Đột phá từ mô hình kinh tế 3 tầng sinh thái

Đây là mô hình sản xuất vừa thân thiện với môi trường, vừa tăng nguồn lợi kinh tế trên cùng một diện tích sản xuất.

Huyện Ngọc Hiển là một trong những địa phương có thế mạnh về nuôi trồng thủy sản của tỉnh Cà Mau. Tuy nhiên, những năm gần đây, BĐKH, nước biển dâng, thời tiết thay đổi bất thường ảnh hưởng không nhỏ đến nghề nuôi trồng thủy sản của bà con. Để thích ứng với BĐKH, giảm thấp nhất rủi ro, bà con đã chuyển dần từ độc canh con tôm sang thực hiện mô hình kinh tế 3 tầng sinh thái theo hình thức nuôi đa con, trồng đa cây trên cùng diện tích.

Tiên phong thực hiện mô hình này là gia đình ông Tạ Văn Tiển, ấp Kênh Ranh, xã Tam Giang Tây (Ngọc Hiển). Theo ông Tiển, huyện Ngọc Hiển là vùng có hai dòng mặn-ngọt. Tuy nhiên, cũng như nhiều hộ nông dân ở địa phương, trước đây gia đình ông chỉ nuôi tôm nước mặn, phần lớn diện tích đất nằm trong vùng nước ngọt thì bỏ hoang. Hiệu quả từ con tôm không cao, đồng thời nhận thấy diện tích đất còn nhiều, ông Tiển nghĩ đến việc tận dụng cả nước mặn và nước ngọt để nuôi trồng, tăng thêm thu nhập. Với 5,5ha đất ngập mặn, ông Tiển bao bờ làm vuông nuôi tôm kết hợp trồng rừng; diện tích đất vườn ông đào kênh, mương đắp thành bờ đê trữ nước ngọt nuôi cá và trồng các loại hoa màu. “Canh tác theo hình thức này vừa tránh lãng phí đất vừa giúp mình có thêm thu nhập. Giờ đây trung bình mỗi năm, gia đình tôi thu hơn 200 triệu đồng”, ông Tiển chia sẻ.

Tương tự, tại nhiều địa phương ở hai vùng mặn-ngọt Cà Mau, bà con dần chuyển từ hình thức độc canh con tôm, cây lúa hay các loại cây ăn trái, hoa màu sang canh tác theo mô hình kinh tế 3 tầng sinh thái. Tùy theo điều kiện và thổ nhưỡng mà nông dân có sự điều chỉnh trong sản xuất cũng như lựa chọn cây, con phù hợp. Mô hình kinh tế 3 tầng sinh thái ở Cà Mau hình thành chưa lâu nhưng mang lại hiệu quả nhất định, giúp nhiều hộ dân thoát nghèo, vươn lên khấm khá. Một trong những hộ thoát nghèo nhờ mô hình trên là anh Thạch Che, ở huyện Trần Văn Thời. Anh Thạch Che cho biết: "Trước đây, do không có đất sản xuất lại đông con nên gia đình tôi phải làm thuê khắp nơi. Được địa phương tạo điều kiện để nuôi thủy sản kết hợp trồng và bảo vệ rừng, mấy năm đầu làm ăn có lãi nên tôi quyết định thuê thêm đất để canh tác. Áp dụng mô hình kinh tế 3 tầng sinh thái, phần diện tích đất nước ngọt tôi trồng gần 100 gốc dừa xen khóm (dứa), xung quanh đào ao nuôi cá sặc bổi; diện tích đất ngập mặn còn lại thì trồng rừng, mặt nước nuôi cua, tôm. Từ mô hình mặn-ngọt với 3 tầng sinh thái kết hợp, gia đình tôi làm ăn ngày càng khấm khá. Hiện tổng thu nhập của gia đình khoảng 200 triệu đồng/năm. Giờ gia đình tôi đã không còn là hộ nghèo, phải làm thuê, làm mướn khắp nơi nữa. Tôi đã có nhà cửa khang trang, con cái được học hành đến nơi đến chốn”.

Theo nhận định của chính quyền địa phương và từ thực tế canh tác cho thấy, hiện nay mô hình kinh tế 3 tầng sinh thái ở Cà Mau đang phát triển tốt. Diện tích vườn tạp giảm xuống đáng kể, cùng với đó, nhờ xen canh nên nguồn thu nhập của bà con nông dân cũng ổn định hơn. Thạc sĩ Mã Huy, Phó giám đốc Trung tâm Khuyến nông-Khuyến ngư tỉnh Cà Mau cho biết: "Mô hình kinh tế 3 tầng sinh thái đang mang lại “cơ hội vàng” cho người dân ở hai vùng mặn-ngọt Cà Mau. Cái hay của mô hình là mỗi loại cây có nhu cầu ánh sáng, dinh dưỡng khác nhau, không cạnh tranh nhau. Đặc biệt, trong toàn vụ mùa, vì không muốn ảnh hưởng đến con tôm, con cá (vật nuôi chính), người dân áp dụng các biện pháp phòng bệnh tổng hợp mà không sử dụng bất cứ loại thuốc bảo vệ thực vật nào. Vì vậy, sản xuất theo mô hình này giảm được khá nhiều chi phí mua thuốc bảo vệ thực vật, sản phẩm tạo ra an toàn, thân thiện với môi trường và sức khỏe cộng đồng. Ðây cũng được coi là cách thức canh tác nông nghiệp thông minh, bền vững”.

Việc ứng dụng tiến bộ khoa học-công nghệ trong sản xuất nông nghiệp giúp Cà Mau từng bước giải quyết những vướng mắc trong sản xuất, chế biến. Tuy nhiên hiện nay, khó khăn lớn nhất của người nông dân là vấn đề đầu ra cho nông sản. Để tiếp tục thúc đẩy sản xuất theo mô hình kinh tế 3 tầng sinh thái, các ngành chức năng cần có các giải pháp hỗ trợ bà con nông dân, như: Thông tin thị trường về nhu cầu thu mua, giá cả, chế biến, phân phối nông sản... để bà con lựa chọn đối tác tiêu thụ sản phẩm với giá phù hợp theo hướng có lợi. Mặt khác, ngành nông nghiệp Cà Mau cần có cơ chế, chính sách thu hút đầu tư trong nông nghiệp; tạo sự liên kết chặt chẽ giữa nhà khoa học, doanh nghiệp và nông dân để sản xuất hàng hóa theo chuỗi giá trị nhằm bảo đảm đầu ra cho sản phẩm...

THÚY AN