QĐND - Kết hợp phát triển kinh tế với xây dựng, củng cố quốc phòng-an ninh (QP-AN) ở cấp làng bản, thôn xóm sao cho hiệu quả là “bài toán” khó đối với không ít địa phương, bởi một số cấp ủy, chính quyền cơ sở còn  lúng túng, triển khai thiếu đồng bộ, chưa hiệu quả, việc huy động và phát huy sức mạnh tổng hợp trong thực hiện chủ trương này còn hạn chế, thiếu đồng bộ… Với mong muốn phác thảo hướng đi đúng trong thực hiện chủ trương kết hợp phát triển kinh tế với xây dựng QP-AN ở thôn, bản, phóng viên Báo Quân đội nhân dân đã khảo sát và ghi nhận những cách làm sáng tạo, hiệu quả ở tỉnh miền núi Hòa Bình, để các đơn vị, địa phương có thể nghiên cứu, vận dụng.

Xây dựng làng bản “2 trong 1”

Trước Tết Ất Mùi 2015, chúng tôi về xóm Mon (Phúc Tiến, Kỳ Sơn, Hòa Bình) và thực sự ấn tượng trước sự đổi thay nhanh chóng của mảnh đất này. Cách đây hơn 5 năm, người dân ở xóm nghèo, lạc hậu “nổi tiếng” này vẫn nuôi thả gia súc dưới sàn nhà, chưa có thói quen sử dụng nhà vệ sinh, kinh tế nghèo nàn, lạc hậu, đường sá đi lại hết sức khó khăn... Thế nhưng giờ đây, xóm Mon đã khoác lên mình tấm áo mới: Đường bê tông phẳng lỳ chạy về tận thôn; người dân xóa bỏ hoàn toàn các hủ tục mê tín dị đoan; việc chăn nuôi gia súc đã có chuồng trại xa nơi ở... Ông Nguyễn Văn Thiết, Trưởng xóm Mon trải lòng với chúng tôi:

- Người dân có được cuộc sống như hôm nay là nhờ ơn Bộ đội Cụ Hồ và cán bộ huyện nhà.

Lực lượng dân quân tự vệ tỉnh Hòa Bình làm nòng cốt xây dựng đường giao thông nông thôn giúp dân.

 

Theo Thượng tá Nguyễn Phú Oai, Chỉ huy trưởng Ban CHQS huyện Kỳ Sơn, sở dĩ, xóm Mon được “đổi đời” là vì hơn 5 năm trước (2009), xóm được Đảng ủy, Bộ CHQS tỉnh Hòa Bình chỉ đạo lựa chọn xây dựng làng, bản văn hóa-quốc phòng (VH-QP). Đây là bước cụ thể hóa Đề án “Xây dựng mô hình làng, bản VH-QP ở địa bàn đặc biệt khó khăn trong KVPT tỉnh Hòa Bình”, do Đảng ủy, Bộ CHQS tỉnh đề xuất, xây dựng, nhằm huy động sức mạnh tổng hợp, quyết tâm xây dựng “làng bản 2 trong 1”: Xây dựng KVPT làng bản, thôn xóm vững chắc, đồng thời giúp địa phương xóa đói, giảm nghèo, phát triển kinh tế, văn hóa...

Từ khi xóm Mon được lựa chọn làm điểm, hệ thống chính trị ở cấp xã, huyện và tỉnh đều dành sự quan tâm đặc biệt, nhất là tập trung sức lãnh đạo và huy động nhiều nguồn lực đầu tư cho địa phương phát triển kinh tế, bảo đảm QP-AN, trong đó, cán bộ, chiến sĩ Bộ CHQS tỉnh giữ vai trò nòng cốt. Công việc đầu tiên là cơ quan quân sự huyện thành lập tổ công tác, do cán bộ Ban CHQS huyện làm tổ trưởng và mời một số đồng chí ở các ban, ngành, đoàn thể của địa phương tham gia. Tổ tiến hành khảo sát, tính toán khối lượng công việc cần thực hiện, lực lượng cần huy động; tham mưu cho UBND huyện, ưu tiên dành một phần kinh phí từ các nguồn đầu tư cho xây dựng đường giao thông nông thôn, xây dựng hệ thống tưới tiêu, kinh phí chi cho các lĩnh vực văn hóa, y tế, giáo dục... Tiếp đó, khi đã có nguồn kinh phí, địa phương thành lập các bộ phận, lực lượng chuyên trách cơ động về thôn, xóm giúp dân, hỗ trợ chính quyền khắc phục từng phần việc cụ thể. Bộ đội và cán bộ, đoàn viên, thanh niên trực tiếp giúp dân làm đường nông thôn, hỗ trợ một phần kinh phí và kỹ thuật phát triển kinh tế hộ gia đình, hướng dẫn đồng bào làm chuồng trại chăn nuôi gia súc, đặc biệt là tuyên truyền, vận động nhân dân xây dựng đời sống văn hóa mới.

 LLVT tỉnh Bộ CHQS tỉnh Hòa Bình cùng thanh niên địa phương giúp nhân dân xóm Mon (xã Phúc Tiến, huyện Kỳ Sơn) xây dựng nhà, chuồng trại chăn nuôi.

 

Với cách làm như ở xóm Mon, đến nay tỉnh Hòa Bình đã xây dựng thành công 18 mô hình làng, bản VH-QP. Tại các làng bản này đã làm được hàng chục cây số đường bê tông theo tiêu chuẩn đường nông thôn mới; sửa chữa, phát quang 17km đường liên xóm; sửa chữa 5,5km đường ống dẫn nước về xóm, bản; cải tạo 1 đập chứa nước bảo đảm nguồn nước sạch sinh hoạt và sản xuất; vận động bà con di chuyển 156 chuồng gia súc, gia cầm ra khỏi khu vực nhà ở; xây dựng 123 nhà vệ sinh cho người dân... Đặc biệt, mô hình không chỉ giúp làng bản phát triển kinh tế, văn hóa..., mà quan trọng hơn, QP-AN được củng cố và tăng cường. Các tiểu đội dân quân và tổ an ninh thôn xóm được quan tâm giáo dục về chính trị, huấn luyện quân sự, chuyên môn và kiến thức về công tác vận động quần chúng; ý thức trách nhiệm được nâng lên, thực hiện tốt vai trò nòng cốt vận động nhân dân thực hiện phong trào giữ gìn an ninh trật tự, cơ bản ngăn chặn được các hủ tục lạc hậu, mê tín, dị đoan... Thiếu tướng Đỗ Căn, Bí thư Đảng ủy, Chính ủy Quân khu 3 phát biểu, ghi nhận cách làm của Bộ CHQS tỉnh Hòa Bình tại Đại hội Thi đua Quyết thắng Quân khu 3 giai đoạn 2009-2014:

- Cách làm của cán bộ, chiến sĩ Bộ CHQS tỉnh Hòa Bình được cấp ủy, chính quyền địa phương ghi nhận đánh giá cao, nhân dân đồng tình ủng hộ, nhiều làng bản khác bày tỏ mong muốn đến lượt được thực hiện đề án. Đề án còn có sức lan tỏa và được Bộ CHQS các tỉnh Sơn La, Quảng Trị... đến tham quan, nghiên cứu; được Ban Dân vận Trung ương tặng bằng khen.

Diễn tập gắn với xây dựng nông thôn mới

Để gắn chặt giữa phát triển kinh tế với xây dựng, củng cố QP-AN, xuất phát từ thực tiễn địa bàn, Bộ CHQS tỉnh đã phối hợp với các cơ quan liên quan, tham mưu cho UBND tỉnh Hòa Bình xây dựng Đề án “Diễn tập KVPT kết hợp phát triển kinh tế -xã hội gắn với quy hoạch thế trận quốc phòng giai đoạn 2011-2015", với nội dung cốt lõi là khéo vận dụng, kết hợp sử dụng nguồn kinh phí phục vụ tổ chức diễn tập với xây dựng, thực hiện mục tiêu xây dựng nông thôn mới trên địa bàn. Theo đề án, nguồn kinh phí chi cho diễn tập, được tỉnh bảo đảm: Diễn tập KVPT cấp tỉnh từ 6 - 7 tỷ đồng, cấp huyện từ 1,2 - 1,5 tỷ đồng, diễn tập chiến đấu trị an xã, phường, thị trấn từ 150 - 200 triệu đồng... Thượng tá Vũ Hải Ninh, Chỉ huy trưởng Ban CHQS TP Hòa Bình, chia sẻ: “Kinh phí tổ chức diễn tập tuy không nhiều, nhưng nếu khéo sử dụng sẽ giúp đơn vị vừa hoàn thành nhiệm vụ diễn tập, vừa giúp địa phương đẩy nhanh tiến độ xây dựng nông thôn mới”.

Đồng bào Mường ở xóm Giang (xã Bình Thanh, huyện Cao Phong) vui đón cán bộ, chiến sĩ Bộ CHQS về giúp dân.

 

Với tinh thần đó, Bộ CHQS tỉnh đặt ra yêu cầu, mục tiêu trong tổ chức diễn tập là không chỉ thực hiện tốt vận hành cơ chế, chuyển trạng thái SSCĐ và thực binh của LLVT, mà đồng thời phải thực hiện tốt một số tiêu chí về xây dựng nông thôn mới. Với các mục tiêu cụ thể: Diễn tập KVPT tỉnh phải củng cố, xây dựng từ 2-3 công trình chiến đấu, làm mới và sửa chữa từ 10-15km đường giao thông và hệ thống thủy lợi; diễn tập KVPT huyện phải bảo đảm củng cố xây dựng từ 2-3 công trình phục vụ cho tác chiến phòng thủ, làm mới và cải tạo từ 10-15km đường liên xã, 2-3 công trình khắc phục sự cố lũ lụt; diễn tập chiến đấu trị an (cấp xã, phường) phải huy động mọi nguồn lực tại chỗ làm mới và nâng cấp từ 3-5km đường giao thông nông thôn, 3-5km kênh mương nội đồng và một số kè, đập bảo đảm phòng, chống lụt bão.

Thực hiện mục tiêu đó, từ năm 2011 đến nay, thông qua diễn tập, tỉnh Hòa Bình đã làm mới được 42km đường bê tông, 80km đường cấp phối, 134 công trình phục vụ dân sinh; nạo vét 22km kênh mương; xây dựng 69 cống thoát nước, cải tạo hơn 10.000m2 hang động; nâng cấp 20 ngôi nhà thuộc diện dột nát; xây dựng 3000m2 sân nhà văn hóa, 1.500m2 sân trường học... Kết quả đáng ghi nhận nhất trong diễn tập là đã góp phần nâng cao ý thức nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc nói chung, nhiệm vụ xây dựng KVPT nói riêng cho các cấp, các ngành, LLVT và nhân dân địa phương; đã huy động được mọi lực lượng, mọi thành phần kinh tế cùng tham gia, nhất là nhân dân, các doanh nghiệp, các đơn vị đóng quân trên địa bàn. Đại tá Bùi Văn Hùng, Chính ủy Bộ CHQS tỉnh Hòa Bình, khẳng định:

- Một số địa phương trước đây nói đến diễn tập còn viện lý do để xin được hoãn, nay nhiều địa phương, nhất là các xã khó khăn lại muốn được diễn tập. Một trong những nguyên nhân đó là đề án “Diễn tập KVPT kết hợp phát triển kinh tế-xã hội gắn với quy hoạch thế trận quốc phòng giai đoạn 2011-2015" đã tạo cơ sở pháp lý, tháo gỡ một phần khó khăn để các địa phương thực hiện. Đó cũng là căn cứ để khẳng định tính đúng đắn, hiệu quả trong thực hiện quan điểm kết hợp phát triển kinh tế-xã hội với củng cố QP-AN ở Hòa Bình thời gian qua.

Bài, ảnh: TẤN TUÂN - NGỌC THANH