QĐND - Huy động nhiều hơn nguồn lực xã hội trong đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng giúp tỷ trọng đầu tư công trong đầu tư toàn xã hội ngày càng giảm. Điều đó đồng nghĩa với việc gánh nặng đầu tư công sẽ nhẹ hơn với Nhà nước, giúp Nhà nước tập trung tốt hơn nguồn lực cho các lĩnh vực khác, trong đó có an sinh xã hội…

Tránh “sức ép muôn đời”

Sáng 21-4, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng chủ trì Hội nghị trực tuyến toàn quốc sơ kết việc thực hiện Nghị quyết số 13-NQ/TW ngày 16-1-2012 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng về xây dựng kết cấu hạ tầng đồng bộ nhằm đưa nước ta cơ bản trở thành nước công nghiệp theo hướng hiện đại vào năm 2020. Các ý kiến phát biểu tại hội nghị nhìn chung đều thống nhất, nhờ xã hội hóa đầu tư, sức ép đầu tư công lên ngân sách nhà nước đã giảm đáng kể. Việc triển khai thực hiện Nghị quyết 13 không chỉ tạo nên bộ mặt mới cho hệ thống kết cấu hạ tầng, mà quan trọng hơn là đã tạo ra chuyển biến trong nhận thức về vận dụng cơ chế thị trường khi huy động và sử dụng nguồn lực. Nhờ vậy, Việt Nam đã huy động được nguồn vốn đáng kể từ doanh nghiệp và người dân tham gia đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng.

Vốn đầu tư từ xã hội đã góp phần cải thiện đáng kể hạ tầng giao thông khu vực Tây Nguyên. Ảnh: Nhất Ngôn.

 

Phó thủ tướng Hoàng Trung Hải đánh giá, người dân đã và đang dần chấp nhận xã hội hóa đầu tư kết cấu hạ tầng, chấp nhận trả chi phí cao hơn để được sử dụng dịch vụ và cơ sở hạ tầng tốt hơn. “Chưa một giai đoạn nào mà vốn xã hội, vốn tư nhân đưa vào nền kinh tế lớn như giai đoạn này. Nếu không xã hội hóa thì sẽ muôn đời dàn trải, muôn đời sức ép đè lên đầu tư công”, Phó thủ tướng nhấn mạnh.

Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Bùi Quang Vinh cũng đồng tình như vậy và cho rằng, không chỉ huy động nguồn lực xã hội cho việc đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng, mà thời gian tới, Việt Nam cần mạnh dạn bán, cho thuê các công trình mà Nhà nước đã đầu tư và đang quản lý. Theo Bộ trưởng Bùi Quang Vinh, đây là hướng mở cho 5 năm tiếp theo và “chắc chắn để tư nhân khai thác và quản lý sẽ tốt hơn, hiệu quả hơn”.

Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng đánh giá, chủ trương cắt giảm đầu tư công đã giúp mở ra hướng mới để huy động nguồn lực xã hội đầu tư hệ thống kết cấu hạ tầng và nâng cao chất lượng cũng như hiệu quả đầu tư. Cụ thể, Thủ tướng nói, tổng đầu tư toàn xã hội năm qua đạt khoảng 30-31% GDP, thấp hơn so với những năm trước, nhưng tăng trưởng kinh tế lại cao hơn. Trước đây, đầu tư công chiếm tới 70% tổng đầu tư toàn xã hội, nhưng nay chỉ còn khoảng một nửa.

“Người dân làm tốt thì để người dân làm”

Từ kết quả đã đạt được, Thủ tướng Chính phủ khẳng định, chủ trương xã hội hóa đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng là chủ trương đúng đắn, đã được thực tế kiểm nghiệm. Do vậy, sắp tới, Việt Nam cần huy động nguồn lực xã hội nhiều hơn nữa để xây dựng hệ thống kết cấu hạ tầng kinh tế-xã hội đồng bộ, hiện đại. “Doanh nghiệp tư nhân trong nước cũng chính là dân. Người dân làm tốt thì để cho người dân làm”, Thủ tướng nhấn mạnh.

Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng nhất trí với quan điểm của Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Bùi Quang Vinh, thời gian tới sẽ triển khai chính sách cho thuê, nhượng quyền quản lý khai thác hạ tầng hiện có mà Nhà nước đang quản lý nhằm tạo ra những nguồn tài chính mới để Nhà nước tiếp tục đầu tư, nâng cao chất lượng công trình và dịch vụ.

Để khắc phục nhanh những tồn tại, hạn chế, yếu kém, cản trở nhiệm vụ đầu tư phát triển hệ thống kết cấu hạ tầng, Thủ tướng yêu cầu các cấp, ngành tập trung rà soát, cập nhật, bổ sung, hoàn thiện và nâng cao chất lượng quy hoạch hạ tầng: “Chúng ta quản lý bằng quy hoạch, cái nào trái quy hoạch thì không cho, nhưng nếu quy hoạch "trên trời" thì không được, hoặc nếu quy hoạch không sát thực tế thì tính khả thi sẽ không cao. Tất cả các lĩnh vực liên quan đến đầu tư kết cấu hạ tầng đều phải rà soát lại để làm sao làm quy hoạch cho sát, cho chất lượng”.

Cùng với đó, Thủ tướng nhấn mạnh lại quan điểm đã được Thủ tướng và Chính phủ nhắc trước đó rất nhiều lần: Các bộ, ngành, địa phương cần tập trung rà soát, tháo gỡ khó khăn, rào cản thủ tục hành chính về đầu tư nói chung và trong lĩnh vực đầu tư xây dựng các dự án hạ tầng nói riêng, đặc biệt là thủ tục lựa chọn nhà đầu tư.

“Lựa chọn nhà đầu tư gì mà thủ tục mất 588 ngày. Như thế thì làm sao mà công nghiệp hóa, hiện đại hóa, làm sao mà nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia? Chính chúng ta đặt ra và chúng ta phải sửa. Chúng ta phải quản lý nhưng cần phải cải cách cách thức quản lý, bảo đảm thông thoáng, thuận lợi nhất cho người dân, doanh nghiệp”, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng nhấn mạnh.

Việc xã hội hóa đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng thời gian qua mang lại hiệu quả kép rõ rệt, vừa giúp giảm sức ép lên đầu tư công, vừa giúp nâng cao hiệu quả đầu tư. Điều này đặc biệt có ý nghĩa khi các nguồn thu ngân sách nhà nước vẫn còn khó khăn do giá dầu thô trên thế giới liên tục giảm mạnh, trong khi nguồn thu từ thuế cũng bị ảnh hưởng bởi suy thoái kinh tế toàn cầu trong thời  gian dài. Trong cái khó ló cơ hội, chính khó khăn ấy lại là cơ hội để chủ trương xã hội hóa đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng được kiểm nghiệm thành công qua thực tế, giúp Việt Nam tự tin hơn trên con đường mà mình đã chọn.

CHIẾN THẮNG