QĐND - Cùng với tim mạch và ung thư, đột quỵ (tai biến mạch máu não) được xem là một trong ba căn bệnh gây tử vong hàng đầu, để lại những di chứng nặng nề cho người bệnh. Tại Việt Nam, mỗi năm có khoảng 200.000 người mắc mới và khoảng 11.000 người tử vong vì đột quỵ. Điều đáng lo ngại là đột quỵ ở độ tuổi trẻ đang có chiều hướng gia tăng, trong đó tỷ lệ nam giới mắc phải cao gấp 4 lần so với nữ giới.

Trẻ hóa đối tượng mắc bệnh đột quỵ

Đề cập đến căn bệnh đột quỵ ở Việt Nam, GS, TS Lê Đức Hinh - Chủ tịch Hội Thần kinh Việt Nam cho biết, đột quỵ thường xảy ra ở người cao tuổi, khoảng từ 60-65 trở lên, tuy nhiên, trong những năm gần đây, bệnh đột quỵ trẻ hóa ngày càng nhanh. Với những người bị đột quỵ não, nếu được chẩn đoán và xử trí kịp thời giúp bệnh nhân thoát khỏi tử vong và điều trị phục hồi chức năng để người bệnh hạn chế được những di chứng lâu dài.

Người cao tuổi cần thường xuyên đi kiểm tra sức khỏe để tránh đột quỵ.

 

GS, TS Lê Đức Hinh cho biết thêm, ngày nay, với sự tiến bộ của y học, tuy tỷ lệ tử vong do đột quỵ có giảm so với trước kia, nhưng số lượng bệnh nhân bị tàn tật do đột quỵ lại có xu hướng tăng. Mức độ di chứng phụ thuộc rất nhiều vào thời điểm và cách thức bệnh nhân được phát hiện, chẩn đoán và điều trị. Ở Việt Nam, do điều kiện kinh tế hạn hẹp nên cơ sở hạ tầng của đa số các bệnh viện còn thiếu thốn. Việc chẩn đoán, xử trí và quản lý bệnh nhân đột quỵ còn gặp nhiều khó khăn. Kiến thức về tai biến mạch máu não của người dân cũng còn hạn chế. Hậu quả là tỷ lệ bệnh nhân bị di chứng chiếm tới 90%. Bên cạnh đó, bệnh nhân đột quỵ thường hay bị tái phát, lần sau thường nặng hơn lần trước.

Theo GS, TS Lê Văn Thính - Trưởng khoa Thần kinh (Bệnh viện Bạch Mai), tuy chưa có nghiên cứu nào ở nước ta về chi phí điều trị, song cứ một bệnh nhân đột quỵ ở mức độ tàn tật trung bình nghĩa là mất đi một lao động. Nếu người bệnh bị di chứng nặng thì gia đình sẽ phải mất thêm một người chăm sóc. Như vậy, người bệnh đột quỵ là gánh nặng cho gia đình và xã hội. Tuy nhiên, nếu biết phòng và điều trị đúng cách, hậu quả xấu có thể giảm đi nhiều.

Kiến thức “giờ vàng” với người đột quỵ

Đại tá, GS, TS Nguyễn Văn Thông, nguyên Giám đốc Trung tâm Đột quỵ (Bệnh viện Trung ương Quân đội 108) cho biết: “Chỉ có khoảng dưới 1% bệnh nhân bị đột quỵ được điều trị bằng thuốc tiêu sợi huyết (tPA) đúng cách trước khi đến bệnh viện. Kiến thức về "giờ vàng" (từ 3 đến 4 giờ đầu từ khi khởi phát đột quỵ) đối với bệnh nhân bị đột quỵ không phải ai cũng nắm được”. Để phòng chống, xử trí bệnh nhân đột quỵ sao cho hiệu quả, một điều vô cùng quan trọng là nâng cao hiểu biết của người dân về bệnh đột quỵ và bồi dưỡng nghiệp vụ cho nhân viên y tế trong chẩn đoán, điều trị.

GS, TS Nguyễn Văn Thông cho biết thêm, hiện nay trong đào tạo y khoa cũng không có chuyên khoa về đột quỵ nên phần lớn các bác sĩ ra ngành nghề rồi mới tích lũy kiến thức từ kinh nghiệm công tác. Đối với tuyến cơ sở thì kinh nghiệm cấp cứu, điều trị bệnh nhân đột quỵ cũng còn nhiều bất cập. Người bệnh phải được đưa đi cấp cứu kịp thời, được xử trí đúng cách tại trung tâm đột quỵ hay cơ sở y tế chuyên môn, giúp giảm tỷ lệ tử vong, giảm số ngày phải điều trị nội trú và giảm di chứng, tăng cơ hội sống không cần sự giúp đỡ. Với phác đồ điều trị tiên tiến hiện nay, nếu bệnh nhân được chuyển đến bệnh viện trong 3 giờ đầu ngay sau khi bị đột quỵ và được điều trị thuốc làm tan huyết khối, sự phục hồi sẽ rất khả quan. Tuy nhiên, ngay cả các nước tiên tiến nhất như Mỹ, Đức và một số nước châu Âu, nơi các trung tâm đột quỵ được thiết lập rất rộng, thì tỷ lệ bệnh nhân được sử dụng thuốc tiêu sợi huyết chỉ khoảng trên dưới 5%. Ở nước ta, khi các trung tâm đột quỵ chưa nhiều và các tuyến bệnh viện vẫn đang dần dần hoàn thiện quy trình điều trị chuẩn cho bệnh nhân đột quỵ, thì chiến lược bảo vệ và kích thích quá trình phục hồi thần kinh sau đột quỵ là cần thiết để giảm di chứng của đột quỵ nặng.

Hiện nay, nhiều người mách nhau mua viên thuốc "an cung" dự trữ trong nhà, nhất là những gia đình có người già. Nếu chẳng may có người đột quỵ thì cho ngậm luôn sẽ giảm được nguy cơ tai biến.  Viên "an cung" là một loại thuốc y học cổ truyền, xuất xứ từ Trung Quốc. Theo các chuyên gia y tế, hiện chưa có nhiều nghiên cứu dựa trên bằng chứng y học quốc tế để khẳng định thuốc này có thể điều trị được cơn đột quỵ não. Do đó, ở những người cao tuổi, có nhiều yếu tố nguy cơ xảy ra bệnh mạch máu não, thì trước hết cần đi khám bệnh ở các cơ sở y tế, để được hướng dẫn sử dụng thuốc hợp lý và an toàn.

Bài và ảnh: THU HƯƠNG