QĐND Online – Sau đợt rét đậm, nắng vàng lại ngập phố phường Thủ đô. Nắng trải dài trên những cánh đồng quất Tứ Liên (Tây Hồ, Hà Nội).
Dưới cái nắng hiếm hoi của ngày đông, quất Tứ Liên đang độ dâng sắc như vàng hơn, lấp lánh trên nhiều thửa ruộng. Còn hơn một tháng nữa mới đến tết Ất Mùi, nên vẫn có rất ít khách đến vãn cảnh hay chọn quất.
Bên những luống quất chạy dài tít tắp, loáng thoáng bóng dáng những người nông dân đang cặm cụi vun sới, như đang gửi gắm vào những cây quất mình chăm bẵm suốt cả năm trời niềm mong ước về một mùa bội thu.
Lâu nay, quất Tứ Liên được biết đến là loại cây cảnh chơi Tết đẹp và bền hơn các loại quất trồng ở khu vực khác, nên rất được người sành cây cảnh ưa chuộng.
Nổi bật giữa đồng đất Tứ Liên là một vườn quất “đại gia”. Đó tuy là cách gọi vui vui của người sành chơi quất về vườn quất Hùng Ứng, nhưng cũng phần nào nói nên cái “chất” của vườn quất này, bởi có hàng trăm cây quất lớn đang “ngự” ở đây.
Cây nhỏ nhất ở vườn quất Hùng Ứng cũng cao dễ chừng đến ngực người lớn, còn phần lớn là những cây cao 2-3 mét. Quất dáng tự nhiên, quất thế…ở vườn này đều có.
Ngoài 7 luống quất, mỗi luống đếm sơ sơ cũng được gần trăm gốc, vườn quất Hùng Ứng còn có một số gốc quýt ghép bưởi. Giữa cái màu đỏ tươi của quýt, còn có những trái bưởi vàng ươm, lúc lỉu, trông thật bắt mắt.
Bên khay trà nóng được đặt trước cửa căn nhà tạm dựng ở cuối vườn quất, ông chủ vườn Hùng Ứng, sinh năm 1953, từng là bộ đội tham gia kháng chiến chống Mỹ, khề khà chuyện trò cùng mấy người bạn cũng đang sinh sống ở Tứ Liên. Và phần lớn những người bạn của ông đều đã hoặc đang trồng quất cảnh.
Tất nhiên, câu chuyện của họ đều xoay quanh cái nghiệp trồng quất, hay cái thú chơi quất Tết của người Hà Nội.
Theo các ông, nếu thời tiết cứ khô ráo như thời điểm hiện nay, người trồng quất Tứ Liên sẽ có thể hy vọng vào một “mùa vui”. Vui bởi không lo quất hỏng do thời tiết. Còn được giá hay không lại là chuyện khác, bởi còn phụ thuộc vào “hầu bao” của người chơi. Nhưng kinh nghiệm cho thấy, năm nào ông trời “ban” cho thời tiết thuận hòa, là người trồng quất Tứ Liên có thể hy vọng vào một cái Tết vui.
Cũng theo các ông, cái gió khiến người ta khô môi, rát mặt như những ngày này cũng sẽ khiến quất kém tươi, khó nảy lộc, đơm thêm nụ. Mà người chơi thường muốn quất hội tụ cả 3 yếu tố “quả, nụ, lộc”. Thế nên, việc thường xuyên tưới nước cho cây luôn được coi trọng, nhất là vào mỗi buổi chiều. Năm nay là năm dư một tháng, nên việc chăm bẵm quất khó hơn những năm đủ 12 tháng, bởi nhà vườn phải lo “giữ chậm” sự phát triển trong một tháng mà vẫn phải đảm bảo chất lượng và thẩm mỹ cho quất chơi đúng vào dịp tết.
Độ ẩm thấp của không khí thấp vốn đã đáng ngại, nhưng độ ẩm cao cao còn khiến người trồng quất Tứ Liên lo ngại hơn, bởi nó đồng nghĩa với việc quất có thể phải “tắm mưa”. Mà nếu mưa dài ngày, với cường độ lớn, quất có thể “nổ” quả dẫn đến thất thu.
Vậy nên, mỗi khi độ ẩm không khí từ 85 đến 90%, nhiều nhà phải làm nhà bạt che chắn cho quất, hay trước các đợt gió mùa Đông Bắc phải phun thuốc chống sương. Bởi thế, không chỉ trồng, chăm quất, mà người trồng quất còn phải theo dõi thời tiết chặt chẽ chẳng kém gì…nhân viên khí tượng.
Trong vườn quất Hùng Ứng, số cây quất được “đeo thẻ” (đã có người nhận mua-pv) mới chỉ đếm trên đầu ngón tay và chủ yếu là khách quen “a-lô” đến nhờ “xí phần” chứ chưa nói đến giá cả cụ thể. Như năm trước, vườn có những cây có giá khoảng 8 triệu đồng thì người trồng quất phải bỏ ra khoảng 4 triệu đồng mua giống, mua thuốc bảo vệ thực vật, phân bón và thuê nhân công. Có cây quất thế rồng được bán cách đây vài năm, giá nghót ngét 20 triệu đồng, thì người trồng quất cũng mất tới vài năm chăm sóc.
Trên một con đường nhánh của Tứ Liên, vài ba thanh niên đang hỳ hục đẩy chiếc xe cải tiến, trên đó chở những cây quất được trồng trong những chiếc bình gốm nâu sần, đưa ra vị trí trưng bày phía mặt đường.
Ở một số vườn quất khác, cùng với việc chăm sóc quất, người dân cũng đang tranh thủ phủ lên bề mặt những chậu xi măng lớp sơn nâu. Để ít ngày nữa, những cây quất trong vườn kia sẽ được bứng lên, đặt chậu, theo khách hàng về mỗi gia đình hay công sở.
Có thể thấy nghề trồng quất không chỉ vất vả mà cũng lắm rủi ro, nhất là do thời tiết và sâu bệnh, nên người trồng quất Tứ Liên vẫn năm này qua năm khác không quản ngại khó khăn, “ăn với quất, ngủ với quất”. Họ giữ nghề một phần vì cuộc mưu sinh, phần vì say nghề, vì đam mê gìn giữ “hồn cốt” của vựa quất Thủ đô, phần nữa vì mong muốn được mang cái sắc óng ánh vàng của mùa Xuân đến với mỗi mái ấm gia đình mỗi khi tết đến…
Bài, ảnh: HOÀNG HÀ-TƯỜNG VY