. Cần xóa bỏ tâm lý nghi ngờ, đối xử thiếu bình đẳng hay “quản cho chặt” với kinh tế tư nhân. Thay vào đó là tư duy đối thoại dân chủ, hành động kiến tạo và tinh thần phục vụ doanh nghiệp.

Chỉ khi có sự thống nhất cao về nhận thức và hành động mạnh mẽ của cả hệ thống chính trị, kinh tế tư nhân mới có thể phát huy trọn vẹn vai trò “một động lực quan trọng nhất”, góp phần đưa đất nước phát triển nhanh, bền vững và tự cường trong kỷ nguyên mới của dân tộc.

TRẦN HỒNG NAM

*Mời bạn đọc vào chuyên mục Kinh tế xem các tin, bài liên quan.